思いつくまま

みどりごを殺す「正義」はありや?
パレスチナ占領に反対します--住民を犠牲にして強盗の安全を守る道理がどこにあろう

改訂ウイグル語会話練習帳(5)

2011-12-30 13:51:45 | ウイグル語
36. Addiy Jümli-ler (Uyghurche)
簡単な文

01). Yaxshi-mu-siz?
お元気ですか?
02). Qandaq ehwal-inigiz?
調子はどうだい?
03). Ten salametlig-ingiz qandaq?
体調はどう?
04). Yaxshi-raq bol-up qal-dingiz-mu?
気分は良くなった?
05). Rehmet siz-ge.
ありがとう。
06). Ism-ingiz néme?
君の名は?
07). Ism-im Taroo.
僕の名は太郎。
08). Siz nelik? / Qeyer-din kel-dingiz?
君どこの人?/どこから来たの?
09). Yaponiye-din kel-dim.
日本から来ました。
10). Bu yer-ge kel-gin-ingiz-ge qanche yil bol-di?
ここに来てから何年になりますか?
11). Ürümchi-ni yaxshi kör-dingiz-mu?
ウルムチは好きですか?
12). Hawa-si-ni yaxshi kör-mi-dim.
気候は好きじゃないです。
13). Yémek-lir-i bek ésil iken.
食べ物は素晴らしい!
14). Uyghur-lar-ning ussul-i-ni yaxshi kör-imen.
ウイグル人の踊りが好きです。
15). Siz qaysi til-da sözleysiz?
あなたはどの言葉を話せますか?
16). Men In'gliz-che bilen Rus-chi-ni bil-imen.
僕は英語とロシア語を知っています。
17). Xitay-chi-ni (Xenzu-chi-ni) bil-em-siz?
中国語は分かりますか?
18). Yaq, Xitay-chi-ni sözle-me-ymen. Emma azraq chüshün-imen.
いいえ、中国語は話せません。だけど、少しは聞き取れます。
19). Xitay-chi-ni mektep-te ögen-dinglar-mu?
君たちは中国語を学校で勉強しましたか?
20). Ögen-gen. Emma xitayche sözle-sh manga bek tes bol-di.
勉強しました。だけど中国語会話は僕には難しすぎました。
21). Qérindash-lir-ingiz bar-mu?
あなたに兄弟姉妹はいますか?
22). He'e, Méning ikki ini-m bilen üch singl-im bar.
はい、私には弟が2人と妹が3人います。
23). Ata-ani-ngiz ishle-m-du?
ご両親は働いていますか?
24). Dada-m ishle-ydu. Emma apa-m öy-de.
父は働いてるけど、母は家にいます。
25). Turmush-unglar qandaq?
暮らし向きはどうですか?
26). Xuda-gha shükr-i, yaman emes.
神の御加護で(神に感謝)、悪くはないです。
27). Bir chine chay ber-singiz qandaq?
お茶を1杯もらえますか?(店で頼むならBir chine chay bér-ing)
28). Men bek ussa-p ket-tim.
すごくのどが渇きました。
29). Bügün Hawa bek issiq.
今日はすごく暑いです。
30). Chayxana nede bar-idu?
喫茶店はどこでしょう?
31). Döngköwruk-ke qandaq bar-imen?
ドゥンキュルック(二道橋)にはどう行ったらいいですか?
32). Eng yaxshi-si bir-inchi yol aptobus-gha chüsh-üng.
一番いいのは1番のバスに乗ることです。
33). Bu tawuz bek tatliq iken. Öz-ingiz téri-dingiz-mu?
このスイカはすごく甘いや。自分で作ったんですか?
34). Yaq. Tawuz-ni biz-ning kent-i-diki déhqan-lar térigen.
いいえ、スイカはうちの村の農家が作ったんです。
35). Sen bol-idighan adash iken-sen.
君は実際いい友達だ。
36). Yür-üng (Jürüng). Öy-im-ge bér-ip bir china chay ich-ip ket-ing.
付き合え。うちに行ってお茶を飲みに行こう。
37). Hawa buzul-wat-idu, öy-ge qayt-mi-sam bol-mi-di.
天気が悪くなってきた。うちに帰らないとまずい。
38). Éléktir-ni yandur-up qoy-ung. Qarangghu chüsh-ti.
電気を点けて。暗くなってきた。
39). Besh kün-din kéyin Qeshqer-de bol-imen.
五日後にカシュガルに着きます。
40). Qeshqer-ge bar-singiz siz-ni aka-m-gha tonushtur-up qoy-ay.
カシュガルに行くなら、兄に紹介しておきましょう。
41). Xoten-din némi-ler-ni al-sam bol-idu?
ホタンでは何を買ったらいいでしょう。
42). Bir parche Xoten gilim-i-ni él-wil-ing.
ホタン絨毯を一枚買ったらいいんじゃない。
43). Ürümchi-ning eng yaxshi tamaqxani-si qaysi?
ウルムチ一番のレストランはどこですか?
44). Menche Bostan digen eng yaxshi-si tamaqxana.
私の意見ではボスタンが一番いいと思います。
45). Yiraq-mu?
遠いですか?
46). Bek yiraq emes, mang-singiz belkim on besh minut ket-er.
それほど遠くなくて、歩いて15分ぐらいですよ。
47). Adris-i-ni manga yéz-ip ber-singiz bol-am-du?
住所を書いてもらえませんか?
48). Men Uyghur-lar-ning toy-i-ni kör-sem bol-atti.
ウイグル人の結婚式に参加してみたいな。
49). Chataq yoq! Men siz-ni shenbe kün-i dostum-ning toy-i-gha apir-ay.
問題ないよ!君を土曜に友達の結婚式に連れて行きましょう。
50). Bek yaxshi bol-di! Birer soghat al-ghach bar-ay-mu?
それはすごい!何かお土産を持って行きましょうか?
51). Hajiti yoq. Emma gül-din birer-ni al-ghach bar-singiz dost-um bek xushal bol-atti.
必要ないよ。だけど花を何か持っていったら友達は喜ぶと思うよ。


37. Taksi-gha Chüsh-üsh (Uyghurche)
タクシーに乗る

01). S: Taksi-ni nedin tapimen?
タクシーはどこから見つけますか?
02). J: Bu nomur-gha téléfon ber-singiz bol-idu.
この番号に電話すればいいです。
03). S: Bu kent-de taksi bar-mu?
この村にタクシーはありますか?
04). J: Yaq. bu yerde taksi yoq.
いいえ、ここにはタクシーはありません
05). S: Manga bir taksi chaqir-ip ber-singiz qandaq? 
私にタクシーを呼んでもらえませんか?
06). J: Bol-idu. Emma bir sa’et-tek saqla-ysiz.
いいですよ。でも1時間ほど待ちますよ。
07). S: Bu-ning kira-si qanche?
その借り上げはいくらですか?
08). J: Bir kilométir on som (koy).
1キロメートル10元です。
09). S: Qanche pul?
いくらですか?
10). J: Seper-ge besh dollar.
この行程は5ドルです。
11). S: Ayrudurum-gha qanche uzun?
空港までどれくらいの距離ですか?
12). J: Qiriq besh kilométir-dek.
45キロメートルぐらいです。
13). S: On besh som-gha (koy-gha) apir-ip qoy-am-siz?
15元で連れて行ってくれませんか?
14). J: Yaq, ependi-m. Baha-si békitiklik.
いいえ、お客さん。値段は固定です。
15). S: Manga ischot yéz-ip ber-singiz ?
私に領収書を書いてもらえますか?
16). J: Elwette. Mana ischot-ingiz.
もちろん。はい、領収書です。
17). S: Qachan kérek?
いつ必要ですか?
18). J: Ete etigen sa’et yetti-ge.
あす朝7時に。
19). S: Qanche ademge?
何人ですか?
20). J: Ikki adem bilen ikki kichik.
大人二人と子供二人です。
21). S: Bazar-da bir toxti-singiz bol-am-du?
市場でちょっと停まっていいですか?
22). J: Bol-idu, biraq chapsan bol-singiz lazim.
いいですが、手短に済ます必要があります。
23). Bazar-gha bar-imen.
市場に行きます。
24). Bu yer-de toxta-ng.
ここで止めてください。
25). Bir qanche minut saqla-p bol-am-du?
数分待っていてもらえますか?
26). Men sheher merkiz-i-ge bar-maqchi.
私は中心街に行きたいです。
27). Artuq-i siz-de qal-sun.
おつりは取っておきたまえ。/おつりがあなたに留まりますように。
28). Metir-de üch dollar de-ydighu.
メーターで3ドルですよ。
29). Undaq qimmet al-singiz bol-ma-ydu!
そんなに高く取るなんてだめです!
30). Bu adris-qa.
この住所に。
31). Meni aptobus békit-i-ge apir-ip qoy-ung.
私をバス停まで連れて行って下さい。
32). Waxt-i-da (Waqt-i-da) kél-ing jumu.
必ず時間通りに来てください。


38. Waqit we Kaléndar (Uyghurche)
時間とスケジュール

01). Sa’et qanche bol-di?
いま何時ですか?
02). Üch-tin on minut öt-ti.
3時10分過ぎです。
03). Apla! men Murat bilen sa’et üch-tin on besh-de körüsh-mekchi idim.
しまった!僕はムラットと3時15分に会ことになっていたんだった。
04). Yighin chüsh-tin kéyin sa’et ikki-de bashlin-idu.
会議は午後2時に始まります。
05). Kech qalidighan bol-dum.
私は遅刻してしまう。/遅刻してしまった。
06). Ayroplian kech sa’et on-da uch-idu.
飛行機は夜10時に飛びます。
07). Men bir charek-tin (on besh minut-tin) kéyin shu yer-de bol-imen. 私は15分後にそこに着きます。
08). Qanche uzun saqla-ymen?
私はどれぐらい長く待つんでしょう?
09). Aldiri-mang! Kem digen-de bir sa’et saqla-ymiz.
焦らないで!少なくとも1時間は待つんだから。
10). Ini-m-ni kör-mi-gin-im-ge töt yil bol-up qal-di.
弟に会うことなく4年が経ってしまった。
11). U chet’el-ge chiq-ip ket-ken.
彼は外国に行ってしまった。
12). John we men ikki-miz yigirme sa’et uch-up Béyjing-gha kel-gen iduq.
ジョンと私は20時間飛んで北京に着きました。
13). Gülnar chüsh-lük tenepps-te kutubxani-gha (kütüpxani-gha) ket-ken idi.
グルナル(女性名)は昼休みに図書室に行きました。
14). Musa axsham yérim kéchi-din tartip bügün chüsh-kiche uxli-di.
ムサ(男性名)は昨晩の夜中から今日の昼まで眠っていた。
15). Sadet altinchi ay-da (Iyun-da) Türkiye-ge bar-maqchi.
サデット(女性名)は六月にトルコに行くつもりです。
16). Mektep-te oqu-wat-qan axir-qi yil-i-din bashlap bésh-im aghri-sh-qa bashli-ghan.
学校で勉強していた最後の年から私の頭痛が始まった。
17). Ayshem charshenbe kün-i Xoten-ge mang-idu.
アイシェム(女性名)は水曜日にホタンに行きます。
18). U yekshenbe chüsh-tin kéyin qayt-ip kel-er-mikin.
彼女は多分日曜日の午後に帰って来るでしょう。
19). Toxtaxun bügün yighin-gha qatnish-idu.
トフタフン(男性名)は今日会議に参加します。
20). Men ete olturush-qa bar-ma-ymen.
私は明日の会食に行きません。
21). John tünügün uniwérsitét kutubxani-si-da Ahmet bilen uchrash-ti.
ジョンは昨日大学の図書館でアハメットと会いました。
22). Biz yashlir-imiz-ning kelgüsi-si shundaq ümidlik bol-idu.
私たち若者の未来は本当に希望に満ちている。
23). Gülnar miladi bir ming toqquz yüz toqsan töt-inchi yil-i noyabir-ning on ikki-nchi kün-i tughul-ghan.
グルナルは1994年11月12日に生まれた。
24). Bu kitabni yez-ish üchün toptoghra üch ay waxt-im (waqt-im) ket-ti.
この本を書くのにまるまる3カ月間かかった。
25). Jiroo In’giliz-che imtihan-din üch yil-din burun-la öt-üp bol-ghan. 次郎は英語の試験に3年前に合格した。


39. Hawa (Uyghurche)
天気

01). Bügün hawa ochuq.
今日は晴れです。
02). Ete hawa bulutluq bol-idu.
明日は曇りになります。
03). Ete yamghur yagh-misa bol-atti.
明日、雨が降らなければいいなあ。
04). Bu qish-ta hawa bek soghuq.
この冬はすごく寒い。
05). Bu yaz pesl-i intayin issiq.
この夏はとても暑い。
06). Kéler hepte tumanliq bol-idiken.
来週は霧が多くなる。

改訂ウイグル語会話練習帳(4)

2011-12-30 13:50:39 | ウイグル語
34. Él-ip Sét-ish (Uyghurche)
買う/売る

01). S: Bu etirap-ta dukan-lar bar-mu?
問い:この辺りに店はありますか?
02). J: He'e, aldi-ngiz-diki ong qol terep-te.
答え:はい、あなたの前方の右手にあります。
03). S: Kiyim-kéchek sat-idighan bazar nede?
問い:服を売っているバザールはどこにありますか?(Kiyim-kéchekで「衣服」の一語)
04). J: Bir-inchi yol Aptobus-gha chiq-ip Döngköwrük békit-te chüsh-üp qil-ing.
答え:1番のバスに乗ってドゥンキュルク(二道橋)で降りてください。
05). S: Dukan-lar nede?
問い:店はどこにありますか?
06). J: Ikki kilométir-dek yiraq-liq-ta.
答え:2キロぐらい離れていますよ。
07). S: Nan-ni nedin al-ala-ymen?
問い:ナンはどこで買えますか?
08). J: Bu Sheher-ning herqandaq bazar-i-din al-ala-ysiz.
答え:街中のどのバザールでも買えます。
09). S: Nawayxani-ni sa’et qanchi-de ach-idu?
問い:ナン屋は何時に開きますか?
10). J: Etigen sa’et alti-de ach-idu.
答え:朝6時に開きます。
11). S: Dukin-ingiz-ni sa’et qanchide ach-isiz?
問い:あなたの店は何時に開店ですか?
12). J: Yetti-de.
答え:7時です。
13). S: Qanchi-de taqa-ysiz (yap-isiz)?
問い:何時に閉店ですか?
14). J: Kechqurun sa’et toqquz-lar-da taqa-ymen.
答え:夜9時ごろです。
15). S: Xerite bar-mu?
問い:地図はありますか?
16). J: Yoq, yén-imiz-diki dukan-gha kér-ing.
答え:ありません、隣の店に行ってください。
17). S: Baha-si qanche?
問い:値段はいくらですか?
18). J: Ikki som (koy) ellik tiyin.
答え:2元50分です。
19). S: Bu-ning baha-si qanche?
問い:これの値段はいくらですか?
20). J: Ikki yüz atmish Amérika dollir-i.
答え:260ドルです。
21). S: Chüshen-mi-dim, yéz-ip ber-singiz bol-am-du?
問い:分かりません。書いてもらえますか?
22). J: Elwette.
答え:もちろん。
23). S: Bek qimmet bol-up qap-tu, shundaq-mu?
問い:ちょっと高すぎませんか、そうでしょ?
24). J: He'e shundaq, sewebidin bu mal-ni chet'el-din ekel-gen.
答え:はいそうです。なぜならこの品物は外国から輸入したからです。
25). S: Baha-si-ni biraz chüsh-singiz bol-am-du?
問い:もう少し安くなりませんか?
26). J: Kechür-üng, baha-si békitil-gen. U-ni özgert-me-ymen.
答え:すいません、値段は固定です。変えられません。
27). S: Erzan-raq nersi-ngiz bar-mu? Yenimu-da (Yenimda) yéterlik pul yoq.
問い:もっと安い物はありますか? もうお金がありません。
28). J: Guangzhou-da ishliq-i-ni köp erzan bol-idu.
答え:広東の製品はずっと安いです。
29). S: Bu-ni manga saqla-p qoy-singiz bol-am-du?
問い:これを私にとっておいてもらえますか?
30). J: Bol-idu. sa’et besh-tin burun kel-ing.
答え:いいですよ、5時までに来てください。
31). Peqet kör-üp baq-ay de-dim.
ただ見ているだけです。
32). Bu-ni.
これを。
33). U-ni.
それを。
34). Sol qol terip-ingiz-diki.
あなたの左側にあるもの。
35). Üch kilo alma bilen ikki kilo üzüm.
リンゴ3キロとブドウ2キロ。
36). U emes, mawu.
それじゃなくて、これ。
37). Bashqa nerse al-ma-ymen. Rehmet siz-ge.
他の物は買いません。ありがとう。
38). Bu-ni al-ay.
これを買おう。
39). Men oylish-ip kör-ey.
よく考えて見ましょう(婉曲拒絶)。
40). S: Xalti-ngiz bar-mu?
問い:袋はありますか?
41). J: Mana él-ing.
答え:はいどうぞ。
42). S: Manga ora-p ber-singiz qandaq?
問い:包んでもらえますか?
43). J: Elwette, xanim.
答え:承知しました、奥様。
44). Jiq qeghez bilen ora-ng.
たくさんの紙で包んでください。
45). Bu-ni soghat-liq-che al-dim. Qeshqer-ge él-ip bar-maqchi.
これは贈り物として買いました。カシュガルまで持っていくつもりです。
46). S: Pul-ni nede töle-ymen.
問い:お金はどこで払うんですか?
47). J: Bulung-diki kassir-gha töle-ng.
答え:角のレジで払ってください。
48). S: krédit karti-si-ni qobul qil-am-siler?
問い:クレジットカードは受け付けますか?
49). J: Yaq. Peqet neq pul-ni-la al-imiz.
答え:いいえ、ただ現金だけです。
50). Kechür-üng, yenimu-da (yenimda) parche pul yoq.
すいません、もう小銭がありません。
51). S: Qol-um-gha höjjet ber-singiz bol-am-du?
問い:私の手に領収書をもらえますか?
52). J: Birdem saqla-p tur-ung. Men siz-ge yéz-ip ber-ey.
答え:ちょっと待ってください。私があなたに書いて上げます。
53). Bir kilo üzüm al-imen.
ブドウを1キロ買います。
54). Yérim kilo pemidur.
トマトを500グラム。
55). Ikki yüz gram kishmish al-ay.
干し葡萄を200グラム買おう。
56). Bir tilim qoghun bér-ing.
メロンを一切れください。
57). Bir romka aq haraq qoy-up bér-ing.
白酒を一杯ください。
58). Ikki botulka piwa bér-ing, bir-si öz-em-ge, yene bir-si aghine-m-ge.
ビールを2本ください。一本は僕にもう一本は相棒に。
59). Bir chishlem sina-p baq-sam bol-am-du?
一口試しに味見していい?
60). Bash aghriq-ni peseyt-idighan dori-ngiz bar-mu?
頭痛を抑える薬はありますか?
61). Zukam(yötel) dori-si kérek bol-up qal-di.
風邪(せき)薬が必要なんです。
62). Qizitma chüshür-dighan dora bér-ing.
熱を下げる薬をください。
63). Bir köynek al-maqchi-men.
ワイシャツ(ブラウス)を1枚買いたいんです。
64). Bir jüp ayagh al-imen.
靴を1足ください。
65). Bu-ni keyp kör-sem bol-am-du?
試してみていいですか?
66). Nede eynek bar?
どこかに鏡はありますか?
67). Reng-i-ni yaxshi kör-mi-dim.
この色は好きじゃないです。
68). S: Bashqa reng-i bar-mu?
問い:他の色のはありますか?
69). J: Biz-de yéshil, kök we hal reng-lir-i bar.
答え:うちには緑、青とピンクがあります。
70). Bu-lar bek keng (kichik, tar) kel-di.
これらは大き(小さ、きつ)過ぎます。
71). S: Kichik-i bar-mu?
問い:小さいのはありますか?
72). J: Besh xil razmér-lik-i bar.
答え:5つのサイズがあります。
73). Chong-raq-ni bér-ing.
大き目をください。
74). Amériki-gha sal-idighan xetke besh marka béring.
アメリカに届ける手紙に5枚切手をください。
75). S: In'glizche gézit-ingiz bar-mu?
問い:英語の新聞はありますか?
76). J: Qaysi-si-ni oqu-maqchi-siz?
答え:どれを読みたいですか?


