思いつくまま

みどりごを殺す「正義」はありや?
パレスチナ占領に反対します--住民を犠牲にして強盗の安全を守る道理がどこにあろう

日々ウイグル語 (86)

2012-05-31 11:20:06 | ウイグル語
Siqmaq

スクマク

Siqmaq – qonaq köp térilidighan déhqanchiliq rayonliridiki kishilerning en'eniwi tamaq türliridin biri.
Bu tamaqning teyyarlinishi mundaq: xuruchi qonaq uni bolup, qélin elgekte tasqalghan qonaq unida tuzsizraq we bosh qilip xémir yughurulidu. Chamghur yaki chaqma kawa toghramche qilinip, qazan'gha sélinidu. Sey – köktat pishay dégende teyyar bolghan xémirni aliqan'gha patqudek üzüwélip, ikki qolining aliqini bilen siqip barmaq arisidin ötküzidu. Barmaq ariliqidin siqilip ötken xémir xuddi kesme lengmen chongluqida üzülüp, qaynawatqan qazan'gha chüshidu. Tamaq teyyarlighuchi usta barmiqi arisidin xémirni siqqanda, barmiqini keng échiwetmestin xémir kesmisining bir xil ölchemlik bolushigha diqqet qilish telep qilinidu. Adette barmaq ariliqidin qisilip chiqqan ash (siqmaq) ning uzunluqi töt – besh santimétir, kengliki (tomluqi) chokining uchidek bolsa eng muwapiq hésablinidu. Siqmaqni qonaq unida teyyarlan'ghan suyuq'ash déyish mumkin. Chünki u, süyi bilen ichilidu. Shara’iti bar a’ililer siqmaqqa toghramche gösh, shoxla qatarliqlarni sélip pishursimu bolidu.

スクマク――モロコシがたくさん栽培される農業地域の人々の伝統的料理の一つである。
この料理の作り方は以下の通り。材料をモロコシ粉にして、細目ふるいにかけられたモロコシ粉に塩分少なめで弱く生地がこねられる。カブもしくはパンプキンが賽の目切りにされて、丸底鍋に入れられる。野菜が煮えようというところで用意した生地を手のひらに素早くちぎり取って、両手の平を押し付けて指の間から出す。指の間から押し出されてきた生地はちょうどケスメ・ラグマン〔切りめんのラグマン〕ぐらいの太さに絞られて、沸騰したなべに落ちる。調理人は巧みに指の間から生地を絞り出して、指を広く開けない生地片のこの標準の作り方に注意することが求められる。一般に指の間から絞り出された食品(スクマク)の長さは4~5センチメートル、幅(厚さ)は箸の先端〔中国箸は日本箸と違って先端がとがっていないことに注意〕ぐらいであれば最適とみなされる。スクマクはモロコシ粉で作られるスープ料理ということができる。なぜならそれは、そのスープと一緒に飲まれる〔食される〕からである。条件がある家ではスクマクに賽の目切りの肉、トマトなどを入れて作っても良い。

Siqmaq teyyarlinishi addiy, köp heshem ketmeydighan, temi özige xas tamaq bolup, déhqanlar köprek etigenlik chay ornida ichishke adetlen'gen.

スクマクは作り方は簡単で、あまりぜいたくにならず、味は独特の料理であり、農民たちの多くが朝茶として飲むこと〔食べること〕が習慣になっている。

『ウイグルの風俗習慣』(uyghur orp-adetliri, 1996, ürümchi)より

参考:スクマクに類似の炒めスクマクの写真

日々ウイグル語 (85)

2012-05-30 10:24:58 | ウイグル語
Köje

キョジェ

Köje – uyghur xelqi yaxshi köridighan mezzilik ta'amlardin biri. Uninggha kökbash qonaq asasliq xuruch qilin'ghachqa, uni küzdila étip ichishke bolidu. Köjining qaysi dewrlerde peyda bolghanliqi heqqide birer éniq tarixiy melumat bolmisimu, biraq uni ejdadlirimiz kömmiqonaq térishqa bashlighanda wujudqa keltürgen, dések unche asassiz bolmaydu.

キョジェ――ウイグル民族が好きな風味豊かな食べ物の一つである。それには未成熟トウモロコシ〔日本でふつうに八百屋で売っている野菜に分類されるトウモロコシのこと〕が主な材料とされるので、秋にだけ作って飲むことができる。キョジェがいつの時代にあらわれたかについてなにも明確な歴史情報はないとはいえ、それは我々の祖先がトウモロコシ栽培を始めた時に作りだした、と言ったとしてもそれほど故ないことではない。

Köje intayin singishliq tamaq bolup, herqandaq ademge éghir kelmeydu. Uningdin süt temi tétip turidu, ichkendin kéyin ademning meydisi yenggillik hés qilidu.

キョジェは非常に消化しやすい料理で、誰も胃もたれしない。それはミルクの味がする。飲んだあとは胸が軽く感じられる。

Köje mundaq étilidu: awwal yéterlik miqdarda pakiz soyulghan kökbash teyyarlap, dénini kasanggha mediki qalghuche qirip chüshürüp, yumshaq soqumiz. Uningdin kéyin, soqmigha azraq su sépip, tiripi bilen sütini ayriymiz. Kéyin, gösh, chamghur sélip qaynitilghan shorpigha ayrilghan danni sélip birdem qaynitimiz. Uningdin kéyin qaynawatqan qazan'gha qonaq sütini az – azdin quyup, matilap pishurimiz. Shuninggha diqqet qilish kérekki, eger kökbash süti biraqla köp quyuwétilse yaki yaxshi matilap bérilmise, süt bilen dan arilashmay, köje buzulidu. Köje pishay dégende, azraq yumghaqsüt séliwétishni untup qalmasliq kérek.

キョジェは次のように作られる。最初に十分な量のきれいに剥かれた未成熟トウモロコシを用意して、トウモロコシの軸を残して粒をボウルにこそげ落として、柔らかくすりつぶす。その後に、つぶしたものに少し水を振りかけて、かすと汁を分離する。それから、肉とカブを入れて沸かされたショルパ〔肉入りスープ〕に分離した粒〔かす〕を入れて少しの間沸かす。その後に、沸騰した丸底鍋にトウモロコシ汁を少しずつ注いで、〔それに〕合わせて加熱する。それ〔注ぎ加減と火加減のバランス、コメント感謝〕にそこで〔コメント感謝〕注意することが必要なのは〔コメント感謝、-ki は接尾辞ではなく接続詞、参照:『詳解』4巻746ページ、『spoken uyghur』373ページ〕、もしトウモロコシ汁が一気にたくさん注がれてしまったら、または、うまく合わせ続けられなければ、汁と粒が混じらず〔とろみが付かず〕、キョジェがだめになってしまうことである。キョジェが煮えようというところで、少しコリアンダーを入れることを忘れないことが必要である。

Köjini yuqiriqidek etkendin bashqa, qorup étishkimu bolidu. Bundaq köjining qorumisi adettiki qorumilargha asasen oxshash bolup, peqet asasliq xuruchning teyyarlinishi we étilishila yuqiriqi köje bilen oxshishidu.
Köjini aptonom rayonimizning zerepshan deryasi boyliridiki dolan a’ililiride nahayiti oxshitip ételeydu.

キョジェは上のように調理するほかに、炒める調理法もある。このようなキョジェの炒め物は普通の炒め物と大体同じで、ただ主な材料の準備と調理だけが上のキョジェと同じである。
キョジェは我が自治区のゼレプシャン川の岸に住むドラン一族が非常においしく作ることができる。

『ウイグルの風俗習慣』(uyghur orp-adetliri, 1996, ürümchi)より

参考:キョジェの写真

zordun sabir ning "ana yurt" romani mp3

2012-05-29 12:00:15 | ウイグル語
01 
02 
03 
04 
05 
06 
07 
08 
09 
10 
11 
12 
13 
14 
15 
16 
17 
18 
19 
20 
21 
22 
23 
24 
25 
26 
27 
28 
29 
30 
31 
32 
33 
34 
35 
36 
37 
38 
39 
40 
41 
42 
43 
44 
45 
46 
47 
48 
49 
50 
51 
52 

زوردۇن سابىر ئانا يۇرت ئاۋازلىق رومانى
ゾルドゥン・サービル『アナ・ユルト(故郷)』の朗読 mp3

日々ウイグル語 (84)

2012-05-29 10:14:31 | ウイグル語
Zang

ザン

Bu tamaq bezi yerlerde «jotang» dep atilidu. Uyghur xelqi bolupmu déhqanlar qish künliri bedenni issiq tutidu, dep bu tamaqni étip yeydu. Bu tamaqning étilishi mundaq: qonaq uni (bezi yerlerde kömmiqonaq uni, bezi yerlerde aq qonaq uni) qazanda qaynawatqan qaynaq sugha chélinidu. Bu noghuch bilen dawamliq ileshtürüp turulidu. Qoyulghandin kéyin qachilargha usulidu. Uning üstige aldin qorup teyyarlan'ghan suluq hem achchiq – chüchük sey sélinip qoshuq bilen yéyilidu.