35. Tölesh
支払い

01). Besh-ke töt-ni köpeyt-sek yigirme.
5に4をかけると20です。/5かける4は20。
02). Üch-ke alti-ni qosh-saq toqquz.
3に6を加えると9です。/3たす6は9。
03). On-din ikki-ni al-saq sekkiz.
10から2をひくと8です。/10ひく2は8。
04). Alti-ni ikki-ge böl-sek üch.
6を2で割ると3です。/6わる2は3。
05). Bu gilem-ning baha-si qanche?
この絨毯の値段はいくらですか?
06). Üch ming besh yüz som (koy) ber-singiz bol-idu.
3,500元です。
07). Bu sa’et-qa qanche pul ber-mekchi-siz?
この時計にいくら出すつもりですか?/いくらならこの時計を買いますか?
08). Yén-ing-da qanche pul bar?
ポケット/財布にいくらありますか?/いくら持ってますか?
08). Men-de peqet üch yüz Amérika dolliri bar.
私にはわずか300ドルしかありません。
10). Üch yüz dollargha éling.
これを300ドルでどうぞ。
11). Bir kurushka süt-lük chay ikki som-gha (koy-gha) kel-idu.
ミルクティー1杯で2元かかります。
12). Bu chirayliq doppi-ni yigirme besh som-gha (koy-gha) al-dim.
私はこのきれいなドッパを25元で買いました。
13). Taksi shopur-i meni ayrodrom-din ekil-ip qoy-ghi-ni üchün yigirme dollar al-di.
タクシー運転手は私を空港から連れてくるのに20ドル取りしました。
14). Siz-ni chet’el-lik de-p aldi-p boptu (bol-up-tu), men bol-sam besh dollar-din artuq ber-me-ttim.
君が外国人だから騙したんだろう、私ならせいぜい5ドルだろう(5ドルより多くは渡さなかった)。
15). Bir yüz qiriq besh som (koy) yigirme besh tiyin.
145元25分。
16). U bazar-din bek erzan (qimmet) bir palto-ni al-di.
彼はバザールでとても安い(高い)コートを買った。

改訂ウイグル語会話練習帳(3)

2011-12-30 13:48:02 | ウイグル語
28. Kün-ler (Uyghurche)
月日

01). Yekshenbe 日曜
02). Düshenbe 月曜
03). Seyshenbe 火曜
04). Charshenbe 水曜
05). Peyshenbe 木曜
06). Jüme 金曜
07). Shenbe 土曜

29. Ay-lar 月

01). Yanwar, Bir-inchi ay 1月
02). Fewral, Ikki-nchi ay 2月
03). Mart, Üch-inchi ay 3月
04). Aprél, Töt-inchi ay 4月
05). May, Besh-inchi ay 5月
06). Iyun, Alti-nchi ay 6月
07). Iyul, Yetti-nchi ay 7月
08). Awghust, sekkiz-inchi ay 8月
09). Séntebir, Toqquz-inchi ay 9月
10). Öktebir, On-inchi ay 10月
11). Noyabir, On bir-inchi ay 11月
12). Dikabir, On ikki-nchi ay 12月

30. Pesil-ler 季節

01). Bahar (Etiyaz) 春
02). Yaz 夏
03). Küz 秋
04). Qish 冬

31. Ipadi-ler 表現

01). kün 日
02). hepte 週
03). yérim ay (on besh kün) 半月(二週間)
04). ay 月
05). yil 年
06). bügün 今日
07). ete 明日
08). tünügün 昨日
09). chüsh 昼
10). etigen 朝 chüsh-tin burun 午前
11). chüsh-tin kéyin 午後
12). axsham, kechqurun 夕方
13). kech 夜
14). ete etigen 明朝
15). tünügün kech-te 昨晩に
16). Düshenbe kün-i 月曜日
17). her Jüme 毎週金曜日
18). Dikabir-da 12月に
19). qish kün-lir-i 冬の日
20). Mart-ning bash-lir-i-da 3月初めに
21). Iyun-ning ottur-lir-i-da 6月中旬に
22). yaz pesil-lir-i-de (yaz-da) 夏の間に(夏に)
23). ikki yil-din burun 二年前
24). üch yil-din kéyin 三年後
25). bu ay (yil) 今月(今年)
26). kéyin-ki ay (yil) 来月(来年)
27). ötken-ki ay (yil) 先月(昨年)
28). bu hepte 今週
29). kéler hepte 来週

32. Jümle 句

01). Bügün ay-ning qanchi-si?
今日は何日?
02). Yanwar-ning yigirme üch-inchi kün-i.
1月23日です。
03). Tughul-ghan kün-ing qachan bol-idu?
君の誕生日はいつ?
04). Tughul-ghan kün-üm Noyabir-ning yigirme üch-inchi kün-i.
僕の誕生日は11月23日です。
05). Shu kün miladi bir ming toqquz yüz toqsan toqquz-inchi yil-i Fewral-ning bir-inchi kün-i idi.
それは1999年2月1日だった。


33. Yol-ni Qandaq Sora-ymiz we Körsit-imiz (Uyghurche)
道の聞き方と答え方

01). Soraq: Bu kocha nege bar-idu?
問い:この道はどこに通じていますか?
02). Jawab: Turpan-gha bar-idu.
答え:トルファンです。
03). S: Bu bazar-gha bar-idighan kochi-mu?
問い:この道はバザールに行く道ですか?
04). J: He'e (Yaq).
答え:はい(いいえ)。
05). S: Xelq meydan-i-gha bar-idighan yol-ni körsit-ip ber-em-siz?
問い:人民広場へ行く道を教えてもらえますか?
06). J: Bu kochi-ning axir-i-gha bér-ip sol-gha burul-ing.
答え:この道を突き当ったら、左に曲がってください。
07). J: Udul besh minut mang-singiz meydan-ni sol terep-te kör-isiz.
答え:まっすぐ五分ほど歩くと、広場が左手に見えます。
08). S: Xeriti-de körset-singiz bol-am-du?
問い:地図で示してもらえますか?
09). J: Elwette. Bu siziq boyiche mang-singiz bol-idu.
答え:もちろん。この線に沿って進めばいいです。
10). S: Men adish-ip ket-tim. Poyiz istansi-ni izde-watat-tim.
問い:道に迷ってしまいました。駅を探し続けています。
11). J: Bir-inchi yol aptobus-gha chüsh-üp bér-ing.
答え:1番のバスに乗りなさい。
12). S: Kechür-üng, muzéy-gha qandaq bar-imen?
問い:すいません、博物館にはどう行ったらいいですか?
13). J: U yer-de.
答え:あそこです。
14). J: Ong qol terip-ingiz-diki besh-inchi bina.
答え:右手の方向にある5番目の建物です。
15). S: Ayrudurum nede?
問い:空港はどこですか?
16). J: Yigirme besh kilométir yiraq-ta. Taksi bilen bér-ish lazim.
答え:25キロ離れています。タクシーで行くことが必要です。
17). S: Qeshqer-ge bar-idighan yol qaysi?
問い:カシュガルに行く道はどれですか?
18). J: Ong terep-tiki yol.
答え:右側の道です。
19). S: Sheher merkiz-i-ni de-p ber-singiz?
問い:市の中心に行ってくれますか?
20). J: Bu terep-te.
答え:この方向です。
21). S: Hajetxana nede?
問い:トイレはどこですか?
22). J: Bil-me-ymen.
答え:知りません。
23). S: Méning yataq qaysi?
問い:私の部屋はどこですか?
24). J: Ikki yüz töt-inchi. Mejlisxani-ning arqi-diki üch-inchi öy.
答え:204です。会議室から三つ目の部屋です。
25). S: Pochtixani-ni körsit-ip ber-sinigiz?
問い:郵便局を教えてくれませんか?
26). J: Égiz bina-ni kör-dingiz-mu? Neq shu.
答え:高いビルがあるでしょ? あれです。
27). S: Yiraq-mu?
問い:遠いですか?
28). J: On minut-tek mang-am-siz-kin.
答え:10分ぐらい歩くでしょう。
29). S: Aptobus békit-i yiraq-mu?
問い:バス停留所まで遠いですか?
30). J: Az qal-dingiz.
答え:すぐです。
31). S: Qanche kilométir yiraq-ta (uzaq-ta)?
問い:何キロメートル先ですか?
32). J: Ikki kilométir ariliq-ta.
答え:2キロメートルの距離です。
33). S: Piyade (mashini-da) mang-sam qanche uzun-da yet-ip bar-imen?
問い:歩いて(車で)行ったらどれぐらいで着きますか?
34). J: Belkim on besh minut.
答え:15分ぐらいです。
35). S: Aptobus (poyiz) bar-mu?
問い:バス(列車)はありますか?
36). J: Bar. (Yoq.)
答え:あります。(ありません。)
37). S: Piyade bar-ghi-dek yer-mu?
問い:歩いて行けそうな所ですか?
38). J: Yaq. u yer xéli-la yiraq.
答え:いいえ。そこはすごく遠いです。
39). S: Piyade bar-ala-ymen-mu?
問い:歩いて行けますか?
40). J: He'e, anche uzun yol emes.
答え:はい、それほど長い道のりではありません。
41). S: Bu yer-de banka bar-mu?
問い:このあたりに銀行はありますか?
42). J: Azat kochi-si bilen Nur kochi-si-ning bulung-i-da bir-si bar.
答え:アザト通りとヌル通りの角に1つあります。

改訂ウイグル語会話練習帳(2)

2011-12-28 22:39:50 | ウイグル語
12. Pikir, közqarash-lar-gha qoshul-dighan-liq-ni bildür-mek
意見、見解に対する同意の表現

01). He'e, pikir-ingiz-ge qoshul-imen.
はい、あなたの意見に賛成です。
02). Elwette, bu gep-ingiz toghra.
もちろん、あなたの言う通りです。
03). Méning-che toghra di-dingiz.
私の意見はあなたが言ったのと同じです。
04). Bu neq méning oyli-ghin-im-dek bol-di.
それはまさに私の考えです。
05). Elwette, men-mu neq shu-ni di-gen idim.
確かに、私もまさにそれを言っていたんです。
06). Shundaq.
その通り。/そうなんです。
07). Siz-ning pikir-ingiz-ge toluq qoshul-imen.
あなたの意見に全く同感です。

13. Pikir, közqarash-lar-gha qoshul-mas-liq-ni bildür-mek
意見、見解に対する不同意の表現

01). Yaq, pikir-ingiz-ge qoshul-ma-ymen.
いえ、あなたの意見に私は同意できません。
02). Yaq, undaq emes-mikin de-ymen.
いえ、それはたぶん違うと思います。
03). Yaq, undaq bol-ma-ydu.
いいえ、そんなわけありません。
04). Yaq, bundaq de-p oyli-ma-ymen.
いいえ、私はそうは思いません。
05). Hmm..., közqarish-imiz bir-dek emes oxsha-ydu.
えーと、私たちの意見はちょっと違いますね。

14. Qana’etlen-gen-lik-ni bildür-mek
満足の表現

01). Men bu-ning-gha razi bol-dum.
私はこれに満足しました。
02). Men buni bek yaxshi kör-dum.
私はこれがすごく好きです。
03). Bu kishi-ler-ni razi qil-idu.
これは人々を満足させます。
04). Bu-ning-gha intayin razi bol-dum.
私はそれに大変満足しました。
05). Dégendek(Digendek) bol-di.
思った通りだ。
06). Neq méning di-gin-im-din chiq-ti.
まさに私が望んだことが実現した。/私が欲しかったものが手に入った。
07). Bu-ning-gha toluq qana’etlen-dim. Héch arman-im yoq.
それにすっかり満足しました。申し分ありません。
08). Hoy! Imtihan netije-m oyli-ghin-im-din yaxshi chiq-iptu.
やった!試験の結果は私の予想より良かったようだ。

15. Melum bir ehwal-gha qana’etlen-mi-gen-lik-ni ipadile-sh
ある状態に対する不満の表現

01). Bu-ni zadi yaxshi kör-mi-dim.
これは全然好きじゃない。
02). Bu ish bésh-im-ni bek aghrit-ti.
これはすごく気に障る。
03). Bu mashini-ni sétish-qa köngül-üm tart-mi-di.
この車を売ることはすごく気が進まない。
04). Oyli-mi-ghan yér-im-din chiq-ti.
予想外のことだ。
05). Bu-ning-din bek pushayman bol-dum.
これはとてもがっかりだ。/残念です。

16. Nersi-ler-ni yaxshi kör-gen-lik-ni ipadile-sh
物を好きであることの表現

01). U-ni yaxshi kör-imen.
それを好きです。
02). U ish-ni qil-ish-ni yaxshi kör-imen.
それをするのは好きです。
03). Bu-ni yaxshi kör-dum.
それが好きです。
04). Men u ish qil-ish-ni heqiqeten yaxshi kör-imen.
私はそれをするのが本当に好きです。
05). Bu yaxshi.
それはいいですね。
06). Elwette, bu intayin yaxshi bol-di.
確かに、これはすごくいいね。
07). Bu heqiqeten bek ésil bol-di.
これは本当にとても素晴らしい。
08). Elwette, bu teltöküs bol-di-ghu!
ほんとに、完璧ですよ!

17. Melum nerse we herket-ke razi bol-mi-ghan-liq-ni bildür-üsh
物や行為に対する不満の表現

01). U-ni yaxshi kör-mi-dim.
私はそれを好きじゃありません。
02). U ish-ni qil-ish-ni yaxshi kör-me-ymen.
私はそうすることが好きじゃありません。
03). Shundaq ish-lar-ni yaxshi kör-me-ymen.
その種のものが嫌いです。
04). Men undaq ish qil-ish-ni öch kör-imen.
その種のことをするのが嫌いです。
05). Bu nachar ish bol-di.
これはひどい。
06). Bu bek eski ish bol-di, shundaq-mu?
なんて恐ろしいこと、そうでしょう?

18. Shexsi-ler-ni yaxshi kör-gen-lik-ni ipadile-sh
人を好きであることの表現

01). U intayin xush xuy adem.
彼はとても愉快な人です。
02). U nahayiti ésil ayal.
彼女はとても素敵な女性です。
03). U heqiqeten bir yaxshi qiz.
彼女はほんとにいい娘です。
04). Hasan nahayiti obdan adem-ler-ning bir-i.
ハッサンはとてもいい人々の中の一人です。
05). Jim-ning yéqin dost-i bol-ush-ni xala-ymen.
ジムの親友になりたいな。

19. Shexsi-ler-ni yaxshi kör-me-ydighan-liq-ni ipadile-sh
人を嫌いであること

01). U adem-ni öch kör-imen.
あの男には我慢ならない。
02). U kishi-din seskin-ip ket-tim.
あいつには我慢ならない。
03). Kishi-ni zériktür-idighan adem.
一番嫌いなタイプの人。
04). U xotun-ni yarat-ma-ymen.
あの女は好かない。
05). Undaq adem-ler-ni yaxshi kör-me-ymen.
あの手の男を私は好きじゃない。
06). U-ning-dek adem-ler-ni xali-ma-ymen.
あの手の男はあまり好きじゃない。

20. Gumanliq-ni bildür-mek
疑いの表現

01). Shundaq-mi-du?
そうかな?
02). Ishen-me-ymen.
私は信じません。/怪しいもんだ。
03). Belkim bolush-i mumkin.
そうかもしれない。
04). Belkim shundaq-tu.
そうかな。
05). Bu-ning rastliq-i-ni bil-ish-im tes.
この真相を知ることは難しい。

21. Pikir, Ishench Qatarliq-lar-ni bildür-mek
意見、信条などの表現

01). Shundaq de-p qara-ymen.
そう思います。
02). Undaq emes-mikin.
それは違うかも。
03). Shundaq bol-idighan-liq-i-ni ishin-imen.
そうであることを信じます。
04). Bundaq bol-idighan-liq-i-ni ishen-me-ymen.
そうだとは信じません。
05). Shundaq bol-ush-i-ni küt-ken idim.
そうなることを期待しました。
06). Undaq bolush-i-ni oyli-mi-ghan idim.
そうなるとは思いませんでした。
07). Uninggha ishen-me-ymen.
私はそれを信じない。
08). Shundaq bol-di-mu? Ishen-me-ymen.
そうだったんですか? 信じられない。
09). Birnéme dé-mek tes.
どうかな。/どうかしらね。
10). Siz-ning toghra bol-ush-i mumkin, lékin...
あなたは確かに正しいかもしれないけど…
11). Méning pikir-im xata bol-ush-i mumkin, biraq...
私が間違っているかもしれないけど…
12). Yuzber-mes-lik mumkin-lig-i intayin zor.
まず起こり得ないね。

22. Teklip qoy-ush
提案すること

01). Penjiri-ni achsam bol-am-du?
窓をあけてもいいですか?
02). Bille bar-saq bol-am-du?
一緒に行ってもいいですか?
03). Bashqa parang-ni bashla-yli.
他の話題にしましょう。
04). Bu toghruluq gép-imiz-ni toxtit-ayli.
これについて話し合うのはやめましょう。
05). Chapsan-raq mang-sang bol-am-di-kin.
ちょっと急いで行った方がいいよ。
06). Diqqet qil-sang yaxshi-raq-mikin.
気を付けてね。
07). Yene bir qétim sina-p kör-seng qandaq?
もう一度やってみたらどうでしょう?
08). Ete qil-saq qandaq?
明日でどうでしょう?
09). Bir kurushka kakawu keltür-ey-mu?
ココアを1杯お持ちしましょうか?
10). Sen-ge kéyin de-p bér-ey.
君に後で話してあげましょう。
11). Ete chüsh-tin kéyin manga bir téléfon ber-gin.
明日午後に私に電話してください。

23. Uchrash-ish waqti-ni belgili-sh
会見の時間を決める

01). Ete kechqurun öy-ingiz-ge bar-sam bol-am-du?
あす夕方あなたをお訪ねしていいですか?
02). Ete chüsh-tin kéyin öy-de bol-am-siz?
あす午後は家にいますか?
03). Kéler hepte siz bilen bir körüsh-sem bol-atti.
来週お会いできますか? 
04). Qaysi waqit siz-ge qolay-liq bol-idu?
何時がご都合いいですか?
05). Sa’et ikki-de waqti-ngiz chiq-am-du?
2時にお時間はありますか?
06). Men kech-te öy-de bol-imen, meyli qachan kel-singiz bol-iwer-idu.
夜は家にいます。いつ来てもらっても結構です。
07). Kechür-üng, men bügün chüsh-tin kéyin öy-de bol-ma-ymen.
すいませんが、今日の午後は家にいません。
08). Chüsh-tin kéyin men intayin aldiraq bol-imen, waxti-m (waqti-m) chiq-ma-ydu.
すいませんが、今日の午後はとても忙しくて、時間がありません。
09). Yetti-din kéyin bosh bol-imen.
7時以降は空いています。

24. Ghemxorluq-ni bildür-mek
同情の表現

01). Bu weqe-ni angla-p köngülüm yérim boldi.
この出来事を聞いて心を痛めています。
02). Bichare !
かわいそうに!
03). Aghri-p qal-ghin-ingiz-ni angla-p biraz ensire-p qal-dim.
ご病気になったと聞いてすこし心配していました。

25. Tebrikli-mek
お祝い

01). Bu-ni angla-p xushal boldum.
それを聞いてうれしいです。
02). Bu-ni bil-ip intayin xushal boldum.
それを知ってとてもうれしいです。
03). Mubarek bolsun!
おめでとう!
04). Seni tebrikle-ymen.
おめでとうございます。/君を祝福します。
05). Néme di-gen teleylik sen!
この果報者め!
06). Pah, néme di-gen ésil bu!
ああ、なんて素敵なことでしょう。
07). Oqu-sh mukapit-i-gha érish-kenlig-ing-ni chin qelb-im-din tebrikle-ymen.
奨学金獲得本当におめでとう。/奨学金獲得を本当に心から祝福します!

26. Telep qoy-maq
頼みごとの表現

01). Xapa bol-may ishik-ni yép-iwet-singiz.
すいませんがドアを閉めてくれませんか。
02). Xapa bol-may baghche bar-idighan yol-ni körsit-ip ber-singiz?
すいませんが公園に行く道を教えてくれませんか?
03). Manga bir parche qeghez ber-singiz bol-am-du?
私に紙を1枚いただけませんか?
04). Manga biraz yardem ber-singiz yaxshi bol-at-ti. Aware qil-idighan bol-dum.
ちょっと手伝ってくれたらよくなります。ご迷惑をおかけします。
05). Siz-ni bir ish-qa aware qil-idighan bol-dum.
ひとつお願いがあるんですが。
06). Siz-ni aware qil-idighan bol-dum.
お願いがあるんですが。

27. Ret qilish
断りの表現

01). Kechür-üng, men hazir bar-al-ma-ymen.
すいません、今は行けません。
02). Yardem ber-el-me-ydighan-dek tur-imen.
お手伝いできそうもありません。
03). Xapa bol-ma-ng, biraq...
すいませんが…
04). Kechür-geysiz, men hazir bek aldi-raq.
勘弁してください、いますごく忙しいんです。

改訂ウイグル語会話練習帳(1)

2011-12-28 22:36:46 | ウイグル語
http://www.scribd.com/doc/18834358/Uighur-Language-Lessons を元に作成

★ウイグル語の現在・未来形(-imen, -imiz, -isen, -isiler, -isiz, -idu)は発話時および未来の発生事象を示し、定過去形(-dim, -duq, -ding, -dingiz, -dinglar, -di)は直前に起こった事象を含めて過去のある時期に起こった事象を示す。従って、会ったばかりでも過去形(「会えてうれしい」は「会えてうれしかった」)、思ったことの表現も発話時点より以前にその思いが生じているので過去形となる(「私は~と思う」は「私は~と思った」)。またしばしば強調に過去形を用いる。
★語幹と接尾辞の間にハイフンを入れた。
★語幹最後の母音がa/eの単語は、最初の母音がa/e/(i)の接尾辞が接続するとアクセントが接尾辞に移って語幹最終母音がi/éに変化(狭母音化)することが多いので注意。ただしアクセント移動がない場合は変化しない。
★接尾辞については以下の「ウイグル語接尾辞集」参照:
http://blog.goo.ne.jp/sinpenzakki/e/f7d965557c8a7154799d8d8d92164081
http://blog.goo.ne.jp/sinpenzakki/e/f9714f13a2efa74acb06b9bb867ab38c
http://blog.goo.ne.jp/sinpenzakki/e/ab99b319d93cfd4b242296e35e0ff1b4
http://blog.goo.ne.jp/sinpenzakki/e/f15bc281a398554c4f46aa6257e1cd1c
http://blog.goo.ne.jp/sinpenzakki/e/fc8a255235479455617b0f08120a4e47
http://blog.goo.ne.jp/sinpenzakki/e/d5a1ec2e4edd3ae59cfbbaf3c68dbbae http://blog.goo.ne.jp/sinpenzakki/e/b7cc61208538e2dfc6528a07ab705957 http://blog.goo.ne.jp/sinpenzakki/e/f4a4ae0adb0701104ff8b10935d95986 http://blog.goo.ne.jp/sinpenzakki/e/a4ed209a7213a2d18be143c0abf5709f




Néme De-ymiz... (Uyghur-che)
どう言うか

01. Kishi-ler-ni Tonushtur-ghanda
人々を紹介するとき

01). Men siz-ge John-ni tonushtur-up qoy-ay.
あなたをジョンさんに紹介しましょう。
02). Dost-um Anna-ni siz-ge tonushtur-up qoy-ay.
私の友人アンナをあなたに紹介しましょう。
03). Yoldash-im-ni siz-ge tonushtur-up qoy-sam bol-am-du?
私の夫をあなたに紹介してもいいですか?
04). Siz ayal-im-ni bil-me-ysiz-ghu de-ymen?
あなたは私の妻を知らないですよね?
05). Bu Tomas bol-idu, u men bilen bille ishle-ydu.
こちらはトーマスです。彼は私と一緒に働いています。

★néme:なに、どんな
★de-:言う、話す、deymen:~ですよね
★uyghurche:ウイグル語
★kishi:人、kishiler:人々
★tonushtur-:紹介する
★men:私
★siz:あなた(二人称尊称)
★qoy-:~してあげる、~してくれる
★dost:友人、dostum:私の友人
★yoldash:夫、つれあい
★bol-:①ある、②~である、③良い、正しい、④発生する
★ayal:妻、女性
★bu:これ
★u:それ、彼/彼女
★bilen:~と
★bille:一緒に、billen bille:~と一緒に

02. Tonushtur-ul-ghanda
紹介されるとき

01). Yaxshi-mu-siz?
お元気ですか?/ごきげんよう。
02). Yaxshi-mu-siz? John ependi-m.
お元気ですか?ジョンさん
03). Tonush-qanligh-imiz intayin yaxshi bol-di.
お会いできてとてもうれしいです。
04). Siz bilen tonush-ush purset-ge ige bol-ghanligh-im yaxshi bol-di.
あなたと知り会う機会を持ててよかった。
05). Siz-ni burun-la angli-ghan idim.
お噂は以前からうかがっていました。
06). Siz-ni bilen tonush-ush-ni arzu qil-at-tim.
あなたにお会いしたかったんですよ。

★yaxshi:良い、元気な
★ependi:さん(男性敬称)
★intayin:非常に、とても
★purset:機会、チャンス
★ige:所持、所有者
★ige bol-:持つ、所有する
★burun:以前
★angla-:聞く、聞こえる
★idim:接尾辞集参照
★arzu:望み、願い
★qil-:~する
★arzu qil-:望む

03. Öz-inigiz-ni Tonushtur-ush
あなた自身を紹介する

01). Men Jack bol-imen.
私はジャックです。
02). Cook ependi-m, öz-em-ni siz-ge tonushtur-ay. Men Jack bol-imen.
クックさん、自己紹介しましょう。私はジャックです。

★öz:自身、özem:私自身

04. Körüsh-kende we Xoshlash-qanda
会ったときと別れるとき

01). Yaxshi-mu-siz?
お元気ですか?/ごきげんよう。
02). Ehwal-ing qandaq?
お元気ですか?
03). Ehwal-ing yaxshi-mu?
調子はどうですか?
04). Yéqin-din béri qandaq két-ip bar-isen?
最近どうしていますか?
05). A’ili-ng qandaq?
ご家族はお元気ですか?
06). Hoy, bar-mu-sen?
やあ、元気かい?
07). Xosh.
さよなら。
08). Xosh emise. Ete Körüsh-eyli.
さようなら。またあした会いましょう。
09). Kéyin körüsh-er-miz.
じゃあ、またね。/またお会いしましょう。
10). Xosh, bali-lir-ing-gha salam bér-ip qoy.
じゃあ、お子さんたちによろしく。

★körüsh-:会う
★we:~と
★xoshlash-:分かれる
★ehwal:状況、暮らし向き
★qandaq:どのように、どんな
★yéqin:近い
★béri:ここ、このあたり
★yéqindin béri:最近、近頃
★ket-:①去る、行く;②過ごす
★bar-:①行く、達する;②~し続ける、~していく
★a'ile:家族
★bar:ある、持っている
★xosh:じゃあ
★emise:またね
★ete:あした
★bala:子供
★salam:挨拶
★ber-:①与える、送る;②~する
★salam ber-:挨拶する、よろしくと言う

05. Kishi-ler-ge Qandaq Rehmet Éyt-imiz
感謝の表わし方

01). Rehmet siz-ge.
ありがとう。
02). Siz-ge köp rehmet.
どうもありがとう。
03). Köp teshekkür bildür-imen.
どうもありがとう。
04). Rehmet.
どうも。
05). Köp rehmet.
どうもありがとう。
06). Bek obdan qil-dingiz.
ご親切にどうも。
07). Siz-ni köp aware qil-dim.
大変お世話になりました。/大変ご迷惑をおかけしました。

★rehmet:ありがとう
★éyt-:言う、話す
★köp:多い
★teshekkür:ありがとう、感謝
★bildür-:表わす、伝える
★teshekkür bildür-:謝意を表す
★bek:とても
★obdan:良い
★obdan qil-:親切にする
★aware:困ること、忙しいこと
★aware qil-:世話になる、迷惑をかける

06. Qandaq kechürüm sora-ymiz
謝罪のしかた

01). Kechür-üng.
すいません。(直訳:許して下さい)
02). Xapa bol-ma-ng.
すいません。(直訳:怒らないでください)
03). Siz-ni aware qil-dim, kechür-üng.
ご迷惑をかけてすいません。
04). Siz-ge jiq awari-chiliq tép-ip ber-dim, Xapa bol-ma-ng.
いろいろご迷惑をかけてごめんなさい。
05). Kechür-üng.
どうもすいません。
06). Kechür-üsh-ingiz-ni sora-ymen.
許して下さい。(直訳:あなたの許しを求めます)
07). Siz-din kechürüm sora-ymen.
許して下さい。(直訳:あなたから許しを求めます)

★kechürüm:許し
★sora-:求める
★kechür-:許す
★xapa:怒り
★jiq:多い
★tep-:①現れる;②(病気などに)かかる

07. Kechürüm-ge jawap qaytur-ush
許しの返事

01). Héchqisi yoq.
大丈夫です。/なんでもありません。
02). Héchnéme bol-ma-ydu.
大丈夫です。/なんでもありません。
03). Men toluq chüshin-imen.
よくわかります。
04). Xatirjem bol-ung.
お気になさらずに。
05). Untu-p qil-ing.
忘れてください。/気にしないで。

★jawap:回答
★qaytur-:返す
★jawap qaytur-:返事をする
★héchqisi:何も、全く
★yoq:ない、⇔bar
★héchnéme:何も
★toluq:完全に、すっかり
★chüshen-:理解する
★xatirjem:安心して、気楽に
★untu-:忘れる

08. Hawa toghrisida
天気について

01). Némidégen yaxshi kün!
なんといい日なんだろう!
02). Némidégen yaxshi hawa, bügün.
なんといい天気なんだ、今日は。
03). Yamghur yagh-mi-sa bol-atti.
雨が降らなければいいけど。
04). Qarimaq-ta bügün hawa yaxshi bol-idighan oxsha-ydu.
どうやら今日は天気がよくなりそうだ。
05). Qar yagh-idighan oxsha-ydu, shundaq-mu?
雪が降りそうじゃない?
06). Hawa bek soghuq iken.
すごく寒い。

★Némidégen:なんという、なんとも、とても
★kün:日
★hawa:天気
★bügün:今日
★yamghur:雨
★yagh-:降る
★qarimaq:見たところ
★oxsha-:①似ている;②~のようだ
★qar:雪
★shundaq:その通り
★soghuq:寒い、冷たい

09. Yol-ni qandaq sora-sh
道の聞き方

01). Aptobus békit-i-ge qandaq bar-imen?
バス停にはどう行くんですか?
02). Sheher-lik hökümet-ke bar-idighan yol mushu-mu?
市役所に行くの道はこれですか?
03). Wall kochi-si-gha bar-idighan eng qisqa yol qaysi?
ウォールストリートに行く近道はどれですか?
04). Ayrodrom-gha bér-ish yol-i uzun-mu?
空港に行く道は遠いですか?
05). Men Market kochi-si-gha bar-maqchi.
私はマーケット通りに行きたいんです。
06). Qosaq toyghuz-idighan bir yer-ni izde-wat-imen.
食事する(腹を満たす)所を探しています。
07). Muzéy-gha bar-idighan yol-ni körsit-ip ber-singiz bol-am-du?
博物館に行く道を教えてもらっていいですか?
08). Bu yer-ge yéqin-raq pochtixana bar-mu?
この近くに郵便局はありますか?
09). Washington-gha bér-ish üchün qaysi poyiz-gha chüsh-imen?
ワシントンに行くにはどの列車に乗ればいいんでしょう?
10). Höriyet-xan Munar-i-gha qandaq bar-imen?
自由の女神にはどう行ったらいいですか?
11). Aq Saray nede?
ホワイトハウスはどこですか?

★yol:道
★aptobus:バス
★békit:停留所
★sheher:都市、街
★hökümet:政府
★mushu:これ
★kocha:街路
★eng:最も
★qisqa:短い
★qaysi:どれ
★ayrodrom:空港
★uzun:長い
★qosaq:腹、おなか
★toyghuz-:満たす、一杯にする
★bir:一つ
★yer:①土地、②場所
★izde-:探す
★muzéy:博物館
★körset-:教える、指し示す
★pochtixana:郵便局、pochta:郵便、xana:家、部屋
★üchün:~のために
★poyiz:列車
★chüsh-:乗る
★Höriyetxan:自由の女神、höriyet:自由、xan:女性の名の後ろに付ける尊称
★munar:石碑
★aq:白い
★saray:宮殿
★nede:どこで、どこに

10. Kishi-ler-din meslihet yaki yardem sora-sh
人に助言や助力を求めるとき

01). Siz-din biraz melumat sori-maqchi-men.
ちょっと教えてほしいんですが。
02). Siz-ning pikir-ingiz-ni sori-sam qandaq?
あなたの意見を教えてもらえますか?
03). Siz-ge mushu mashini-ni al-sam bol-am-du?
この車買った方がいいでしょうか?
04). Bu toghruluq siz-ning pikir-ingiz ber-singiz bol-atti.
このことについてあなたの意見を聞かせてください。
05). Yardem ber-singiz bol-am-du?
ちょっと手伝ってもらえますか?
06). Bu ish-qa iltimas qil-ish üchün siz-ning meslihet-ingiz kérek. この仕事の申請することについてあなたの助言が必要です。
07). Manga bir xizmet tép-ip ber-singiz? Ötün-üp bér-ey.
私に仕事を探してくれますか?お願いします。
08). Iltimas jedwel-lir-i-ni toldur-up ber-singiz bol-am-du?
申請書を記入してもらっていいですか?
09). Yardem ber-singiz-chu?
助けてもらえますか?
10). Manga yardem bér-ing-e?
私に手を貸してくれますか?/ちょっと手伝ってもらえませんか?

★meslihet:①知恵、②助言
★yaki:あるいは、もしくは
★yardem:援助、助け
★biraz:すこし
★melumat:知識、情報
★pikir:意見、見解
★mashina:自動車
★al-:①得る、②買う、③借りる
★toghruluq:~について
★ish:事、仕事、事業
★iltimas:申請
★kérek:必要
★manga:私に、私のために
★xizmet:仕事、職務
★tap-:探す
★ötün-:懇願する
★jedwel:用紙、書式
★toldur-:記入する

11. Uyghur-che chüshin-ish-te qiyin bol-ghanda
ウイグル語の理解に困難が生じたら

01). Siz-ning gep-lir-ingiz-ni chüshen-me-ywat-imen.
あなたの言葉が分かりません。
02). Kechür-üng, gep-ingiz-ni digendek chüshen-mi-dim.
すいません。あなたの言葉がやはり分かりませんでした。
03). Di-gen gep-ingiz-ni yene bir qaytili-singiz bol-am-du?
言った言葉をもう一度繰り返してもらえますか?
04). Asta-raq sözli-singiz bol-am-du?
少しゆっくり話してもらえませんか?
05). Gep-ingiz-ni bashqidin bir di-singiz qandaq?
あなたの言葉をもう一度言ってもらえますか?
06). Di-gin-ingiz-ni taza bil-el-mey qal-dim.
あなたのおっしゃったことが全く分からなくなってしまいました。
07). Kechür-üng. Zadi néme di-dingiz?
すいません。一体なんて言ったんですか?
08). Méning In’gliz-che biraz nachar, Uyghur-chi-de öz-em-ni toluq chüshendür-el-me-ymen.
私は英語が下手だし、ウイグル語では私自身をうまく説明できません。
09). Bu-ni Uyghur-chi-de qandaq de-ydighan-ligh-i-ni bil-me-ymen.
これをウイグル語で何というのか分かりません。
10). Bu-ni Uyghur-che néme de-ydu.
これをウイグル語で何と言いますか?
11). Chapsan sözli-singiz chüshin-el-me-ymen.
あなたが速く話すと分かりません。
12). Neq söz-ni isim-gha keltür-el-me-ywat-imen, biraq méning néme dé-mekchi bol-watqanligh-im-ni bil-isiz-ghu.
ぴったりの言葉が出てこないけど(直訳:ぴったりの言葉を名前に持ってくることが私はできないけれど)、私の言おうとしていること分かるでしょ。
13). Héliqi ... bil-isiz-ghu?
あれ~分かるでしょ?
14). Yaq. u-ni dé-mekchi emes-men.
いいえ。それを言いたいんじゃなくて。
15). Hmm..., u-ni néme de-p ata-ydighan-ligh-ing-ni bil-me-ymen.
え~、それをあなたが何と呼ぶのかが分かりません。

★qiyin:困難
★gep:ことば、はなし
★digendek:やはり、案の定
★yene:また、再び
★qaytila-:繰り返す、反復する
★asta:ゆっくり
★sözle-:言う、話す
★bashqidin:再び、最初から
★taza:全く、全然
★bil-:分かる
★qal-:~してしまう
★zadi:一体全体
★méning:私の
★in’gliz-che:英語
★nachar:悪い、粗悪な
★toluq:完全に、うまく
★chüshendür-:説明する、解説する、理解させる
★chapsan:速く
★neq:ぴったりの
★söz:言葉
★isim:名詞、名前
★keltür-:持ってくる、もたらす
★biraq:しかし
★héliqi:あの、あれ
★yaq:いいえ
★emes:~ではない、違う
★ata-:呼ぶ、名づける