この料理は一部の地方〔トルファン方言、コメント感謝〕で「ジョタン」〔漢語の撹団jiaotuanからの借用語か〕と呼ばれる。ウイグル民族、とりわけ農民たちは冬に体が温まると言って、この料理を作って食べる。この料理の作り方は次の通り。モロコシ粉(ある地方ではトウモロコシ粉、ある地方ではホワイトソルガム粉)が丸底鍋で沸かした熱湯と混ぜあわされる。これがめん棒でかき混ぜ続けられる。濃くなったら器に入れられる。その上にあらかじめ炒めて準備された水分が多くて、しかも酸っぱい具が入れられてスプーンで飲まれる〔食される〕。

Umachmu zangning bir türi bolup, u zanggha qarighanda suyuqraq bolidu. Qorulghan sey hajet qilinmaydu. Umachqa adette piyaz, chamghur, güle yaki shara'iti bolsa toghramche gösh (eng yaxshisi qoyning qowurghisi chimchilaq qol chongluqida parchilinip sélinidu) qétilidu, asta otta uzun qaynitilidu. Umach köpinche etigenlik yaki kechlik chay ornida ichilidu. Umach qan bésim yuqiri bolup kétishning we qanda may terkibining éship kétishining aldini alidu.

ウマチもザンの一種であって、それはザンより薄めである。炒められた具は必要ない。ウマチに普通ニンジン、カブ、干しアンズもしくは条件があれば賽(さい)の目切りの肉(最も良いのはヒツジのあばら肉が小指ぐらいの大きさに切り分けられて入れられること)が加えられ、とろ火で長く沸かされる。ウマチは一般に朝茶や夜茶の代わりに飲まれる。ウマチは血圧が高くなってしまったり〔高血圧症〕、血の脂分が上昇してしまったりすること〔高脂血症〕を予防する。

『ウイグルの風俗習慣』(uyghur orp-adetliri, 1996, ürümchi)より

参考:ウマチの写真

番外

2012-05-28 18:44:18 | ウイグル語
ana yurt
1
-- way oghri!
ayding kéche. yigirme toqquz a'ililik bu kichikkine yézida ezeldin bundaq awaz anglinip baqmighan. kishlier peqet ezan awazi, naxsha awazi, at kishnigen, buqa aznighan, it hawshighan, bük-qarangghu baghlarda huwqush huwlighan awazlarni kéchiliri öylerde, hoylilarda yaki ishiki aldilirida yanpashlap yétip anglap kelgen, xalas. yérim kéchide bu yéza shunchilik jimjit, janliqlar uyquda, mehellining otturisidin éqip ötidighan östengla tügimes naxshisi bilen tebi’etni medhiyilep sharqiraydu. pakar öyler baghlarning soqma tamliq qoruqliri arqiliq bir-birige tutiship turidu. shunga, ögziliri yandash öyler bu yerde yoq. bu yézining mal-waran, toxu-ghazlirimu öz öylirining aldidiki boshluqta tüneydu, ularni chöchütidighan sürlük awazmu, qopal qiliqlarmu bu yerde yoq, bu yer adette ene shundaq xatirjem we köngüllük.

「おい、泥棒!」
月夜だった。29家族のこの小さな村ではいつもはこのような声が聞こえてくることはなかった。人々はただアザーンの声、歌声、馬のいななき、雄牛の鳴き声、犬の吠え声、果樹園の茂みの暗がりでフクロウが鳴く声を、夜の部屋で、庭で、もしくは玄関先で横になっていて聞く、それだけだ。真夜中にこの村は非常に静かで、生き物たちは眠って、マハッラの真ん中を流れる小川が連綿と続く歌のように神の思し召しを賛美してサラサラと流れている。家や果樹園はそれらを囲む背の低い土塀で互いにつながっている。だから軒が連なる家並はここにはない。この村の家畜、家禽も家の前の空間で寝ている。それらを怯えさせる重苦しい音も、粗っぽい行為も、ここにはない。ここは普段はまことに落ち着いて楽しいところなのだ。

zordun sabir "ana yurt" の冒頭

朗読音声ダウンロード

日々ウイグル語 (83)