ウイグル語接尾辞集(9)

2011-12-26 11:10:37 | ウイグル語
○ -uwatidu 彼/彼女/彼ら/それは~している:現在進行 he/she/they/it be …ing : present progressive
○ -uwatimen 私は~している:現在進行 I am …ing : present progressive
○ -uwatimiz 私たちは~している:現在進行 we are …ing : present progressive
○ -uwatisen 君は~している:現在進行形 you are …ing : present progress
○ -uwatisiler あなた方/君たちは~している:現在進行 you are …ing : present progress
○ -uwatisiz あなたは~している:現在進行 you are …ing : present progress
○ -uwatmam- (今は)~していませんか?:動詞末尾子音+円唇後舌 present continuous negative interrogative
○ -uwatmay- (今は)~していません:動詞末尾子音+円唇後舌 present continuous negative declarative
○ -uwé- , -up, ber- ~してあげる、~してやる
○ -uwe- , -uwer-, -up, ber- (遠慮や妨害なしに)~する do without restraint or interruption
○ -uwet , -up, et- ~してしまう be through with
○ -uwét- , -up, yat- ~している:動詞につく進行形接尾辞 progresive
○ -uwidi 彼/彼女/彼ら/それは~しおえたところです he/she/they/it have : perfect form
○ -uwidim わたしは~しおえたところです I have : perfect
○ -uwiding 君は~しおえたところです you have : perfect
○ -uwidingiz あなたは~しおえたところです you have : perfect
○ -uwidinglar 君たち/あなたたちは~しおえたところです you have : perfect
○ -uwiduq わたしたちは~しおえたところです we have : perfect
○ -wal- , -p al- (主語のために)~する:主動詞で表現される動作は再帰的となり、その結果主語自体の利益もしくは損害を表す。 the action expressed by the preceeding verb is reflexive
○ -wap 職人 artisan
○ -wat- , -p, yat- ~している:動詞につく現在進行形接尾辞、動詞末尾母音 be ...ing : progresive
○ -watam- , -wat-am- ~していますか:現在進行形疑問 be …ing? : present continuous interrogative
○ -watamdim? わたしは~していますか?:dimenより多く使われる am I …ing? : present continuous interrogative
○ -watamdimen? わたしは~していますか? am I …ing : present continuous interrogative
○ -watamdimiz? わたしたちは~していますか? are we …ing? : present continuous interrogative
○ -watamdu? 彼/彼女/彼らは~していますか? are he/she/they …ing? : present continuous interrogative
○ -watamduq? わたしたちは~していますか?:dimizより多く使われる are we …ing? : present continuous interrogative
○ -watamsiler? あなた方は~していますか? are you …ing? : present continuous interrogative
○ -watamsiz? あなたは~していますか? are you …ing? : present continuous interrogative
○ -watat- , -wat-+-at- ~し続けた、~していた:過去進行形 was …ing : past progressive
○ -watat-(person)-mu? ~し続けましたか、~していましたか:過去進行形疑問 was …ing? : past progressive interrogatibe
○ -watatmi- ~し続けなかった:~していなかった:過去進行否定 was not …ing : past negative progressive
○ -watatti 彼/彼女/彼ら/それは~し続けた:過去進行形 he/she/they/it was/were …ing : past progressive
○ -watattim 私は~し続けた:過去進行形 I was …ing : past progressive
○ -watatting 君は~し続けた:過去進行形 you were …ing : past progressive
○ -watattinglar あなたがた/君たちは~し続けた:過去進行形 you were …ing : past progressive
○ -watattuq 私たちは~し続けた:過去進行形 we were …ing : past progressive
○ -watidu 彼/彼女/彼ら/それは~している:現在進行 he/she/they/it be …ing : present progressive
○ -watimen 私は~している:現在進行 I am …ing : present progressive
○ -watimiz 私たちは~している we are …ing
○ -watisen 君は~している:現在進行形 you are …ing : present progress
○ -watisiler あなた方/君たちは~している:現在進行 you are …ing : present progress
○ -watisiz あなたは~している:現在進行 you are …ing : present progress
○ -watmam- (今は)~していませんか?:動詞末尾母音 present continuous negative interrogative
○ -watmay- (今は)~していません:動詞末尾母音 present continuous negative declarative
○ -watqan , -wat-qan ~していた:動作の連続を表す had doing, be doing
○ -watqanliq ~していること:動詞に接続し進行中の動作の名詞をつくる
○ -we- , -wer-, -p ber- (遠慮や妨害なしに)~する do without restraint or interruption
○ -wé- , -wér-, -p ber- (遠慮や妨害なしに)~する do without restraint or interruption
○ -wel- , -p al- ~をし終える、~した:動詞連用形に動作の完成のal-が付いた形 finish to do
○ -wél- , -p al- ~をし終える、~した:動詞連用形に動作の完成のal-が付いた形 finish to do
○ -wet- , -wét-, -p et- (制御を失って)~する、~してしまう:主動詞で表現される動作は突然、強烈に、抑えがたく行われる。行為者は何も注意を払っていない。(tashla-と入れ替え可能) the action expressed by the preceeding verb is performed suddenly, intensively and uncontrollably
○ -wét- , -wet-, -p, yat- ~している:動詞につく現在進行形接尾辞、動詞末尾母音 be ...ing : progresive
○ -wetti , -p, et-ti ~してしまった had done
○ -wi ~の、~に関する、~的な about
○ -widi 彼/彼女/彼ら/それは~しおえたところです he/she/they/it have : perfect form
○ -widim わたしは~しおえたところです I have : perfect
○ -widing 君は~しおえたところです you have : perfect
○ -widingiz あなたは~しおえたところです you have : perfect
○ -widinglar 君たち/あなたたちは~しおえたところです you have : perfect
○ -widuq わたしたちは~しおえたところです we have : perfect
○ -y 私は~しよう:動詞に接続し、一人称単数自発・願望を表わす first, sg, optative, voluntative
○ -y- 現在・未来・不定過去を作る時制接辞。動詞接尾辞、接尾辞前接語。動詞末尾がa,eで接尾辞語頭が子音のときに間に挟まる。 present-future tense, preceding a pronominal tag enclitc
○ -yal- できる:もっぱら否定の接辞の前に付いて不可能を表す pre-negative potential
○ -yala- ~できる:動詞に接続し可能を表す。動詞末尾母音の時yが挟まる can, be able to
○ -yayli 私たちは~しよう:動詞に接続し、一人称複数自発・勧誘を表す。この形は円唇母音のあとに付く first, pl, optative, voluntative
○ -ydighan ~する(こと、人)、~している(こと、人):動詞の現在・未来形に接続して動作の現在・未来の連体形をつくる。習慣動作、未来動作 do, doing
○ -ydu 彼/彼女(たち)/それは~する:動詞に接続し、三人称単数複数の現在・未来を示す he/she/they/it do ~
○ -yel- できる:もっぱら否定の接辞の前に付いて不可能を表す pre-negative potential
○ -yele- ~できる:動詞に接続し可能を表す。動詞末尾母音の時yが挟まる can, be able to
○ -yeyli 私たちは~しよう:動詞に接続し、一人称複数自発・勧誘を表す。この形は円唇母音のあとに付く first, pl, optative, voluntative
○ -yi ~の、~に関する、~的な about
○ -yi- 現在未来時制接尾辞、動詞末尾がyu-のときにのみ使われる形 present-future tense, be -ing, shall be -ing
○ -yli 私たちは~しよう:動詞に接続し、一人称複数自発・勧誘を表す first, pl, optative, voluntative
○ -ym- , -a-mu- 疑問接辞:動詞と人称接尾辞の間に置かれ、疑問文を作る present-future interrogative
○ -ymen 私は~する:動詞に接続し一人称単数の現在・未来を示す I do
○ -ymikin 私は~しようかな I think I'll
○ -ymiz 私たちの~:一人称複数人称接尾辞、子音につく our, possessive suffix
○ -ymiz 私たちは~する:動詞について一人称複数の現在・未来を表す first person plural pronominal tag
○ -ysen 君は~する:動詞について、二人称単数の現在・未来を表す。 you do ~
○ -ysiler 君たち/あなたたちは~する:動詞に接続して、二人称複数の現在・未来を表す。 you do ~
○ -ysiz あなたは~する:動詞について二人称単数尊敬の現在・未来を表す。 you do ~
○ -yt- ~し(続け)ていた:継続的、習慣的過去 continuous or habitural past
○ -ytti 彼/彼女/彼ら/それは~していた、~だった:継続・習慣過去 he/she/they/it used to : continuous or habitual past
○ -yttim わたしは~していた、わたしは~だった:継続・習慣過去 I used to : continuous or habitural past
○ -ytting 君は~していた、君は~だった:継続・習慣過去 you used to : continuous or habitural past
○ -yttinglar 君たち/あなたがたは~していた、君たち/あなたがたは~だった:継続・習慣過去 you used to : continuous or habitural past
○ -yttuq わたしたちは~していた、わたしたちは~だった:継続・習慣過去 we used to : continuous or habitural past
○ -ywatimiz 私たちは~している we are …ing
○ -ywatiqan , -y-wat-qan ~していた had been ~ing

ウイグル語接尾辞集(8)

2011-12-26 11:07:26 | ウイグル語
○ -üng , -ung 君の~:二人称単数所有格=属格接尾辞 your, possessive suffix
○ -üng , -ung 君は~しなさい、君は~してください(動詞について二人称単数の命令を示す) imperative suffix
○ -üngizler , -ungizler あなた方は~してください:動詞に接続し二人称複数の尊敬の命令を表す second pl. polite imperative
○ -ünglar , -unglar 君たちの~:二人称単数所有格=属格接尾辞 your, possessive suffix
○ -üngler , -ungler 君たちは~しなさい、してください:動詞に接続し二人称複数の命令を示す second pl. mild imperative
○ -üp- あなた/あなたがた/君/君たちは~したようだ:二人称単数複数の推定、伝聞、伝聞の過去完了。 second person single/plural suppostional or narrative past tense
○ -üp , -up ~して:動詞に接続して連用形を作る
○ -üp idi 彼/彼女/彼ら/それは~しおえたところです he/she/they/it have : perfect form
○ -üp idim わたしは~しおえたところです I have : perfect
○ -üp iding 君は~しおえたところです you have : perfect
○ -üp idingiz あなたは~しおえたところです you have : perfect
○ -üp idinglar 君たち/あなたたちは~しおえたところです you have : perfect
○ -üp iduq わたしたちは~しおえたところです we have : perfect
○ -üpti- , -b-di-, -upti- 私/私たちは~したようだ:一人称単数・複数の推定、説明、伝聞の過去完了。後ろに一人称の人称接辞が付く。推定、説明 first person sg/pl suppostional or narrative past tense
○ -üptimen , -uptimen 私は~したようだ first person sg suppostional or narrative past tense
○ -üptsen 君は~したようだ:二人称単数の推定、説明、伝聞の過去完了。 suppostional or narrative past tense
○ -üptsiler 君たち/あなたたちは~したようだ:二人称複数の推定、説明、伝聞の過去完了。 suppostional or narrative past tense
○ -üptsiz あなたは~したようだ:二人称単数の推定、説明、伝聞の過去完了。 suppostional or narrative past tense
○ -üptu 彼、彼女、彼ら、それは~したようだ:三人称単数複数の推定、説明、伝聞の過去完了。 third person single/plural suppositional or narrative past tense
○ -üptuq 私たちは~したようだ first person pl suppostional or narrative past tense
○ -üq 名詞の名詞化、形容詞化接尾辞、形容詞の名詞化、形容詞化接尾辞 denominal noun or adjective, de-adjectival noun or adjective
○ -üq 動詞の名詞化、形容詞化接尾辞 deverbal noun or adjective
○ -ür , -ur 動詞について形容詞を作る deverbal adjective
○ -ür- , -ur- ~させる:動詞の使役化接尾辞 causative
○ -üsh , -ush ~し合う、共に~する:動詞に接続し、「共同態」(相互態)をあらわす reciprocal voice
○ -üsh , -ush ~すること、動詞に接続し名詞をつくる、前舌-円唇母音につく。肯定の動名詞を作る。 -ing : gerund or infinitive, deverbal noun
○ -üsh , -ush 名詞に接続して名詞を作る:名詞由来名詞 denominal noun, diminutive
○ -üt 動詞派生名詞を作る接尾辞 deverbal noun
○ -üt- , -ut- ~させる:動詞の使役化接尾辞 causative
○ -üwal- , -üp, al- (主語のために)~する:主動詞で表現される動作は再帰的となり、その結果主語自体の利益もしくは損害を表す。 the action expressed by the preceeding verb is reflexive
○ -üwat- , -üp, yat- ~している:動詞につく現在進行形接尾辞、動詞末尾前舌円唇+子音 progresive, be ...ing
○ -üwatatti 彼/彼女/彼ら/それは~し続けた:過去進行形 he/she/they/it was/were …ing : past progressive
○ -üwatattim 私は~し続けた:過去進行形 I was …ing : past progressive
○ -üwatatting 君は~し続けた:過去進行形 you were …ing : past progressive
○ -üwatattinglar あなたがた/君たちは~し続けた:過去進行形 you were …ing : past progressive
○ -üwatattuq 私たちは~し続けた:過去進行形 we were …ing : past progressive
○ -üwatidu 彼/彼女/彼ら/それは~している:現在進行 he/she/they/it be …ing : present progressive
○ -üwatimen 私は~している:現在進行 I am …ing : present progressive
○ -üwatimiz 私たちは~している:現在進行 we are …ing : present progressive
○ -üwatisen 君は~している:現在進行形 you are …ing : present progress
○ -üwatisiler あなた方/君たちは~している:現在進行 you are …ing : present progress
○ -üwatisiz あなたは~している:現在進行 you are …ing : present progress
○ -üwatmam- (今は)~していませんか?:動詞末尾子音+円唇前舌 present continuous negative interrogative
○ -üwatmay- (今は)~していません:動詞末尾子音+円唇前舌 present continuous negative declarative
○ -üwé- , -üp, ber- ~してあげる、~してやる
○ -üwe- , -üwer-, -üp, ber- (遠慮や妨害なしに)~する do without restraint or interruption
○ -üwet , -üp, et- ~してしまう be through with
○ -üwét- , -üp, yat- ~している:動詞につく進行形接尾辞 progresive
○ -üwidi 彼/彼女/彼ら/それは~しおえたところです he/she/they/it have : perfect form
○ -üwidim わたしは~しおえたところです I have : perfect
○ -üwiding 君は~しおえたところです you have : perfect
○ -üwidingiz あなたは~しおえたところです you have : perfect
○ -üwidinglar 君たち/あなたたちは~しおえたところです you have : perfect
○ -üwiduq わたしたちは~しおえたところです we have : perfect
○ -ul- 動詞について受身形を作る passive, reflexive
○ -um 動詞に接続し、これを名詞化する名詞化接尾辞。 deverbal noun
○ -um 私の~:一人称単数所有格=属格接尾辞 my, possessive suffix, first person sign
○ -um- 疑問接辞:動詞と人称接尾辞の間に置かれ、疑問文を作る present-future interrogative
○ -un 名詞について名詞をつくる denominal noun
○ -un ~られる:動詞に接続し受動態を作る接尾辞 be ~ed
○ -un- 動詞の受動態化接辞 passive, reflexive
○ -ung 君の~:二人称単数所有格=属格接尾辞 your, possessive suffix
○ -ung 君は~しなさい、君は~してください(動詞について二人称単数の命令を示す) imperative suffix
○ -ungizlar あなた方は~してください:動詞に接続し二人称複数の尊敬の命令を表す second pl. polite imperative
○ -unglar 君たちの~:二人称単数所有格=属格接尾辞 your, possessive suffix
○ -unglar 君たちは~しなさい、してください:動詞に接続し二人称複数の命令を示す second pl. mild imperative
○ -up ~して:動詞に接続して連用形を作る
○ -up- あなた/あなたがた/君/君たちは~したようだ:二人称単数複数の推定、伝聞、伝聞の過去完了。 second person single/plural suppostional or narrative past tense
○ -up idi 彼/彼女/彼ら/それは~しおえたところです he/she/they/it have : perfect form
○ -up idim わたしは~しおえたところです I have : perfect
○ -up iding 君は~しおえたところです you have : perfect
○ -up idingiz あなたは~しおえたところです you have : perfect
○ -up idinglar 君たち/あなたたちは~しおえたところです you have : perfect
○ -up iduq わたしたちは~しおえたところです we have : perfect
○ -upti- , -b-di- 私/私たちは~したようだ:一人称単数・複数の推定、説明、伝聞の過去完了。後ろに一人称の人称接辞が付く。推定、説明 first person sg/pl suppostional or narrative past tense
○ -uptimen 私は~したようだ first person sg suppostional or narrative past tense
○ -uptsen 君は~したようだ:二人称単数の推定、説明、伝聞の過去完了。 suppostional or narrative past tense
○ -uptsiler 君たち/あなたたちは~したようだ:二人称複数の推定、説明、伝聞の過去完了。 suppostional or narrative past tense
○ -uptsiz あなたは~したようだ:二人称単数の推定、説明、伝聞の過去完了。 suppostional or narrative past tense
○ -uptu 彼、彼女、彼ら、それは~したようだ:三人称単数複数の推定、説明、伝聞の過去完了。 third person single/plural suppositional or narrative past tense
○ -uptuq 私たちは~したようだ first person pl suppostional or narrative past tense
○ -uq 名詞の名詞化、形容詞化接尾辞、形容詞の名詞化、形容詞化接尾辞 denominal noun or adjective, de-adjectival noun or adjective
○ -uq 動詞の名詞化、形容詞化接尾辞 deverbal noun or adjective
○ -ur 動詞について形容詞を作る deverbal adjective
○ -ur- ~させる:動詞の使役化接尾辞 causative
○ -ush ~し合う、共に~する:動詞に接続し、「共同態」(相互態)をあらわす reciprocal voice
○ -ush ~すること:動詞に接続し名詞をつくる、後舌-円唇母音につく。肯定の動名詞を作る -ing : gerund or infinitive, deverbal noun
○ -ush 名詞に接続して名詞を作る:名詞由来名詞 denominal noun, diminutive
○ -ut 動詞派生名詞を作る接尾辞 deverbal noun
○ -ut- ~させる:動詞の使役化接尾辞 causative
○ -uwal- , -up, al- (主語のために)~する:主動詞で表現される動作は再帰的となり、その結果主語自体の利益もしくは損害を表す。 the action expressed by the preceeding verb is reflexive
○ -uwat- , -up, yat- ~している:動詞につく現在進行形接尾辞、動詞末尾後舌円唇+子音 progresive, be ...ing
○ -uwatat- , -uwat-+-at- ~し続けた、~していた:過去進行形 was …ing : past progressive
○ -uwatat-(person)-mu? ~し続けましたか、~していましたか:過去進行形疑問 was …ing? : past progressive interrogatibe
○ -uwatatimi- ~し続けなかった:~していなかった:過去進行否定 was not …ing : past negative progressive
○ -uwatatti 彼/彼女/彼ら/それは~し続けた:過去進行形 he/she/they/it was/were …ing : past progressive
○ -uwatattim 私は~し続けた:過去進行形 I was …ing : past progressive
○ -uwatatting 君は~し続けた:過去進行形 you were …ing : past progressive
○ -uwatattinglar あなたがた/君たちは~し続けた:過去進行形 you were …ing : past progressive
○ -uwatattuq 私たちは~し続けた:過去進行形 we were …ing : past progressive