2012-05-28 13:51:32 | ウイグル語
Hümelchay〔原文Hümmelchay〕

ヒュメル・チャイ

Uyghurlarda «hümmelchay» dep atilidighan chay türimu bar. Bu köpinche qish künliri ichilidu. Buning alahidiliki bedenni issiq tutidu, beden'ge quwwet bolidu.
Bu mundaq yasilidu: aldi bilen qara chay qéniq demlinidu, demlen'gen chayning shamisi élip tashlinidu. Ikkinchi qedemde qazan'gha köydürülgen quyruq yagh quyulidu, yagh qizighandin kéyin, yaghqa un sélip, sus otta uzaq qorulidu, un qorulup sarghayghandin kéyin uninggha teyyarlap qoyulghan chay quyulidu. Andin sus otta qaynitilidu. Uning qoyuq – suyuqluqi umachtek bolghanda andin qachilargha usup dastixan'gha keltürülidu, buninggha nan chilap ichilidu.

ウイグル人には「ヒュメル・チャイ」と呼ばれる茶の種類もある。これは普通冬の日に飲まれる。これの特徴は体が温まって、体に活力を与えることである。
これは次のように作られる。最初に黒茶が濃く抽出される。抽出された茶の茶殻が取り除かれる。第二ステップで丸底鍋に融かされた尾脂が注がれる。油が熱くなったら、油に小麦粉を加えて、弱火で長く炒められる。小麦粉が飴色になったらそれに用意しておかれた茶が注がれる。それから弱火で煮られる。それがウマチのような〔ウマチはのり状の料理〕濃さになってから器に入れてテーブルクロスに運ばれてくる。これにナンを浸して飲まれる〔食される〕。

『ウイグルの風俗習慣』(uyghur orp-adetliri, 1996, ürümchi)より


参考:黒茶の説明(ウイグルの黒茶は記事中の茯磚茶(ふくせんちゃ)と黒磚茶(こくせんちゃ))

日々ウイグル語 (82)

2012-05-27 14:36:59 | ウイグル語
Sambusa

サンブサ

Ilman suda pétir xémir yughurup yaxshi ishlep tindurghandin kéyin, zuwula üzüp, puza bilen jilit échilidu. Gösh we piyazni ushshaq toghrap, uninggha qarimuch, tuz arilashturup yaghda qorulidu. Uninggha suda yaki horda pishurulghan gürüch qoshup qiyma teyyarlinidu (gürüch qoshmisimu bolidu). Échilghan jilitqa pishshiq qiyma sélip jilitni püklep yérim ay sheklide tügüp, qiyiqche késidighan eswab bilen xémirning chörisi késip tashlinidu. Andin qazan'gha yagh quyup qizitip, sambusini sélip tekshi pishurulidu. Bu xil sambusa nahayiti yéyishlik bolidu. Sambusini köpinche birer yerge tawaq qilghanda yaki méhman chaqirghanda dastixan'gha gézek〔原文gézen〕süpitide tizidu.

ぬるま湯でペテル生地をしっかりこねて休ませた後、生地の玉をちぎって、小さなめん棒で皮が広げられる。肉とタマネギを細かく刻んで、それにコショウ、塩を混ぜて油で炒められる。それに茹でるか煮るか炊くか蒸すか〔コメント感謝〕した米を加えてキーマが用意される(米を加えなくてもよい)。広げられた皮に調理したキーマを入れて皮を畳んで半月形に包んで、キイクチェを切る道具で生地の縁が切って取り除かれる。それから丸底鍋に油を注いで熱して、サンブサを入れて平均に揚げられる。この種のサンブサは非常においしい。サンブサは主としてどこかに料理を持って行く時や、客を呼んだときにテーブルクロスに甘味としてならべる。

『ウイグルの風俗習慣』(uyghur orp-adetliri, 1996, ürümchi)より

参考:サンブサの写真

日々ウイグル語 (81)

2012-05-26 09:13:58 | ウイグル語
Türmel

テュルメル

Türmel – uyghurlar, bolupmu turpan uyghurliri yaxshi körüp yeydighan tamaqlardin biri. Bu uzun tarixqa ige tamaq. Buni «türkiy tillar diwani» (I tom, 622 – bet) da «türmek» dégen sözge bérilgen izah bilen ispatlash mumkin. Bu tamaq mundaq yasilidu: pétir xémir noghuch bilen chong yéyilidu (ügre suyuq'ashning xémiridek) köktat bilen qilin'ghan (meyli göshlük, meyli göshsiz) qiyma yéyilghan xémirgha tekshi yéyitilidu, andin xémir türülidu, üzüp pomzek qilinidu. Andin qasqan yaki jimbilgha sélip horda pishurulidu. Bu tamaq bir qat xémir, bir qat qiyma bolup pishidu. Nahayiti yéyishlik bolidu.