ウイグル語接尾辞集(7)

2011-12-26 11:06:33 | ウイグル語
○ -qiche ~まで:時間、場所の限界を示す接尾辞、後舌母音-無声音につく untill
○ -qili ~ために:動詞に接続し次の動作の目的を示す
○ -qili bol- ~してもよい、~することができる:許可、可能
○ -qili bolmaydu 彼/彼女/それは~してはならない he/she/they must not
○ -qin (あなたは)~してください:弱い命令 second person single mild imperative
○ -qin 動詞の名詞・形容詞化接尾辞 deverbal noun or adjective
○ -qu ~したい、~だろう:動詞について願望・不確実を表わす動名詞接尾辞 want to ~, feel like ~ing : gerund, desiderative
○ -qu だってば、ですよ、確かに、もちろん:強調用法 definitely, for sure
○ -qu ? でしょう?、だよね?:話題標識、注意喚起 topic maker
○ -qu kel- , -qu kél- ~したい:補助動詞、願望の動名詞-ghu, -qu, -gü, -küの後について願望を表わす want to, feel like ~ing
○ -qun 動詞の名詞・形容詞化接尾辞 deverbal noun or adjective
○ -qur 動詞の形容詞化接尾辞 deverbal adjective
○ -quz ~させる:動詞の使役化接尾辞 causative
○ -r 動詞について形容詞を作る deverbal adjective
○ -r- ~させる:動詞の使役化接尾辞 causative
○ -raq いくぶん、いくらか、少々、少し:形容詞的指小辞 somewhat, a bit : adjectival diminutive
○ -raq より~い:比較級形容詞をつくる more : adjectival comparative
○ -rek いくぶん、いくらか、少々、少し:形容詞的指小辞 somewhat, a bit : adjectival diminutive
○ -rek より~い:比較級形容詞をつくる more : adjectival comparative
○ -ri 古風な限定詞 archaic attributive
○ -rmen わたしは~するだろう、~するかもしれない:未来推定 I might : suppositional future
○ -rmiz わたしたちは~するだろう、~するかもしれない:未来推定 we might : suppositional future
○ -rsen 君は~するだろう、~するかもしれない:未来推定 you might : suppositional future
○ -rsiler 君はたち~するだろう、~するかもしれない:未来推定 you might : suppositional future
○ -sa 彼、彼女、それらが~したとき when : third single plural conditional
○ -sa もし彼/彼女/彼ら/それらが~すれば、~したら if he/she/they/it: third single plural conditional
○ -sa- bol- ~してよい:許可 may do
○ -sam (わたしが)~したら、~ならば、わたしが~して:一人称単数の条件・仮定 if I: first person, single, condition
○ -sang もし君が~したら、~してくれますか:現在未来条件 when you ~, how about you ~, would you mind ~ing : second single person conditional, polite request
○ -sanglar もし君たちが~したら、~してくれますか:現在未来条件 when you ~, how about you ~, would you mind ~ing : second plural person conditional, polite request
○ -saq もし私たちが~ならば、私たちが~したところ、私たちが~して:一人称複数の仮定・条件接尾辞 if we …, when we …
○ -se 彼、彼女、それらが~したとき when : third single plural conditional
○ -se もし彼/彼女/彼ら/それらが~すれば if he/she/they/it: third single plural conditional
○ -sek もし私たちが~ならば、私たちが~したところ、私たちが~して:一人称複数の仮定・条件接尾辞 if we …, when we …
○ -sem 私が~ならば、私が~して:一人称単数の条件・仮定 if I: first person, single, condition
○ -sen 君の~:名詞につく人称代名辞 your
○ -seng もし君が~したら、~してくれますか:現在未来条件 when you ~, how about you ~, would you mind ~ing : second person single conditional, polite request
○ -sengler もし君たちが~したら、~してくれますか:現在未来条件 when you ~, how about you ~, would you mind ~ing : second plural person conditional, polite request
○ -sh ~し合う、共に~する:動詞に接続し、「共同態」(相互態)をあらわす reciprocal voice
○ -sh ~すること:動詞に接続し名詞をつくる、後舌-非円唇母音につく。肯定の動名詞を作る。 -ing : gerund or infinitive, deverbal noun
○ -sh 名詞に接続して名詞を作る:名詞由来名詞 denominal noun, diminutive
○ -si 彼の~、彼女の~、彼らの~:三人称所有格=属格接尾辞、母音につく his, her, their, possessive suffix
○ -si 時制副詞接尾辞 temporal adverbial suffix
○ -si その~、それらの~(名詞の三人称属格接尾辞) that, there
○ -sila もし君/君たちが~したら、~してくれますか if you ~, when you ~, how about you ~, would you mind ~ing : person single polite conditional, polite request
○ -silar もし君/君たちが~したら、~してくれますか if you ~, when you ~, how about you ~, would you mind ~ing : person single polite conditional, polite request
○ -sile もし君/君たちが~したら、~してくれますか if you ~, when you ~, how about you ~, would you mind ~ing : person single polite conditional, polite request
○ -siler 君たち/あなたたちの~:名詞につく人称代名辞 your
○ -siler もし君/君たちが~したら、~してくれますか if you ~, when you ~, how about you ~, would you mind ~ing : person single polite conditional, polite request
○ -simu 彼/彼女/彼ら/それが~とはいえ、~だとしても:三人称単数複数の譲歩 although he/she/it/they : person sg/pl concessive
○ -singiz もしあなたが~したら、もしあなたが~してくれれば、(あなた)~しませんか if you ~, when you ~, how about you ~, would you mind ~ing : person single polite conditional, polite request
○ -singiz? (あなた)~してもらえませんか? would you mind …ing?
○ -siz あなたの~、あなたは~:名詞、動詞などにつく二人称単数丁寧の代名詞的付加語 second person single bolite pronominal tag
○ -siz ~でない、不~:名詞について否定形を作る …less, without …
○ -sun ~しますように、~になりますように、~すべきだ:動詞に接続しその場にいない人に関する願望をあらわす。三人称単数複数の命令、願望、祈願 wish, hope to: third person single/plural imperative, desiderative or invocatory
○ -t 動詞派生名詞を作る接尾辞 deverbal noun
○ -t- ~させる:動詞の使役化接尾辞 causative
○ -ta ~時/分に:sa'et + 数詞の後ろについてある時点の時間を表す。 at (… o'clock/minutes)
○ -ta すごく、~こそ、~だけ、~だに:強調の接尾辞(語気助詞)、動詞、名詞などにつき驚きを表す very, just
○ -ta ~で、~に、~では、~には、~によって:名詞の位格接尾辞、助格接尾辞、後舌母音-有声音につく on, at : locative saffix
○ -te ~時/分に:sa'et + 数詞の後ろについてある時点の時間を表す。 at (… o'clock/minutes)
○ -te すごく、~こそ、~だけ、~だに、~なんだ:強調の接尾辞(語気助詞)、動詞、名詞などにつき驚きを表す。ハイフンで接続。 very, just : emphatic, expresses surprise etc.
○ -te ~で、~に、~では、~には、~によって:名詞の位格接尾辞、助格接尾辞、後舌母音-有声音につく on, at : locative saffix
○ -tek ~のような、ほぼ~、~ほど、~ぐらい、~しそう:名詞、動詞連体形、形容詞などに接続 -like, like ~: nominal equative
○ -ti 彼/彼女/彼ら/それは~した:三人称の動作の完了接尾辞(限定過去を作る) third single/plural definite past
○ -tiki ~にある、~にいる、~の、~に、の中にいる:名詞に接続し位置関係を表す。限定詞 the one whitch is in ~ : attributive, locative
○ -tim 私は~した:動詞に接続し一人称単数の定過去を作る I ...ed
○ -tin ~から、~より、~では:名詞の奪格接尾辞、末尾が無声音の名詞につく from
○ -tin sa'etやminutの後ろについて時間の長さを表す express time duration
○ -tin ~に基づいて、~について from, about
○ -tin ~のために、~が理由で、~が原因で:名詞につく因果関係の接尾辞 because of, due to : causal
○ -tin ~の中から:部分詞 of a whole : partitive
○ -tin ~分の…:数詞に接続し分数を表わす、末尾が無声音の数詞に付く
○ -tin bashqa ~の他に in addition to, along with
○ -ting 君は~した:二人称単数限定過去を作る second person single definite past
○ -tingiz あなたは~した:二人称尊称限定過去を作る you had do : second person sg. Polite definite past
○ -tinglar お前たちは~した you ...ed
○ -tingler お前たちは~した you ...ed
○ -tti , -itti 彼/彼女/彼ら/それは~していた、~だった:継続・習慣過去 he/she/they/it used to : continuous or habitual past
○-ttim わたしは~していた、わたしは~だった:継続・習慣過去 I used to : continuous or habitural past
○-tting 君は~していた、君は~だった:継続・習慣過去 you used to : continuous or habitural past
○-ttingler 君たち/あなたがたは~していた、君たち/あなたがたは~だった:継続・習慣過去 you used to : continuous or habitural past
○-ttuq わたしたちは~していた、わたしたちは~だった:継続・習慣過去we used to : continuous or habitural past
○ -tu 疑い、仮定、推測、予測の接辞。muよりも軽く、自問風。名詞、形容詞、動詞連体形に接続する。 dubitative, suppositional, anticipatory
○ -tu 彼、彼女、それ、彼らは~する:動詞について三人称単数・複数の現在未来形 third person sg/pl present-future
○ -tük 私は~し終わった:動詞に接続し一人称複数の動作の完了を表わす first person pl. definite past
○ -tüm 私は~した:動詞に接続し一人称単数の定過去を作る I ...ed
○ -tüng (君は)~した:二人称単数限定過去を作る second person single definite past
○ -tür ~させる:動詞の使役化接尾辞。無声子音で終わる動詞語幹に接続。 make sb do, get sb to do
○ -tum 私は~した:動詞に接続し一人称単数の定過去を作る I ...ed
○ -tung (君は)~した:二人称単数限定過去を作る second person single definite past
○ -tunglar お前たちは~した you ...ed
○ -tuq 私たちは~した:動詞に接続し一人称複数の動作の完了を表わす first person pl. definite past
○ -tur 彼/彼女/彼らの~:名詞につく代名詞的接尾辞、演説や文学でのみ用いられる。 his, her, their, possessive suffix
○ -tur ~させる:動詞の使役化接尾辞。無声子音で終わる動詞語幹に接続。 make sb do, get sb to do
○ -tur? ~だろうか:疑い、仮定、推定、予測 だろうか dubitative, suppositional, anticipatory
○ -tur ~である、~なのである:強調、強勢用法 である、なのである emphatic
○ -uch 指小辞:名詞由来名詞 denominal noun, diminutive
○ -üch 指小辞:名詞由来名詞 denominal noun, diminutive
○ -ül- , -ul- 動詞について受身形を作る passive, reflexive
○ -üm- 疑問接辞:動詞と人称接尾辞の間に置かれ、疑問文を作る present-future interrogative
○ -üm , -um 動詞に接続し、これを名詞化する:名詞化接尾辞
○ -üm , -um 私の~:一人称単数所有格=属格接尾辞 my, possessive suffix, first person sign
○ -ün , -un 名詞について名詞をつくる denominal noun
○ -ün , -un ~られる:動詞に接続し受動態を作る接尾辞
○ -ün- , -un- 動詞の受動態化接辞 passive, reflexive

ウイグル語接尾辞集(6)

2011-12-26 11:06:07 | ウイグル語
○ -msiler あなた方は~しますか:動詞について二人称複数現在未来の疑問文を作る do you do
○ -msiz あなたは~しますか:動詞について二人称単数現在未来の疑問文を作る do you do
○ -mu ~も、~であっても、~ても:付加の接尾辞 too, even if, however
○ -mu? ~か?、~ですか:疑問接尾辞、平叙文に接続して疑問文を作る interrogative suffix
○ -n 名詞について名詞をつくる denominal noun
○ -n- ~られる:動詞の受動態化接辞 passive, reflexive
○ -nchi ~番目の:数詞に接続し序数詞を作る the -th
○ -ng 君の~:二人称単数所有格=属格接尾辞 your, possessive suffix
○ -ng 君は~しなさい、~してください(動詞について二人称単数の命令を示す) please : imperative suffix
○ -ng 名詞化接尾辞:動詞、形容詞に接続しそれを名詞化 deverbal noun, deadjective noun
○ -ngiz 貴殿の~、あなたの~:二人称単数人称接尾辞の尊敬語、母音につく your, possessive suffix
○ -ngizlar あなた方の~:二人称単数尊敬所有格=属格、後舌母音につく your : polite second person possessive
○ -ngizlar あなた方は~してください:動詞に接続し二人称複数の尊敬の命令を表す please : second pl. polite imperative
○ -ngizler あなた方の~:二人称尊敬単数所有格=属格、前舌母音につく your : polite second person possessive
○ -ngizler あなた方は~してください:動詞に接続し二人称複数の尊敬の命令を表す please : second pl. polite imperative
○ -nglar 君たちの~:二人称単数所有格=属格接尾辞、後母音につく your, possessive suffix
○ -nglar 君たちは~しなさい、してください:動詞に接続し二人称複数の命令を示す second pl. mild imperative
○ -ngler 君たちの~:二人称単数所有格=属格接尾辞、前母音につく your, possessive suffix
○ -ngler 君たちは~しなさい、してください:動詞に接続し二人称複数の命令を示す second pl. mild imperative
○ -ni ~を、~は、~が:名詞の対格接尾辞、これをつけることで対象の限定、対象の強調になる、 the : definite accusative
○ -ning ~の、~には:名詞の属格接尾辞 of, 's, ~ have : genitive, pronominal obliqueness marker
○ -ningki ~の、~のもの、~の方、~の所、~に属する:限定属格 s: attributive genitive
○ -p ~して:動詞に接続して連用形を作る and, so
○ -p- あなた/あなたがた/君/君たちは~したようだ:二人称単数複数の推定、伝聞、伝聞の過去完了。 second person single/plural suppostional or narrative past tense
○ -p baq- ~してみる:主動詞で表現される動作は試みとなり、その結果は不確かとなる。(kör-と入れ替え可能) try to do
○ -p bar- ~していく、し続ける:主動詞で表現される動作が、途切れることなく進行する。それは多くの場合期待された結果の方向である。 continue to do, keep on doing
○ -p ber- (遠慮なく)~する:主動詞で表現される動作は(2) 制限や妨害なしに行われる。(tashla-と入れ替え可能) the acition expressed by the preceeding verb is performed without restraint or interruption
○ -p ber- ~してあげる:主動詞で表現される動作は(1) 他者の利益となるサービスとなる。 the action expressed by the preceeding verb is performed as a service to benefit others
○ -p bol- ~し終える、~している:主動詞で表現される動作が、完了ないし完成したものになる。 the action expressed by the preceeding verb is completed, being an accomplished object
○ -p chiq- 入念に~し終える:主動詞で表現される動作が、最初から最後まで行われ、入念ないし徹底的なものになる。 the action expressed by the preceeding verb is performed conscientiously and thoroughly, from beginning to end
○ -p idi 彼/彼女/彼ら/それは~しおえたところです he/she/they/it have : perfect form
○ -p idim わたしは~しおえたところです I have : perfect
○ -p iding 君は~しおえたところです you have : perfect
○ -p idingiz あなたは~しおえたところです you have : perfect
○ -p idinglar 君たち/あなたたちは~しおえたところです you have : perfect
○ -p iduq わたしたちは~しおえたところです we have : perfect
○ -p kel- ~してくる、~し続ける:主動詞で表現される動作が、ある時点まで持続ないし連続する。 the action expressed by the preceeding verb is performed persistently and continuously until this or another point in time
○ -p ket- (思いがけずand/or激しく)~してしまう:主動詞で表現される動作が激しくなり、よく(自然現象を含む)思いがけない出来事となり、一般に状態の変化をもたらす。 the action espressed by the preceeding verb is performed intensively
○ -p kör- ~してみる:主動詞で表現される動作は試みとなり、その結果は不確かとなる。(baq-と入れ替え可能) the action espressed by the preceeding verb is performed tentatively, with uncertainty about the outcome, usually as an attempt
○ -p oltur- ~している(継続)、~し続ける:主動詞で表現される動作は比較的短い時間継続ないし進行する。 the action expressed by the preceeding verb continues or is in progress for a relatively bried period of time, either once or frequently
○ -p öt- , -p ot- (なんと)~する::主動詞で表現される動作を珍しい(特異な)出来事にする。 the action expressed by the preceeding verb constitutes a singular occurrence
○ -p qal- ~している(結果)、~してしまう、思いがけず~する:主動詞で表現される動作が、永続的ないし一時的な結果を生じる。そしてそれは多分予想外のことである。 the action espressed by the preceeding verb has a permanent or temporary result and may be unexpected or accidental
○ -p qoy- ~してあげる、~してくれる
○ -p qoy- ~しておく、(慣行で)~した:主動詞で表現される動作は(1)行為者が将来の必要もしくはその結果の利益を予期して、 前もって行われる。(2)特定の目的なく、しばしばしきたりで行われる。 the action expressed by the preceeding verb is performed (1) in advance or in preparation, (2) for no particular purpose, usually as a matter of convention
○ -p sal- , -p sél- つい~してしまう:主動詞で表現される動作は偶発的であり、しばしば不注意で行われる。 the action expressed by the preceeding verb is performed accidentally usually inadvertently
○ -p tashla- , -p tashli- (制御を失って)~する、~してしまう:主動詞で表現される動作が突然、制御されずにおこなわれる。(et-と入れ替え可能) the action expressed by the preceeding verb is performed accidentally usually inadvertently
○ -p tur- ~し続ける、たびたび~する:主動詞で表現される動作が(2)持続的、習慣的、習慣的、反復的になる。 the action expressed by the preceeding verb is constant, habitual, regular or repetitive
○ -p tur- ちょっと~する:主動詞で表現される動作が(1)比較的短時間おこなわれる。 the action expressed by the preceeding verb is performed for a relatively brief moment
○ -p yür- , -p yur- ~し続けている、よく~する:主語で表現される動作は継続的になったり頻繁になったりする。よく定期的なことになる。 the action expressed by the preceeding verb is performed either continually or frecuently
○ -pti- , -b-di- 私/私たちは~したようだ:一人称単数・複数の推定、説明、伝聞の過去完了。後ろに一人称の人称接辞が付く。推定、説明 first person sg/pl suppostional or narrative past tense
○ -ptimen , -pti-men 私は~したようだ first person sg suppostional or narrative past tense
○ -ptsen 君は~したようだ:二人称単数の推定、説明、伝聞の過去完了。 suppostional or narrative past tense
○ -ptsiler 君たち/あなたたちは~したようだ:二人称複数の推定、説明、伝聞の過去完了。 suppostional or narrative past tense
○ -ptsiz あなたは~したようだ:二人称単数の推定、説明、伝聞の過去完了。 suppostional or narrative past tense
○ -ptu , -bu-du- 彼、彼女、彼ら、それは~したようだ:三人称単数複数の推定、説明、伝聞の過去完了。 third person single/plural suppositional or narrative past tense
○ -ptuq 私たちは~したようだ first person pl suppostional or narrative past tense
○ -q 名詞の名詞化、形容詞化接尾辞、形容詞の名詞化、形容詞化接尾辞 denominal noun or adjective, de-adjectival noun or adjective
○ -q 動詞の名詞化、形容詞化接尾辞 deverbal noun or adjective
○ -qa 動詞の名詞化接尾辞、後舌母音-無声音につく
○ -qa ~に、~へ:名詞の与格接尾辞、後舌母音-無声音につく dative suffix
○ -qa ~にとって、~のために for, due to : dative-directive
○ -qa ~に向かって、~に対して、~を、~に就いて、~で:名詞の向格接尾辞 toward : allative
○ -qa ~の中へ:名詞の入格接尾辞 in to : illative
○ -qa bolmaydu ~できない cannot do ~
○ -qa usta ~にたけている、~がうまい good with
○ -qach ついでに~して、~したあとで、~しながら、~してから:同時発生行動、差し迫った行動、目的 simultaneous action, impending action, purpose
○ -qach 小ささ、親愛感を付与:名詞に接続する指小辞 denominal diminutive
○ -qachqa ~なので:理由 because
○ -qan ~した、過去連体形接尾辞:動詞に接続し過去連体形をつくる接尾辞
○ -qan ~で、~に、~では、~には、~によって:昔風の位格接尾辞 archaic temporal locative
○ -qan 名詞化接尾辞:動詞に接続しこれを名詞化する
○ -qan bolsa もし彼/彼女/彼ら/それが~していたら:過去条件 if he/she/they/it had
○ -qan bolsam もし私が~していたら:過去条件 if I had : past conditional
○ -qan bolsang もし君が~していたら:過去条件 if you had : past conditional
○ -qan bolsanglar もしあなた方/君たちが~していたら:過去条件 if you had : past conditional
○ -qan bolsaq もし私たちが~していたら:過去条件 if we had : past conditional
○ -qan bolsingiz もしあなたが~していたら:過去条件 if you had : past conditional
○ -qan idi 彼、彼女、彼ら、それは~してしまった、~し終わった:過去完了 he/she/they/it had ~ed : pluperfect
○ -qan idi ~してしまった、~し終わった:過去完了 had ~ed : pluperfect
○ -qan idim 私は~し終えたところだった、していたのだった I had : pluperfect
○ -qan iding 君は~しおえたところだった、していたのだった you had : pluperfect
○ -qan idingiz あなたは~しおえたところだった、していたのだった you had : pluperfect
○ -qan idinglar 君たち/あなたがたは~しおえたところだった、していたのだった you had : pluperfect
○ -qan iduq 私たちは~しおえたところだった、していたのだった we had : pluperfect
○ -qan-(person) ~したことがある:不定過去 …ed (at some time) : indefinite past
○ -qanda ~したとき、したところで past independent concurrent action
○ -qandin ~したあと after having ~ : past independent preceding action
○ -qanliq , -qanligh ~したこと de-participal noun, past tense, "the fact of having ~ed"
○ -qanmu? ~したことがありますか?:不定過去疑問 …ed? (at some time) : indefinite past interrogation
○ -qash 同時発生行動、差し迫った行動、目的 simultaneous action, impending action, purpose
○ -qay 彼/彼女/彼ら/それに~してほしい、彼/彼女が~であれと願う:願望形、祈願、三人称 wish he/she/they/it, may he/she/they/it : desiderative, invocatory, third person
○ -qaysen 君に~してほしい、君が~であれとねがう wish you, may you : desiderative or invocatory
○ -qaysiz あなたに~してほしい、あなたが~であれと願う wish you, may you : desiderative or invocatory
○ -qe ~に、~へ(名詞の与格接尾辞、前舌母音+無声音につく) to
○ -qe ~にとって、~のために for, due to : dative-directive
○ -qe ~に向かって、~に対して、~を、~に就いて、~で:名詞の向格接尾辞 toward : allative
○ -qe ~の中へ:名詞の入格接尾辞 in to : illative
○ -qi ~の:前方照応の帰属(限定)的、形容詞的代名詞接尾辞。限定接辞:◎◎の△△という名詞のつながりの時、結びつきを確認する(◎◎とのつながりに限定する)ために△△の後ろに-iが付く。しばしば◎◎が省略され、-iと同じように使用される。 anaphoric referential pronoun suffix
○ -qi ~の:時間名詞の形容詞化接尾辞 time adjectival
○ -qi ~すること:動詞に接続し連体形をつくる …ing : attributive suffix
○ -qiche ~するまで、~する前に:動詞に接続し動作の時間的限度を示す接尾辞。後舌母音-無声音に付く。 untill
○ -qiche ~まで:時間、場所の限界を示す接尾辞。後舌母音無声音につく untill

ウイグル語接尾辞集(5)

2011-12-26 11:04:46 | ウイグル語
○ -ler 複数接尾辞:前舌母音の名詞につく plural suffix
○ -li すごく、~こそ、~だけ、~だに、~べし:強調の語気接尾辞、動詞、名詞などにつく very, just
○ -lig- ~こと:名詞化接尾辞、名詞および動詞連体形に接続する。 -ing
○ -ligh- ~こと:名詞化接尾辞、名詞および動詞連体形に接続する。 -ing
○ -lik ~の、~な:名詞派生限定形容詞。形容詞化接尾辞:名詞に接続して形容詞化する、前舌-非円唇母音につく denominal attributive adjective
○ -lik ~のこと、~の仕事:名詞派生限定名詞。名詞化接尾辞、名詞および動詞連体形に接続する。 denominal attributive noun
○ -lik ~の人、~の物、~人 person from ~ : decribes the origin or ethnicity of a person or thing
○ -liq ~の、~な:名詞派生限定形容詞。形容詞化接尾辞:名詞に接続して形容詞化する、後舌-非円唇母音につく denominal attributive adjective
○ -liq ~のこと、~の仕事:名詞派生限定名詞。名詞化接尾辞、名詞および動詞連体形に接続する。 denominal attributive noun
○ -liq ~の人、~の物、~人 person from ~ : decribes the origin or ethnicity of a person or thing
○ -liri , lar-si あなた/あなた方の~:二人称単数複数の所有標識 second person possesion marking
○ -liri , lar-si 諸~の、~達の:複数接辞-限定接辞、三人称複数所有格=属格接尾辞 plural third person possessive suffix
○ -lük ~の、~な:名詞派生限定形容詞。形容詞化接尾辞:名詞に接続して形容詞化する、前舌-円唇母音につく denominal attributive adjective
○ -lük ~のこと、~の仕事:名詞派生限定名詞。名詞化接尾辞、名詞および動詞連体形に接続する。 denominal attributive noun
○ -lük ~の人、~の物、~人 person from ~ : decribes the origin or ethnicity of a person or thing
○ -luq ~の、~な:名詞派生限定形容詞。形容詞化接尾辞:名詞に接続して形容詞化する、後舌-円唇母音につく denominal attributive adjective
○ -luq ~のこと、~の仕事:名詞派生限定名詞。名詞化接尾辞、名詞および動詞連体形に接続する。 denominal attributive noun
○ -luq ~の人、~の物、~人 person from ~ : decribes the origin or ethnicity of a person or thing
○ -m 名詞化接尾辞、動詞に接続し、これを名詞化する deverbal noun
○ -m 私の~:一人称単数所有格=属格接尾辞、母音につく my, possessive suffix, first person sign
○ -m- 疑問接辞:動詞と人称接尾辞の間に置かれ、疑問文を作る present-future interrogative
○ -ma ~するな:動詞に接続し強い禁止を表す接尾辞 must not
○ -ma- ~しない:動詞の否定接辞 verbal negative
○ -ma- 動詞に接続して名詞、形容詞を作る deverbal noun or adjective
○ -mam- , -ma-+-m- ~しないのか?:否定接辞+疑問接辞、動詞と人称接辞の間に入る didn't do?
○ -mang , -ma-ng 君は~するな(動詞に接続して二人称単数の禁止命令を示す) negative imperative suffix
○ -manglar , -ma-nglar 君たちは~するな(動詞に接続して二人称複数の禁止命令を示す) don't you
○ -maq ~すること:名詞化接尾辞:動詞に接続し、これを名詞化する noun suffix
○ -maqchi- , -maq-chi- ~するつもりである、~することになっている、~したい:動詞に接続し意図・願望を表わす intend to ~ : express intention or determination
○ -maqchidi , -maqchi idi ~するつもりだった、~することにしていた、~したかった intended to ~
○ -mas ~しない(こと):動詞に接続し後に置かれる名詞を修飾する。否定の連体形 fail to doing
○ -mas- ~しない:動詞に接続し否定の未完了形を作る fail to do
○ -masliq ~しないこと:動詞に接続し名詞をつくる。否定の動名詞。 not -ing : negative gerund
○ -masmen わたしは~しないだろう、~しないかもしれない:未来推定 I might not : suppositional future
○ -massen 君は~しないだろう、~しないかもしれない you might not : suppositional future
○ -may ~しないで、~せずに:動詞につく否定の接辞、-pの否定形、否定の現在未来形 negative coverbial, negative of -p, negative present future
○ -may- 現在未来時制の否定接辞:否定の現在未来形は否定接尾辞 -ma/me と現在未来時制接辞 -y を動詞語幹と人称接尾辞(肯定形の人称接尾辞)の間に挟むことによって形成される。-ma/ma は母音で終わるので現在未来時制接辞 -i/y は -y 一種類である。 present future negative suffix
○ -may , -ma-ay 私は~すまい:動詞に接続し一人称単数自発・願望を表わす first, sg, optative, voluntative
○ -maydu 彼/彼女/それは~しない:動詞に接続し、三人称単数複数の現在・未来を示す doesn't do
○ -mayli 私たちは~しないことにしよう:動詞に接続し、一人称複数自発・勧誘を表す first, pl, optative, voluntative
○ -maymen 私は~しない:動詞に接続し一人称単数の現在・未来を示す don't do
○ -maymiz 私たちは~しない:動詞について、一人称複数の現在・未来を表す。 don't do
○ -maysen 君は~しない:動詞について、二人称単数の現在・未来を表す。 doesn't do
○ -maysiler 君たち/あなたたちは~しない:動詞に接続して、二人称複数の現在・未来を表す。 doesn't do
○ -maysiz あなたは~しない:動詞について二人称単数尊敬の現在・未来を表す。 doesn't do
○ -maytti 彼/彼女/それは~しなかった:三人称の動作の完了接尾辞 didn't do
○ -maywat- (長い間)~していません present continuous negative declarative
○ -maywatam- (長い間)~していませんか? present continuous negative interrogative
○ -maywati- (長い間)~していません present continuous negative declarative
○ -mdim 私は~するかもしれない:動詞につく一人称単数現在・未来疑問の接尾辞 I might
○ -mdimen 私は~するかもしれない:動詞につく一人称単数現在・未来疑問の接尾辞 I might
○ -mdimiz 私たちは~するかもしれない:動詞につく一人称複数現在・未来疑問の接尾辞 We might
○ -mdu 彼/彼女/彼らは~しますか:動詞について三人称単数複数現在未来の疑問文を作る he/she/they do?
○ -mduq 私たちは~しますか、するかもしれない、~しましょうか:動詞につく一人称複数現在・未来疑問の接尾辞 we wish to do, we may do :first person plural present-future interrogative
○ -me ~するな:動詞に接続し強い禁止を表す接尾辞 must not
○ -me- 動詞の否定接辞 verbal negative
○ -me- 動詞に接続して名詞、形容詞を作る deverbal noun or adjective
○ -mek ~すること、動詞に接続し名詞をつくる -ing : gerund suffix
○ -mekchi- ~するつもりである、~することになっている、~したい:動詞に接続し意図・願望を表わす intend to ~ : express intention or determination
○ -mekchidi , -mekchi idi ~するつもりだった、~することにしていた、~したかった intended to ~
○ -mem- , -me-+-m- ~しないのか?:否定接辞+疑問接辞、動詞と人称接辞の間に入る didn't do?
○ -men 私の~:名詞につく人称接尾辞 I am …
○ -meng , -me-ng 君は~するな(動詞に接続して二人称単数の禁止命令を示す) negative imperative suffix
○ -menglar , -me-nglar 君たちは~するな(動詞に接続して二人称複数の禁止命令を示す) you must not do
○ -mes 動詞に接続し後に置かれる名詞を修飾する。否定の連体形
○ -mes- ~しない、動詞に接続し否定の未完了形を作る
○ -meslik ~しないこと:動詞に接続し名詞をつくる。否定の動名詞。 not -ing : negative gerund
○ -mesmen わたしは~しないだろう、~しないかもしれない:未来推定 I might not : suppositional future
○ -messen 君は~しないだろう、~しないかもしれない you might not : suppositional future
○ -mey ~しないで、~せずに:動詞につく否定の接辞、-pの否定形、否定の現在未来形 negative coverbial, negative of -p, negative present future
○ -mey- 現在未来時制の否定接辞:否定の現在未来形は否定接尾辞 -ma/me と現在未来時制接辞 -y を動詞語幹と人称接尾辞(肯定形の人称接尾辞)の間に挟むことによって形成される。-ma/ma は母音で終わるので現在未来時制接辞 -i/y は -y 一種類である。 present future negative suffix
○ -mey , -me-ay 私は~すまい:動詞に接続し一人称単数自発・願望を表わす first, sg, optative, voluntative
○ -meydu 彼/彼女/それは~しない:動詞に接続し、三人称単数複数の現在・未来を示す he/she/they do not
○ -meyli 私たちは~しないことにしよう:動詞に接続し、一人称複数自発・勧誘を表す first, pl, optative, voluntative
○ -meymen 私は~しない:動詞に接続し一人称単数の現在・未来を示す I don't do
○ -meymiz 私たちは~しない:動詞について、一人称複数の現在・未来を表す。 we don't do
○ -meysen 君は~しない:動詞について、二人称単数の現在・未来を表す。 you don't do
○ -meysiler 君たち/あなたたちは~しない:動詞に接続して、二人称複数の現在・未来を表す。 you don't do
○ -meysiz あなたは~しない:動詞について二人称単数尊敬の現在・未来を表す。 you don't
○ -meywat- (長い間)~していません present continuous negative declarative
○ -meywatam- (長い間)~していませんか? present continuous negative interrogative
○ -meywati- (長い間)~していません present continuous negative declarative
○ -mi- ~しない:否定接尾辞、動詞について否定を表す not do : verbal negative suffix
○ -midi , -mi-di 彼/彼女/彼らは~しなかった:三人称単数複数過去否定he/she/they/it did not do ...?
○ -midi? , -mu idi 彼/彼女/彼らは~しましたか:三人称単数複数過去疑問 Did he/she/they/it?
○ -midim , -mi-dim 私は~しなかった:一人称単数過去否定 I did not do …
○ -midim? , -mu idim 私は~しましたか:一人称単数過去疑問 Did I …
○ -miding , -mi-ding 君は~しなかった:二人称単数過去否定 you did not do …
○ -miding? , -mu iding 君は~しましたか:二人称単数過去疑問 Did you …
○ -midingiz , -mi-dingiz あなたは~しなかった:二人称単数過去否定 しなかった you did not do …
○ -midingiz? , -mu idingiz あなたは~しましたか:二人称単数過去疑問Did you …
○ -midinglar , -mi-dinglar 君たち/あなたたちは~しなかった:二人称複数過去否定 you did not do …
○ -midinglar? , -mu idinglar 君たち/貴方たちは~しましたか:二人称複数過去疑問 Did you …
○ -miduq , -mi-duq 私たちは~しなかった:一人称複数過去否定we did not do …
○ -miduq? , -mu iduq 私たちは~しましたか:一人称複数過去疑問Did we …
○ -migen ~しなかった didn't do …
○ -migenlik ~しなかったこと what didn't do …
○ -migey ~したくない、~してくれるな:願望形 desiderative, invocatory, third person
○ -mighanliq ~しなかったこと what didn't do …
○ -mighay ~したくない、~してくれるな:願望形 desiderative, invocatory, third person
○ -mikin ~かな、~しようかな、~かもしれない、ことによると~、多分:不確か、将来の可能性について might, possibly : tentative, expresses future posibility
○ -mingizlar あなた方は~しないでください:動詞に接続し二人称複数の尊敬の命令を表す second pl. polite imperative
○ -misa (三人称単複)~しなければ if not
○ -misaq もし私たちが~でなければ:一人称複数の仮定接尾辞 if we do not do something
○ -misek もし私たちが~でなければ:一人称複数の仮定接尾辞 if we do not do something
○ -miz 私たちの~、私たち~は:名詞、動詞などにつく一人称複数の代名詞的付加語。名詞の場合は所有格=属格接尾辞、母音につく our, possessive suffix, first person plural pronominal tag

ウイグル語接尾辞集(4)