テュルメル――ウイグル人、 とりわけトルファンのウイグル人が好んで食べる料理の一つである。これは長い歴史を有する料理である。これを『テュルク諸語集成』(1巻622ページ)で「テュルメク」という言葉に与えられた説明によって立証することが可能である。この料理は次のように作られる。ペテル生地がめん棒で大きく広げられる(スープ麺のユグレの生地のように)。野菜で作られた(肉入りでも、肉なしでもよい)キーマが広げられた生地に平らに塗られる。それから生地が巻かれて、切って玉にされる。それから蒸籠か蒸し器に入れて蒸される。この料理は一層は生地に、一層はキーマになっている。とてもおいしい。

『ウイグルの風俗習慣』(uyghur orp-adetliri, 1996, ürümchi)より

日々ウイグル語 (80)

2012-05-25 10:44:43 | ウイグル語
Qéyiqche

キイクチェ

Bu köpinche héytlarda pishurulidu. Adettiki waqitlarda pishurulmaydu. Buning temi tatliq, shekli körkem, dastixan'gha alahide zinnet béridu. U mundaq yasilidu: tuxumni chéqip uninggha tuz, yagh arilashturup, buning bilen ching xémir yughurulidu. Xémir tin'ghandin kéyin noghuch bilen népiz yéyip qiyiqche bilen aylandurup késip qiyiqche teyyarlinidu. Qazan'gha yagh quyup qizitip késilgen qéyiqchini bir – biridin uzun qilip qolgha kolo qilip chuwuwetmestin yaghqa sélip sarghaytip pishurulidu. Qéyiqche wazigha yaki légen'ge tizilidu. Qéyiqche qiziq waqtidila üstige shéker sépilidu.

これは大抵の祭りで作られる。普通の時には作られない。この味は甘く、その形は美しく、テーブルクロスに特別な飾りを提供する。それは次のように作られる。タマゴを割り入れてそれに塩、油を混ぜて、これと一緒にしっかりと生地がこねられる。生地が休み終えたらめん棒で薄く広げてキイクチェ〔と言う名の道具〕で回し切ってキイクチェが準備される。鍋に油を注いで熱して、切られたキイクチェを一本ずつ伸ばして手にkolo〔意味不明〕を作って巻いて〔コメント感謝〕ばらばらにしないで油に入れてきつね色に揚げる。キイクチェは足付きの皿〔コメント感謝〕もしくは大皿に並べられる。キイクチェは熱いうちに上に砂糖が振りかけられる。

参考:キイクチェの写真 


Pöre

ピョレ

Pöre – turpan uyghurlirining en'eniwi tamaqliridin biri. Bu tamaq mundaq yasilidu: pétir xémirdin poza bilen poshkal chongluqida jilit échilidu. Göshlük yaki göshsiz qiyma jiltining yérimigha yéyitilidu, yene bir yérimi qiyma yéyitilghan terepke yépilidu, etrapi pürülidu. Yaki bolmisa pütün jilitke qiyma sélinip üstige yene bir jilit yépilip etrapi pürülidu. Bular qaynawatqan qazanning chörisige yéqip horda pishurulidu yaki yaghda chal – bula pishurulup, qazanda dümlep teyyarlinidu.

ピョレ――トルファンのウイグル人の伝統料理の一つである。この料理は次のように作られる。ペテル生地が小さな麺棒でポシカルぐらいの大きさの皮に広げられる。肉入りもしくは肉なしのキーマが皮の半分に塗られる。もう半分がキーマが塗られた側に被せられて、周りが折り曲げられる。もしくは皮全体にキーマが広げられて上にもう一つの皮が被せられて周りが折り曲げられる。これらが沸いている丸底鍋の側面に貼って蒸気で蒸されるか、もしくは、油ですこしずつ揚げられて、鍋でゆっくり調理される。

参考:ピョレの写真(丸いピョレпоря)
           (半円のピョレ)

『ウイグルの風俗習慣』(uyghur orp-adetliri, 1996, ürümchi)より

日々ウイグル語 (79)

2012-05-24 09:53:46 | ウイグル語
Quymaq

クユマク

Quymaq qedimdin kéliwatqan uyghur yémeklikliridin biri. Mehmut qeshqeri «türkiy tillar diwani» (III tom, 239 – bet)da «qoyma» dégen sözge bergen izahi bu yémeklikning nahayiti uzun tarixqa ige ikenlikini körsitidu. U mundaq deydu: «xémir suyuq yughurulup qazandiki yaghqa sélip pishurulidu. Andin üstige shéker sépip yéyilidu». Quymaqni adette öylerde yéyish üchün qilishtin tashqiri, yene nezir – chiraghlar üchünmu qilinidu. U mundaq yasilidu : un'gha xémir turuch sélip suyuq xémir chélinidu, xémir bir az tindurulidu. Qazan'gha yagh quyup obdan qizitilidu. Xémir qol bilen manta jiliti chongluqida échilip qazan'gha sélinidu. Örüp – chörüp pishurghandin kéyin, qazandin élip issiq waqtidila üstige shéker sépilidu. Köp hallarda quymaqning xémirigha tuxum sélinidu. Bundaq quymaq asanliqche qétip qalmaydu. Nahayiti yéyishlik bolidu.

クユマクは昔から続いているウイグルの食べ物の一つである。マフムート・カシュガリーが『テュルク諸語集成』(3巻239ページ)で「コイマ」という言葉に与えた説明がこの食べ物の非常に長い歴史を有するということを示している。彼は次のように言った。「生地が水を多めにこねられて丸底鍋の油に入れて揚げられる。それからその上に砂糖を振りかけて食される」。クユマクは普段家で食べるために作る以外に、また法事のためにも作られる。それは次のように作られる。小麦粉に酵母を入れて水分の多い生地が混ぜられる。生地が少し休ませられる。鍋に油を注いで十分熱せられる。生地が手でマンタの皮ぐらいの大きさに広げられて、鍋に入れられる。ひっくり返したり揺すったりして火を通した後、鍋から取り出して熱いうちに上に砂糖が振りかけられる。多くの場合クユマクの生地にタマゴが入れられる。このようなクユマクは簡単に硬くなってしまうことはない。とてもおいしい。

『ウイグルの風俗習慣』(uyghur orp-adetliri, 1996, ürümchi)より

参考:クユマクの写真

日々ウイグル語 (78)

2012-05-23 09:30:52 | ウイグル語
Tuxum Poshkili

トフム・ポシカル

Tuxumni qachigha chéqip qochup suyuldurulidu. Uninggha bir az uwaq tuz sélinidu. Andin un arilashturup sélinidu. Tuxum bilen unning nisbitige kelsek, tuxum köprek bolidu. Andin qazan'gha qoy yéghi yaki ebjesh yagh quyup qizitip, teyyarlan'ghan xémirni yaghqa quyup tekshi yéyitip her ikki yüzini sarghaytip pishurulidu. Eger tuxumgha un chélin'ghandin kéyin bir az qoyuq bolup qalsa azraq su quyup suyuldursimu bolidu.
Bu tamaq nahayiti quwwetlik bolup, tebi'iy issiq.

タマゴを器に割り入れて、かき混ぜてゆるくされる。それに少し粒塩が入れられる。それから小麦粉が混ぜ入れられる。タマゴと小麦粉のバランスは、タマゴが多めである。それから丸底鍋に羊脂もしくは〔植物油との〕混合油を注いで加熱し、準備された生地を油に入れて平らに広げて両面がきつね色に揚げられる。もしタマゴに生地が混ぜ合わされた後に少し濃くなり過ぎたら少し水を入れてゆるくしても良い。
この料理は非常に栄養価が高く、性質はイスックである。

『ウイグルの風俗習慣』(uyghur orp-adetliri, 1996, ürümchi)より

日々ウイグル語 (77)