2011-12-26 11:03:58 | ウイグル語
○ -iwatatmi- ~し続けなかった:~していなかった:過去進行否定 was not …ing : past negative progressive
○ -iwatatti 彼/彼女/彼ら/それは~し続けた:過去進行形 he/she/they/it was/were …ing : past progressive
○ -iwatattim 私は~し続けた:過去進行形 I was …ing : past progressive
○ -iwatatting 君は~し続けた:過去進行形 you were …ing : past progressive
○ -iwatattinglar あなたがた/君たちは~し続けた:過去進行形 you were …ing : past progressive
○ -iwatattuq 私たちは~し続けた:過去進行形 we were …ing : past progressive
○ -iwatidu 彼/彼女/彼ら/それは~している:現在進行 he/she/they/it be …ing : present progressive
○ -iwatimen 私は~している:現在進行 I am …ing : present progressive
○ -iwatimiz 私たちは~している:現在進行 we are …ing : present progressive
○ -iwatisen 君は~している:現在進行形 you are …ing : present progress
○ -iwatisiler あなた方/君たちは~している:現在進行 you are …ing : present progress
○ -iwatisiz あなたは~している:現在進行 you are …ing : present progress
○ -iwatmam- (今は)~していませんか?:動詞末尾子音+非円唇母音 present continuous negative interrogative
○ -iwatmay- (今は)~していません:動詞末尾子音+非円唇母音 present continuous negative declarative
○ -iwatqan , -i-wat-qan ~していた:動作の連続を表す was …ing
○ -iwatqanliq ~していること:動詞に接続し進行中の動作の名詞をつくる doing
○ -iwé- , -ip ber- ~してあげる、~してやる hold it down
○ -iwe- , -iwer- , -ip ber- (遠慮や妨害なしに)~する do without restraint or interruption
○ -iwet , -ip et- ~してしまう be through with
○ -iwét- , -ip yat- ~している:動詞につく進行形接尾辞 progresive
○ -iwetti , -ip et-ti ~してしまった done
○ -iwidi 彼/彼女/彼ら/それは~しおえたところです he/she/they/it have : perfect form
○ -iwidim わたしは~しおえたところです I have : perfect
○ -iwiding 君は~しおえたところです you have : perfect
○ -iwidinglar 君たち/あなたたちは~しおえたところです you have : perfect
○ -iwiduq わたしたちは~しおえたところです we have : perfect
○ -iy ~の、~に関する、~的な about
○ -iye 地名、国名接尾辞:民族名などの形容詞、名詞に接続し、地名、国名の名詞を作る place, country suffix
○ -k 名詞の名詞化、形容詞化接尾辞、形容詞の名詞化、形容詞化接尾辞 denominal noun or adjective, de-adjectival noun or adjective
○ -k 動詞の名詞化、形容詞化接尾辞 deverbal noun or adjective
○ -ka ~にとって、~のために for, due to : dative-directive
○ -ka ~に向かって、~に対して、~を、~に就いて、~で:名詞の向格接尾辞 toward : allative
○ -ka ~の中へ:名詞の入格接尾辞 in to : illative
○ -kach ついでに~して、~したあとで、~しながら、~してから:同時発生行動、差し迫った行動、目的 simultaneous action, impending action, purpose
○ -kan iding 君は~しおえたところだった、していたのだった you had : pluperfect
○ -kan idingiz あなたは~しおえたところだった、していたのだった you had : pluperfect
○ -kan idinglar 君たち/あなたがたは~しおえたところだった、していたのだった you had : pluperfect
○ -kan iduq 私たちは~しおえたところだった、していたのだった we had : pluperfect
○ -ke 動詞の名詞化接尾辞、前舌母音-無声音につく deverbal noun
○ -ke ~に、~へ:名詞の与格(間接目的語がとる格、接受の対象、利益者など)接尾辞、前舌母音-無声音につく dative suffix
○ -ke ~にとって、~のために for, due to : dative-directive
○ -ke ~に向かって、~に対して、~を、~に就いて、~で:名詞の向格接尾辞 toward : allative
○ -ke ~の中へ:名詞の入格接尾辞 in to : illative
○ -ke usta ~にたけている、~がうまい good with
○ -kech 小ささ、親愛感を付与:名詞に接続する指小辞 denominal diminutive
○ -kechka ~なので:理由 because
○ -ken ~した、~だった:過去連体形接尾辞。動詞に接続し過去連体形をつくる接尾辞 past attributive
○ -ken ~で、~に、~では、~には、~によって:昔風の位格接尾辞 archaic temporal locative
○ -ken bolsa もし彼/彼女/彼ら/それが~していたら:過去条件 if he/she/they/it had
○ -ken bolsam もし私が~していたら:過去条件 if I had : past conditional
○ -ken bolsang もし君が~していたら:過去条件 if you had : past conditional
○ -ken bolsanglar もしあなた方/君たちが~していたら:過去条件 if you had : past conditional
○ -ken bolsaq もし私たちが~していたら:過去条件 if we had : past conditional
○ -ken bolsingiz もしあなたが~していたら:過去条件 if you had : past conditional
○ -ken idi 彼、彼女、彼ら、それは~してしまった、~し終わった:過去完了 he/she/they/it had ~ed : pluperfect
○ -ken idim 私は~し終えたところだった、していたのだった I had : pluperfect
○ -ken-(person) ~したことがある:不定過去 …ed (at some time) : indefinite past
○ -kende ~したとき、したところで past independent concurrent action
○ -kendin ~したあと after having ~ : past independent preceding action
○ -kenlik ~したこと de-participal noun, past tense, "the fact of having ~ed"
○ -kenmu? ~したことがありますか?:不定過去疑問 …ed? (at some time) : indefinite past interrogation
○ -kesh 同時発生行動、差し迫った行動、目的 simultaneous action, impending action, purpose
○ -key 彼/彼女/彼ら/それに~してほしい、彼/彼女が~であれと願う:願望形、祈願、三人称 wish he/she/they/it, may he/she/they/it : desiderative, invocatory, third person
○ -keysen 君に~してほしい、君が~であれとねがう wish you, may you : desiderative or invocatory
○ -keysiz あなたに~してほしい、あなたが~であれと願う wish you, may you : desiderative or invocatory
○ -ki ~の:前方照応の帰属(限定)的、形容詞的代名詞接尾辞。限定接辞:◎◎の△△という名詞のつながりの時、結びつきを確認する(◎◎とのつながりに限定する)ために△△の後ろに-iが付く。しばしば◎◎が省略され、-iと同じように使用される。 anaphoric referential pronoun suffix
○ -ki ~の:時間名詞の形容詞化接尾辞 time adjectival
○ -ki ~すること:動詞に接続し連体形をつくる …ing : attributive suffix
○ -kiche ~するまで、~する前に:動詞に接続し動作の時間的限度を示す接尾辞。前舌母音-無声音につく before
○ -kiche ~まで:時間、場所の限界を示す接尾辞。前舌母音無声音につく untill, to
○ -kili ~ために:動詞に接続し次の動作の目的を示す for
○ -kili bol- ~してもよい、~することができる:許可、可能 be allowed to
○ -kili bolmaydu 彼/彼女/それは~してはならない he/she/that be not to
○ -kin (あなたは)~してください:弱い命令 second person single mild imperative
○ -kin 動詞の名詞・形容詞化接尾辞 deverbal noun or adjective
○ -kü , -ku ~したい、~だろう:動詞について願望・不確実を表わす動名詞接尾辞 want to ~, feel like ~ing : gerund, desiderative
○ -kü , -ku だってば、ですよ:強調用法 do
○ -kü kel , -kü kél- , -ku kel- ~したい:補助動詞、願望の動名詞-ghu, -qu, -gü, -küの後について願望を表わす want to, feel like ~ing
○ -kün , -kun 動詞の名詞・形容詞化接尾辞 deverbal noun or adjective
○ -kür , -kur 動詞の形容詞化接尾辞 deverbal adjective
○ -küz , -kuz ~させる:動詞の使役化接尾辞 causative
○ -l- 動詞について受身形を作る passive, reflexive
○ -la すごく~、すぐ~、~こそ、~だに、~べし:強調の語気接尾辞、動詞、名詞などにつく very, just
○ -la ~だけ only
○ -la 名詞の動詞化接尾辞 denominal verb
○ -la 名詞の副詞化接尾辞 denominal adverb
○ -lan 名詞に接続し動詞化する denominal verb
○ -lap あらゆる品詞の副詞化接尾辞 adverbal suffix
○ -lar だいたい、~ぐらい、約~、~のような about, something like : approximative
○ -lar たとえば、など such as, and the like : representative
○ -lar ~の人たち people
○ -lar 複数接尾辞:後舌母音の名詞につく plural suffix
○ -le すごく、~こそ、~だけ、~だに:強調の接尾辞、動詞、名詞などにつく very, just
○ -le 名詞の動詞化接尾辞 denominal verb
○ -le 名詞の副詞化接尾辞 denominal adverb
○ -len 名詞に接続し動詞化する denominative verb
○ -lep あらゆる品詞の副詞化接尾辞 adverbal suffix
○ -lep あらゆる品詞の副詞化接尾辞 adverbal suffix
○ -ler だいたい、~ぐらい、約~、~のような about, something like : approximative
○ -ler たとえば、など such as, and the like : representative
○ -ler ~の人たち people

ウイグル語接尾辞集(3)

2011-12-26 11:02:55 | ウイグル語
○ -ghili bol- ~してもよい、~することができる:許可、可能 can, possible
○ -ghili bolmaydu 彼/彼女/それは~してはならない、することができない shall not, cannot
○ -ghin (あなたは)~してください:弱い命令 second person single mild imperative
○ -ghin 動詞の名詞・形容詞化接尾辞 nominalize, adjectivize suffix
○ -ghu ~したい、~だろう:動詞について願望・不確実を表わす動名詞接尾辞 want to ~, feel like ~ing : gerund, desiderative
○ -ghu だってば、ですよ、確かに、もちろん:強調用法 definitely, for sure
○ -ghu ? でしょう?、だよね?、だね?:話題標識、注意喚起 topic maker
○ -ghu deymen? ~なんでしょ?:念押し right?
○ -ghu kel- , -ghu kél- ~したい:補助動詞、願望の動名詞-ghu, -qu, -gü, -küの後について願望を表わす want to, feel like ~ing
○ -ghun 動詞の名詞・形容詞化接尾辞 nominalize adjectivize suffix
○ -ghur 動詞の形容詞化接尾辞 adjectivize suffix
○ -ghuz , -ghüz ~させる:動詞の使役化接尾辞 causative
○ -gi ~の:時間名詞の形容詞化接尾辞 adjectivize suffix
○ -gi ~すること:動詞に接続し連体形をつくる …ing : attributive suffix
○ -giche ~まで:時間、場所の限界を示す接尾辞。前舌母音有声音につく untill
○ -gili ~ために:動詞に接続し次の動作の目的を示す for, for the good of
○ -gili bol- ~してもよい、~することができる:許可、可能 could
○ -gili bolmaydu 彼/彼女/それは~してはならない could not
○ -gin (あなたは)~してください:弱い命令 second person single mild imperative
○ -gin 動詞の名詞・形容詞化接尾辞 -ing
○ -gü , -gu ~したい、~だろう:動詞について願望・不確実を表わす動名詞接尾辞 want to ~, feel like ~ing : gerund, desiderative
○ -gü kel- , -gü kél- , -gu kel- ~したい:補助動詞、願望の動名詞-ghu, -qu, -gü, -küの後について願望を表わす want to, feel like ~ing
○ -gün 動詞の名詞・形容詞化接尾辞 nominalize, adjectivize suffix
○ -gür 動詞の形容詞化接尾辞 adjectivize suffix
○ -güz , -guz ~させる:動詞の使役化接尾辞 causative suffix
○ -he 驚きを表す接尾辞 expression of surprise or wonderment
○ --he? でしょ? expression of surprise or wonderment
○ -i 彼の~、彼女の~、彼らの~:三人称所有格=属格接尾辞、子音につく his, her, their, possessive suffix
○ -i 限定接辞:◎◎の△△という名詞のつながりの時、結びつきを確認する(◎◎とのつながりに限定する)ために△△の後ろに-iが付く。しばしば◎◎が省略され、-kiと同じように使用される。 restrictive affix
○ -i 時制副詞接尾辞 temporal adverbial suffix
○ -i その~、それらの(名詞の三人称接尾辞) its, their
○ -i 名詞、形容詞に接続し、これを動詞化する verbalization
○ -i ~の:前方照応の帰属(限定)的、形容詞的代名詞接尾辞 anaphoric referential pronoun suffix
○ i- ~である:idi, iken be
○ -i- 現在・未来・不定過去を作る時制接辞。動詞接尾辞、接尾辞前接語。動詞末尾と接尾辞語頭が共に子音のときに間に挟まる。 present-future tense, preceding a pronominal tag enclitc
○ -ich 指小辞:名詞由来名詞 denominal noun, diminutive
○ -ichi 中、内、内部 inside
○ -idighan ~する(こと)、~している(こと):動詞の現在・未来形に接続して動作の現在・未来の連体形をつくる。習慣動作、未来動作 do, doing
○ -idighanliq ~すること doing
○ -idighu ~したい、~だろう:動詞について願望・不確実を表わす動名詞接尾辞。 want to ~, feel like ~ing : gerund, desiderative
○ -idigü , -idigu ~したい、~だろう:動詞について願望・不確実を表わす動名詞接尾辞。 want to ~, feel like ~ing : gerund, desiderative
○ -idikü , -idiku ~したい、~だろう:動詞について願望・不確実を表わす動名詞接尾辞。 want to ~, feel like ~ing : gerund, desiderative
○ -idim 私は~した:動詞に接続し一人称単数の動作の完了を表す I had do
○ -idin ~から、~より:名詞の奪格接尾辞、有声音につく、末尾子音の時 iがつく from
○ -idiqu ~したい、~だろう:動詞について願望・不確実を表わす動名詞接尾辞。 want to ~, feel like ~ing : gerund, desiderative
○ -idu 彼/彼女(たち)/それ(ら)は~する:動詞に接続し、三人称単複の現在・未来を示す they do
○ -igha ~に、~へ:与格接尾辞 at, in, to
○ -ik 名詞の名詞化、形容詞化接尾辞、形容詞の名詞化、形容詞化接尾辞 denominal noun or adjective, de-adjectival noun or adjective
○ -ik 動詞の名詞化、形容詞化接尾辞 deverbal noun or adjective
○ -il- 動詞について受動態を作る passive, reflexive
○ -im 動詞に接続し、これを名詞化する nominalization suffix
○ -im 私の~:一人称単数所有格=属格接尾辞、母音-有声音につく my, possessive suffix, first person sign
○ -imen 私は~する:動詞に接続し一人称単数の現在・未来を示す I do
○ -imiz 私たちの~:一人称複数人称接尾辞、子音につく our, possessive suffix
○ -imiz 私たちは~する:動詞について一人称複数の現在・未来を表す first person plural pronominal tag
○ -in 名詞について名詞をつくる denominal noun
○ -in ~られる:動詞に接続し受動態を作る接尾辞 be ~ed
○ -in- 動詞の受動態化接辞 passive, reflexive
○ -inchi ~番目の:数詞について序数詞を作る -th
○ -indi 動詞に接続しこれを名詞化、形容詞化する nominalization suffix, adjectivalization suffix
○ -ing あなたは~してください(動詞について二人称単数の丁寧な命令を示す) second single plite mild imperative suffix
○ -ing 君の~:二人称単数人称接尾辞、母音-有声音につく your, second single familiar possessive suffix
○ -ingiz あなたの~:尊敬の二人称単数所有格=属格接尾辞、母音-有声音につく your, possessive suffix
○ -ingizlar あなた方は~してください:動詞に接続し二人称複数の尊敬の命令を表す second plural polite imperative
○ -ingizmu? あなたは~しますか?:動詞について二人称単数現在未来の疑問文を作る do you do~?
○ -inglar 君たちの~:二人称単数所有格=属格接尾辞、後舌母音-子音につく your, possessive suffix
○ -inglar 君たちは~しなさい、してください:動詞に接続し二人称複数の命令を示す second plural plite mild imperative
○ -ingler 君たちの~:二人称単数所有格=属格接尾辞、前舌母音-子音につく your, possessive suffix
○ -ingler 君たちは~しなさい、してください:動詞について二人称複数の命令 you should do
○ -ini ~を:名詞の対格接尾辞、語幹末尾が子音の時 the
○ -ip ~して:動詞に接続して連用形を作る and
○ -ip- あなた/あなたがた/君/君たちは~したようだ:二人称単数複数の推定、伝聞、伝聞の過去完了。 second person single/plural suppostional or narrative past tense
○ -ip idi 彼/彼女/彼ら/それは~しおえたところです he/she/they/it have : perfect form
○ -ip idim わたしは~しおえたところです I have : perfect
○ -ip iding 君は~しおえたところです you have : perfect
○ -ip idingiz あなたは~しおえたところです you have : perfect
○ -ip idinglar 君たち/あなたたちは~しおえたところです you have : perfect
○ -ip iduq わたしたちは~しおえたところです we have : perfect
○ -ipti- , -b-di- 私/私たちは~したようだ:一人称単数・複数の推定、説明、伝聞の過去完了。後ろに一人称の人称接辞が付く。推定、説明 first person sg/pl suppostional or narrative past tense
○ -iptimen 私は~したようだ first person sg suppostional or narrative past tense
○ -iptsen 君は~したようだ:二人称単数の推定、説明、伝聞の過去完了。 suppostional or narrative past tense
○ -iptsiler 君たち/あなたたちは~したようだ:二人称複数の推定、説明、伝聞の過去完了。 suppostional or narrative past tense
○ -iptsiz あなたは~したようだ:二人称単数の推定、説明、伝聞の過去完了。 suppostional or narrative past tense
○ -iptu 彼、彼女、彼ら、それは~したようだ:三人称単数複数の推定、説明、伝聞の過去完了。 third person single/plural suppositional or narrative past tense
○ -iptuq 私たちは~したようだ first person pl suppostional or narrative past tense
○ -iq 名詞の名詞化、形容詞化接尾辞、形容詞の名詞化、形容詞化接尾辞 denominal noun or adjective, de-adjectival noun or adjective
○ -iq 動詞の名詞化、形容詞化接尾辞 deverbal noun or adjective
○ -ir 動詞について形容詞を作る deverbal adjective
○ -ir- ~させる:動詞の使役化接尾辞 causative
○ -isen 君は~する:動詞について、二人称単数の現在・未来を表す。 you do
○ -ish ~し合う、共に~する:動詞に接続し、「共同態」(相互態)をあらわす reciprocal voice
○ -ish ~すること:動詞に接続し名詞をつくる、前舌-非円唇母音につく。肯定の動名詞を作る -ing : gerund or infinitive, deverbal noun
○ -ish 名詞に接続して名詞を作る:名詞由来名詞 denominal noun, diminutive
○ -isiler 君たち/あなたたちは~する:動詞に接続して、二人称複数の現在・未来を表す。 you do ~
○ -isiz あなたは~する:動詞について二人称単数尊敬の現在・未来を表す。 you do ~
○ -it 動詞派生名詞を作る接尾辞 deverbal noun
○ -it- ~させる:動詞の使役化接尾辞 causative
○ -iwal- , -ip , al- (主語のために)~する:主動詞で表現される動作は再帰的となり、その結果主語自体の利益もしくは損害を表す。 the action expressed by the preceeding verb is reflexive
○ -iwat- , -ip , yat- ~している:動詞につく現在進行形接尾辞、動詞末尾非円唇子音 progresive, be ...ing
○ -iwatat- , -iwat-+-at- ~し続けた、~していた:過去進行形 was …ing : past progressive
○ -iwatat-(person)-mu? ~し続けましたか、~していましたか:過去進行形疑問 was …ing? : past progressive interrogatibe

ウイグル語接尾辞集(2)