2012-05-22 09:37:07 | ウイグル語
Poshkal

ポシカル

Poshkal köpinche «erwah»larni yoqlash üchün yagh puratqanda hemde chongi〔原文chong〕 nezir – chiraghlarda qilinidu.
Poshkal mundaq qilinidu: un'gha xémir turuch sélip, yumshaq xémir yughurulup, issiq yerge qoyup boldurulidu. Xémir bolghandin kéyin, ushshaq – ushshaq zuwula üzüp puza bilen népiz échip otturigha ikki yerge pichaq urulidu. Qazan'gha yagh quyup obdan qizitqandin kéyin, poshkalni sélip, sarghaytip pishurulidu. Poshkal nahayiti yumshaq bolup yéyishlik bolidu. Poshkalning chong – kichikliki oxshashmaydu. Nezir – chiraghlar üchün teyyarlinidighan poshkal yalpaqraq hem chongraq bolidu. Adette öyde yéyish üchün sélin'ghan poshkal qélinraq hem kichikrek bolup, yüz gram unda üch – töt poshkal teyyarlinidu.
Uyghurlarning en'eniwi aditide nezir – chiragh ötküzüshke toghra kelgende choqum poshkal sélish shert.

ポシカルは主として「霊魂」達を見舞うために供養をするときに、そして大きいものが法事のときに作られる。〔コメント感謝、原文通りchongだと「大きな法事」となるが、そうすると末尾の一文と矛盾する。この本では伝統的な風俗習慣について書かれているが、原文通りだとすると、だいぶ早くに法事で常にポシュカルを作るという習慣が失われたとも考えられる〕
ポシカルは次のように作られる。小麦粉に酵母を入れて、柔らかい生地がこねられて、温かい所に置いて発酵させられる。生地が膨らんだら、小さく小さく生地の玉をちぎって小さな麺棒で薄く広げて中央の二か所にナイフが押し当てられる。丸底鍋に油を注いでよく熱してからポシカルを入れて、きつね色に揚げられる。ポシカルは非常に柔らかくておいしい。ポシカルの大小は同じではない。法事のために用意されるポシカルは薄くて大きい。普段家で食べるために作られるポシカルは厚くて小さく、百グラムの小麦粉で3~4個のポシカルが作られる。
ウイグル人の伝統的習慣では法事をする時には必ずポシカルを作らなければならない。

『ウイグルの風俗習慣』(uyghur orp-adetliri, 1996, ürümchi)より

参考:ポシカルの写真

日々ウイグル語 (76)

2012-05-21 10:01:00 | ウイグル語
Yapma

ヤプマ

Bu turpan uyghurlirining mötiwer tamiqi. Buning «bolaq yapma», «pétir yapma» dégen türliri bolidu. «Bolaq yapma» mundaq teyyarlinidu: söngeklik gösh, asan ézilmeydighan köktat – sewze, yangyu, chaqma kawa, jangdu, kallekbesey qatarliq seyler ( bu köktatlarning ikki yaki üch türi bilen) qazanda chala qorulghandin kéyin, qazan'gha sey chökküdek su quyulidu. Boldurulghan xémir qol bilen ikkilik qélinliqta échilidu. Andin qorulghan sey üstige yépilidu – de, qazan dümlinidu, yérim sa'etche dümlen'gendin kéyin pishidu. «Pétir yapma»ning xémiri pétir bolidu. Buning xémiri qatlimining xémirigha oxshash qat – qat bolidu. Buning séyi «bolaq yapma» ning séyige, pishurush usulimu «bolaq yapma»ni pishurush usuligha oxshash bolidu. Eziz méhmanlar üchün, yapma qilin'ghanda toxu göshi ishlitilidu. Bu xil yapma hem mezzilik, hem yéyishlik bolidu.

これはトルファンのウイグル人の名高い料理である。これには「ボラク・ヤプマ」、「ペテル・ヤプマ」という種類がある。「ボラク・ヤプマ」は次のように調理される。骨付き肉、簡単に煮崩れしない野菜――ニンジン、ジャガイモ、パンプキン〔果皮がオレンジのカボチャ〕、ササゲ、キャベツなどの野菜が(この野菜のうちの2もしくは3種と一緒に)丸底鍋で半分火を通された後、鍋に具が浸るぐらい水が注がれる。発酵した生地が指二本分の厚さで広げられる。それから〔それがなんと〕炒められた野菜の上に被せられるのだ。鍋が蒸し煮にされ、30分ぐらい蒸し煮にすると火が通る。「ペテル・ヤプマ」の生地はペテル〔酵母なし〕である。この生地はカトリマの生地と同じく層状になっている。これの具は「ボラク・ヤプマ」の具と同じ、加熱する方法も「ボラク・ヤプマ」を加熱する方法と同じである。大事な客人のためには、ヤプマが作られるとき鶏肉が使われる。この種のヤプマは風味豊かで、しかもおいしい。

『ウイグルの風俗習慣』(uyghur orp-adetliri, 1996, ürümchi)より

参考:ボラク・ヤプマの調理写真
    ペテル・ヤプマの写真

日々ウイグル語 (75)

2012-05-20 09:44:55 | ウイグル語
Halwa

ハルワ

Halwa – uyghur xelqining en'eniwi tamaqliridin biri. Bu tamaq mundaq yasilidu: éritilgen qoy yéghini qazan'gha sélip yaxshi qizitqandin kéyin qazanni ottin élip yaghni bir az sowutup, qazanni yene otqa qoyup yaghqa un sélip qorulidu. Shéker yaki qent qaynaq suda éritilip qoruluwatqan un'gha quyup pat – pat qochulidu. Süyi tügep pishqanda yagh pütünley chelgip üstige chiqidu, kichik méwe texsilirige élip yumshaq nan halwigha milep yéyilidu. Halwa tatliq yémeklik bolup tebi'iti issiq, shunga enggizi〔原文en'gizi〕 éship ketken kishiler birqanche qétim halwa étip yése mijezi tengshilidu.

ハルワ――ウイグル民族の伝統料理の一つである。この料理は次のように作られる。溶かされた羊脂を丸底鍋に入れて良く熱した後、鍋を火からおろして脂を少し冷まして、鍋を再び火にかけて脂に小麦粉を入れて炒められる。砂糖もしくは角砂糖がお湯で溶かされて、炒められた小麦粉に注がれて頻繁にかき混ぜられる。水が無くなってできあがったら脂が完全に表面に浮かんでくる。小さな果物皿に取って柔らかいナンがハルワをつけて食される。ハルワは甘い食べ物であってその性質はイスック〔=体を温める〕なので、その適応症が増悪して冷えて〔コメント感謝〕しまった人は数回ハルワを作って食べたら体調が整えられる。

『ウイグルの風俗習慣』(uyghur orp-adetliri, 1996, ürümchi)より

参考:ハルワの写真

日々ウイグル語 (74)

2012-05-19 10:02:07 | ウイグル語
Qordaq

コルダク

Qoy yaki kalining söngeklik göshi serengge qépi chongluqida toghrilidu. Qazan'gha yagh quyulidu. Obdan qizighandin kéyin gösh sélinip qizarghiche qorulidu. Andin chong – chong toghralghan pemidur, laza we piyaz sélip ézildürüp qorulidu. Uningdin kéyin yangyu, sewze sélip bir az qorughandin kéyin bular chilashqudek su quyulup, temini tengshep dora – derman sélip, pes otta birer sa'et sim – sim qaynitip dümlep〔原文はdümlem〕 pishurulidu. Pishqandin kéyin légen yaki bashqa qachilargha usulup dastixan'gha élip kélinidu.
Qeshqer, xoten qatarliq rayonlarda toy – tökün bolghanda ayallar üchün poludin bashqa yene qordaqmu étilidu. Toy qordiqi üch kishige bir légendin tartilidu.
Uyghurlar arisida qordaqning « nan qordaq» dégen türimu bar. Bu xil qordaqning süyi köprek bolup, pishay dégende, qétip qalghan nanlarni parchilap qordaq bilen arilashturup, bir qanche minut demligendin kéyin légen yaki qachigha usup yéyilidu.

ヒツジもしくはウシの骨付き肉がマッチ箱の大きさに刻まれる。丸底鍋に油が注がれる。十分熱くなったら肉が入れられて赤くなるまで炒められる。それから大きく切られたトマト、トウガラシとタマネギを入れて柔らかくなるまで炒められる。その後にジャガイモ、ニンジンを入れて少し炒めた後、それらがひたひたになるぐらい水が入れられて、調味料を入れて味を調え、弱火で1,2時間ことこと煮て火を通される。火が通ったら大皿もしくは他の器に盛られてテーブルクロスに運ばれて来る。
カシュガル、ホタンなどの地方では結婚式をするときに女性たちのためにポロのほかに更にコルダクも作られる。結婚式のコルダクは3人毎に1つの大皿で配られる。
ウイグル人のコルダクには「ナン・コルダク」という種類もある。このコルダクはスープを多めにして、煮えたところに硬くなってしまったナンをコルダクに割り入れて、数分煮た後に大皿もしくは器に盛って食される。

参考:コルダクの写真

『ウイグルの風俗習慣』(uyghur orp-adetliri, 1996, ürümchi)より