2011-12-26 11:01:51 | ウイグル語
○ -elme- , -el-me- ~できない:動詞に接続し不能を表す cannot, not be able to
○ -elmey- , -el-mey- ~できない:動詞に接続し不能を表す cannot, not be able to
○ -em 動詞に接続し、これを名詞化する nominalization suffix
○ -em- 疑問接辞:動詞と人称接尾辞の間に置かれ、疑問文を作る present-future interrogative
○ -emdim 私は~するかもしれない:動詞につく一人称単数現在・未来疑問の接尾辞 I may do
○ -emdimen 私は~するかもしれない:動詞につく一人称単数現在・未来疑問の接尾辞 I may do
○ -emdimiz 私たちは~するかもしれない:動詞につく一人称複数現在・未来疑問の接尾辞 we may do
○ -emdu 彼/彼女/彼らは~しますか:動詞について三人称単数複数現在未来の疑問文を作る may he/she/they do?
○ -emduq 私たちは~するかもしれない、~しましょうか?:動詞につく一人称複数現在・未来疑問の接尾辞 we wish to do, we may do :first person plural present-future interrogative
○ -emsiler あなた方は~しますか:動詞について二人称複数現在未来の疑問文を作る do you do~?
○ -emsiz あなたは~しますか:動詞について二人称単数現在未来の疑問文を作る do you do~?
○ -eng 名詞化接尾辞:動詞、形容詞に接続しそれを名詞化 deverbal noun, deadjective noun
○ -er 彼/彼女/彼ら/それは~でしょう、~かな:動詞に接続し未完了形を作る Probably, it might : suppositional future
○ -er 動詞に接続し後に置かれる名詞を修飾する。連体形 attributive suffix
○ -er- ~させる:動詞の使役化接尾辞 causative
○ -er-(person) ~だろう、~かもしれない:推量 might : suppositional future
○ -er-(person)-mu? ~だろうか?:推量の疑問 wonder: suppositional future interrogative
○ -ermen わたしは~するだろう、~するかもしれない:未来推定 I might : suppositional future
○ -ermiz わたしたちは~するだろう、~するかもしれない:未来推定 we might : suppositional future
○ -ersen 君は~するだろう、~するかもしれない:未来推定 you might : suppositional future
○ -ersiler 君はたち~するだろう、~するかもしれない:未来推定 you might : suppositional future
○ -et- ~し(続け)ていた:継続的、習慣的過去 continuous or habitural past
○ -etti 彼/彼女/彼ら/それは~していた、~だった:継続・習慣過去 he/she/they/it used to : continuous or habitual past
○ -ettim わたしは~していた、わたしは~だった:継続・習慣過去 I used to : continuous or habitural past
○ -etting 君は~していた、君は~だった:継続・習慣過去 you used to : continuous or habitural past
○ -ettingler 君たち/あなたがたは~していた、君たち/あなたがたは~だった:継続・習慣過去 you used to : continuous or habitural past
○ -ettuq わたしたちは~していた、わたしたちは~だった:継続・習慣過去 we used to : continuous or habitural past
○ -ey 私は~しよう:動詞に接続し、一人称単数自発・願望を表わす let me, I will : first, sg, optative, voluntative
○ -ey- 名詞について動詞を作る、結果動詞 denominal verb, resultative
○ -ey- 名詞について名詞を作る denominal noun
○ -eyli 私たちは~しよう:動詞に接続し、一人称複数自発・勧誘を表す let us, we will : first, pl, optative, voluntative
○ -eymikin 私は~しようかな I think I'll
○ -ga ~に、~へ:名詞の与格接尾辞、前舌母音-有声音につく dative suffix
○ -ge 動詞の名詞化接尾辞、前舌母音-有声音につく nominalization suffix
○ -ge ~に、~へ:名詞の与格(間接目的語がとる格、接受の対象、利益者など)接尾辞、前舌母音-有声音につく to, for : dative suffix
○ -ge ~にとって、~のために for, due to : dative-directive
○ -ge ~に向かって、~に対して、~を、~に就いて、~で:名詞の向格接尾辞 toward : allative
○ -ge ~の中へ:名詞の入格接尾辞 in to : illative
○ -ge usta ~にたけている、~がうまい good with
○ -gech ついでに~して、~したあとで、~しながら、~してから:同時発生行動、差し迫った行動、目的 simultaneous action, impending action, purpose
○ -gechqa ~なので:理由 because
○ -gen ~した、過去連体形接尾辞:動詞に接続し過去連体形をつくる接尾辞 past attributive suffic
○ -gen bolsa もし彼/彼女/彼ら/それが~していたら:過去条件 if he/she/they/it had
○ -gen bolsam もし私が~していたら:過去条件 if I had : past conditional
○ -gen bolsang もし君が~していたら:過去条件 if you had : past conditional
○ -gen bolsanglar もしあなた方/君たちが~していたら:過去条件 if you had : past conditional
○ -gen bolsaq もし私たちが~していたら:過去条件 if we had : past conditional
○ -gen bolsingiz もしあなたが~していたら:過去条件 if you had : past conditional
○ -gen idi 彼、彼女、彼ら、それは~してしまった、~し終わった:過去完了 he/she/they/it had ~ed : pluperfect
○ -gen idim 私は~し終えたところだった、していたのだった I had : pluperfect
○ -gen iding 君は~しおえたところだった、していたのだった you had : pluperfect
○ -gen idingiz あなたは~しおえたところだった、していたのだった you had : pluperfect
○ -gen idinglar 君たち/あなたがたは~しおえたところだった、していたのだった you had : pluperfect
○ -gen iduq 私たちは~しおえたところだった、していたのだった we had : pluperfect
○ -gen-(person) ~したことがある:不定過去 …ed (at some time) : indefinite past
○ -gende ~したとき、したところで past independent concurrent action
○ -gendin ~したあと after having ~ : past independent preceding action
○ -genlik ~したこと de-participal noun, past tense, "the fact of having ~ed"
○ -genmidingiz? , -gen-m-idingiz ~だったですか:二人称単数過去疑問
○ -genmu? ~したことがありますか?:不定過去疑問 …ed? (at some time) : indefinite past interrogation
○ -gesh 同時発生行動、差し迫った行動、目的 simultaneous action, impending action, purpose
○ -gey 彼/彼女/彼ら/それに~してほしい、彼/彼女が~であれと願う:願望形、祈願、三人称 wish he/she/they/it, may he/she/they/it : desiderative, invocatory, third person
○ -geysen 君に~してほしい、君が~であれとねがう wish you, may you : desiderative or invocatory
○ -geysiz あなたに~してほしい、あなたが~であれと願う wish you, may you : desiderative or invocatory
○ -gha 動詞の名詞化接尾辞、後舌母音-有声音につく nominalization suffix
○ -gha ~に、~へ:名詞の与格(間接目的語がとる格、接受の対象、利益者など)接尾辞、後舌母音-有声音につく to, for, due to : dative suffix
○ -gha ~にとって、~のために for, due to : dative-directive
○ -gha ~に向かって、~に対して、~を、~に就いて、~で:名詞の向格接尾辞 toward : allative
○ -gha ~の中へ:名詞の入格接尾辞 in to : illative
○ -gha sal- 差し向ける refer, send
○ -gha usta ~にたけている、~がうまい good with
○ -ghach ついでに~して、~したあとで、~しながら、~してから:同時発生行動、差し迫った行動、目的 simultaneous action, impending action, purpose
○ -ghachqa ~なので:理由 because
○ -ghan ~した、~かった:過去連体形接尾辞:動詞に接続し過去連体形をつくる接尾辞。 past attributive
○ -ghan 名詞化接尾辞:動詞に接続しこれを名詞化する nominalization suffix
○ -ghan bolsa もし彼/彼女/彼ら/それが~していたら:過去条件 if he/she/they/it had
○ -ghan bolsam もし私が~していたら:過去条件 if I had : past conditional
○ -ghan bolsang もし君が~していたら:過去条件 if you had : past conditional
○ -ghan bolsanglar もしあなた方/君たちが~していたら:過去条件 if you had : past conditional
○ -ghan bolsaq もし私たちが~していたら:過去条件 if we had : past conditional
○ -ghan bolsingiz もしあなたが~していたら:過去条件 if you had : past conditional
○ -ghan idi 彼、彼女、彼ら、それは~してしまった、~し終わった:過去完了 he/she/they/it had ~ed : pluperfect
○ -ghan idim 私は~し終えたところだった、していたのだった I had : pluperfect
○ -ghan iding 君は~しおえたところだった、していたのだった you had : pluperfect
○ -ghan idingiz あなたは~しおえたところだった、していたのだった you had : pluperfect
○ -ghan idinglar 君たち/あなたがたは~しおえたところだった、していたのだった you had : pluperfect
○ -ghan iduq 私たちは~しおえたところだった、していたのだった we had : pluperfect
○ -ghan-(person) ~したことがある:不定過去 …ed (at some time) : indefinite past
○ -ghanda ~したとき、したところで past independent concurrent action
○ -ghandin kéyin , -ghandin keyin ~してから、~した後で、~だから afite doing, after having done, because
○ -ghandingiz あなたは~していた:二人称単数過去完了 you had: past perfect
○ -ghanliq , -ghanligh ~したこと de-participal noun, past tense, "the fact of having ~ed"
○ -ghanmidi? , -ghan-m-idi ~だったですか:三人称単複過去疑問
○ -ghanmu? ~したことがありますか?:不定過去疑問 …ed? (at some time) : indefinite past interrogation
○ -ghash 同時発生行動、差し迫った行動、目的 simultaneous action, impending action, purpose
○ -ghay 彼/彼女/彼ら/それに~してほしい、彼/彼女が~であれと願う:願望形、祈願、三人称 wish he/she/they/it, may he/she/they/it : desiderative, invocatory, third person
○ -ghaysen 君に~してほしい、君が~であれとねがう wish you, may you : desiderative or invocatory
○ -ghaysiz あなたに~してほしい、あなたが~であれと願う wish you, may you : desiderative or invocatory
○ -ghendin ~したあと after having ~ : past independent preceding action
○ -ghi ~の:時間名詞の形容詞化接尾辞 adjectivize suffix
○ -ghi ~すること:動詞に接続し連体形をつくる …ing : attributive suffix
○ -ghiche ~まで:時間、場所の限界を示す接尾辞。後舌母音有声音につく untill
○ -ghili ~ために:動詞に接続し次の動作の目的を示す for

ウイグル語接尾辞集(1)

2011-12-26 11:00:20 | ウイグル語
○ -al- できる:もっぱら否定の接辞の前に付いて不可能を表す pre-negative potential
○ -ala- ~できる(動詞に接続して可能を表す。疑問-m-、否定-may-は人称語尾の前(この接尾辞の後ろ)に疑問接尾辞-m-や否定接尾辞-may-を置く。 can, be able to
○ -alma- , -al-ma- ~できない:動詞に接続し不能を表す cannot, not be able to
○ -almay- , -al-may- ~できない:動詞に接続し不能を表す cannot, not be able to
○ -am 動詞に接続し、これを名詞化する deverbal noun
○ -am- , -a-mu- 疑問接辞:動詞と人称接尾辞の間に置かれ、疑問文を作る present-future interrogative
○ -amdim 私は~するかもしれない:動詞につく一人称単数現在・未来疑問の接尾辞 I may do
○ -amdimen 私は~するかもしれない:動詞につく一人称単数現在・未来疑問の接尾辞 I may do
○ -amdimiz 私たちは~するかもしれない:動詞につく一人称複数現在・未来疑問の接尾辞 we may do
○ -amdu 彼/彼女/彼らは~しますか:動詞について三人称単数複数現在未来の疑問文を作る they may do
○ -amduq 私たちは~するかもしれない、~しましょうか?:動詞につく一人称複数現在・未来疑問の接尾辞 we wish to do, we may do :first person plural present-future interrogative
○ -amsiler あなた方は~しますか:動詞について二人称複数現在未来の疑問文を作る do you du ~
○ -amsiz あなたは~しますか:動詞について二人称単数現在未来の疑問文を作る do you du ~
○ -ang 名詞化接尾辞:動詞、形容詞に接続しそれを名詞化 deverbal noun, deadjective noun
○ -ar 彼/彼女/彼ら/それは~でしょう、~かな:動詞に接続し未完了形を作る Probably, it might : suppositional future
○ -ar 動詞に接続し後に置かれる名詞を修飾する。連体形 deverbal adjective
○ -ar- ~させる:動詞の使役化接尾辞 causative
○ -ar-(person) ~だろう、~かもしれない:推量 might : suppositional future
○ -ar-(person)-mu? ~だろうか?:推量の疑問 wonder: suppositional future interrogative
○ -armen わたしは~するだろう、~するかもしれない:未来推定 I might : suppositional future
○ -armiz わたしたちは~するだろう、~するかもしれない:未来推定 we might : suppositional future
○ -arsen 君は~するだろう、~するかもしれない:未来推定 you might : suppositional future
○ -arsiler 君たちは~するだろう、~するかもしれない:未来推定 you might : suppositional future
○ -at- ~し(続け)ていた:継続的、習慣的過去 continuous or habitural past
○ -atti 彼/彼女/彼ら/それは~していた、~だった:継続・習慣過去 he/she/they/it used to : continuous or habitual past
○ -attim わたしは~していた、わたしは~だった:継続・習慣過去 I used to : continuous or habitural past
○ -atting 君は~していた、君は~だった:継続・習慣過去 you used to : continuous or habitural past
○ -attinglar 君たち/あなたがたは~していた、君たち/あなたがたは~だった:継続・習慣過去 you used to : continuous or habitural past
○ -attuq わたしたちは~していた、わたしたちは~だった:継続・習慣過去 we used to : continuous or habitural past
○ -ay 動詞に接続し後に置かれる名詞を修飾する。連体形 deverbal adjective
○ -ay 私は~しよう:動詞に接続し、一人称単数自発・願望を表わす let me, I will : first, sg, optative, voluntative
○ -ay- 名詞について動詞を作る、結果動詞 denominal verb, resultative
○ -ay- 名詞について名詞を作る denominal noun
○ -ayli 私たちは~しよう:動詞に接続し、一人称複数自発・勧誘を表す let us, we will : first, pl, optative, voluntative
○ -aymikin 私は~しようかな I think I'll
○ -ch 指小辞:名詞由来名詞 denominal noun, diminutive
○ -chaq 名詞化、形容詞化接尾辞、指小辞:名詞、動詞に接続し形容詞、名詞を作る nominal diminutive
○ -che 許可、推量の接尾辞 accordance, approximation
○ -che ~語 language
○ -che ~のような、小さな~:指小辞 -y, -let : diminutive
○ -che ~として:方法 manner
○ -che ~にとって、~の意見:所有各代名詞の接尾辞 in sb's opinion : suffixed to possessive pronouns
○ -che 名詞、形容詞に接続し、これを名詞、形容詞化する denominal nurn or adjective, deadjectival nurn or adjective
○ -chek 名詞化、形容詞化接尾辞、指小辞:名詞、動詞に接続し形容詞、名詞を作る denominal nurn or adjective, deverbal nurn or adjective
○ -chi ~だろうか:推量 approximation
○ -chi ~する人:動作主名詞接尾辞 agent noun suffix
○ -chu 再掲を指す接尾辞 renotice suffix
○ -chu? ~は?:質問返し・再掲の疑問接辞 and what about …? : counter interrogative
○ -chük, -chuk 名詞化、形容詞化接尾辞:名詞、動詞に接続し形容詞、名詞を作る deverbal noun or adjective
○ -chuq 動詞の名詞化、形容詞化接尾辞:名詞、動詞に接続し形容詞、名詞を作る deverbal noun or adjective
○ -da ~時/分に:sa'et + 数詞の後ろについてある時点の時間を表す。 at (… o'clock/minutes)
○ -da すごく、~こそ、~だけ、~だに:強調の接尾辞(語気助詞)、動詞、名詞などにつき驚きを表す very, just
○ -da ~で、~に、~では、~には、~によって:名詞の位格接尾辞、助格接尾辞、後舌母音-有声音につく on, at : locative saffix, instrumental, by means of
○ -daq 動詞を名詞化する nominalization
○ -daq ~のような、ほぼ~、~ほど、~ぐらいの、~しそう:名詞、動詞連体形、形容詞などに接続 -like, like ~: nominal equative
○ -dash 名詞に接続しその共同執行者を示す名詞を作る joint exector
○ -de ~時/分に:sa'et + 数詞の後ろについてある時点の時間を表す。 at (… o'clock/minutes)
○ -de すごく、~こそ、~だけ、~だに、~なんだ:強調の接尾辞(語気助詞)、動詞、名詞などにつき驚きを表す。ハイフンで接続。 very, just : emphatic, expresses surprise etc.
○ -de ~で、~に、~では、~には、~によって、~のところ:名詞の位格接尾辞、助格接尾辞、後舌母音-有声音につく on, at : locative saffix
○ --de ~ですよ、~ね:念押し、強調 emphasis
○ -deg- ~のような、ほぼ~、~ほど、~ぐらい、~しそう:名詞、動詞連体形、形容詞などに接続 -like, like ~: nominal equative
○ -dek 動詞を名詞化する nominalization
○ -dek ~のような、ほぼ~、~ほど、~ぐらいの、~しそう:名詞、動詞連体形、形容詞などに接続 -like, like ~: nominal equative
○ -di 彼/彼女/彼ら/それは~した:動詞に接続。三人称の単数・複数の動作の完了接尾辞(限定過去を作る) third single/plural definite past
○ -di ~に、~で:位格、-daの狭母音化 at, in
○ -di- 疑問接辞と人称接辞の間に挟まる現在未来形の接辞 suffix between present-future interrogative and person suffix
○ -dighan , -tur-ghan ~する(こと)、~していた(こと):動詞の現在・未来形に接続して動作の現在・未来の連体形をつくる。習慣動作、未来動作。名詞化接尾辞。 usually do, usually did: attributive denoting habitural or future action
○ -dighanliq ~すること、~していること
○ -diken ~する(こと)、~になる(こと):動詞の現在・未来形に接続して動作の現在・未来の連体形をつくる。習慣動作、未来動作。名詞化接尾辞。 usually do, usually did: attributive denoting habitural or future action
○ -diki ~にある、~にいる、~の、~に、の中にいる:名詞に接続し位置関係を表す。限定詞 the one whitch is in ~ : attributive, locative
○ -dim 私は~した:動詞に接続し一人称単数の定過去を作る I ...ed
○ -din ~では、~を離れて、~の他に:名詞の奪格接尾辞、末尾が有声音の名詞につく out of, away from, aside from : ablative, elative
○ -din ~から、~より、~に基づいて、~について from, about
○ -din ~のために、~が理由で、~が原因で、~のせいで:名詞につく因果関係の接尾辞 because of, due to : causal
○ -din ~の中から、~の中の:部分詞 of a whole : partitive, elative
○ -din ~分の…:数詞に接続し分数を表わす、末尾が有声音の数詞に付く part
○ -din artuq ~余り more than
○ -din bashqa ~の他に、~以外の in addition to, along with, other than
○ -ding (君は)~した:二人称単数限定過去を作る second person single definite past
○ -dingiz あなたは~した:二人称尊称限定過去を作る you had do : second person sg. Polite definite past
○ -dingizmu? あなたは~しましたか? did you do~?
○ -dinglar お前たちは~した you ...ed
○ -dingler お前たちは~した you ...ed
○ -dip ~して do and
○ -du? 疑い、仮定、推測、予測の接辞。muよりも軽く、自問風。名詞、形容詞、動詞連体形に接続する dubitative, suppositional, anticipatory
○ -du 彼/彼女/それは~する:動詞について三人称単数・複数の現在未来形 third person sg/pl present-future
○ -dük 私たちは~をし終わった:動詞に接続し一人称複数の動作の完了を表わす first person pl. definite past
○ -dük 動詞を名詞化する nominalization suffic
○ -düm 私は~した:動詞に接続し一人称単数の定過去を作る I ...ed
○ -düng (君は)~した:二人称単数限定過去を作る second person single definite past
○ -dür ~させる:動詞の使役化接尾辞。有声子音で終わる動詞語幹に接続 causativization suffix
○ -dum 私は~した:動詞に接続し一人称単数の定過去を作る I ...ed
○ -dung (君は)~した:二人称単数限定過去を作る second person single definite past
○ -dunglar (君たちは)~した you ...ed
○ -duq 動詞を名詞化する nominalization suffix
○ -duq 私たちは~した、~することにした:動詞に接続し一人称複数の動作の完了を表わす。限定過去を作る first person pl. definite past
○ -dur 彼/彼女/彼らの~:名詞、動詞につく代名詞的接尾辞、文学や演説でのみ用いる。 pronominal suffix
○ -dur ~させる:動詞の使役化接尾辞。有声子音で終わる動詞語幹に接続 causativation suffix
○ -dur? ~だろうか:疑い、仮定、推定、予測 だろうか dubitative, suppositional, anticipatory
○ -dur ~である、~なのである:強調、断定、強勢用法 である、なのである emphatic
○ -e 名詞、形容詞に接続し、これを動詞化する verbalization suffix
○ -e  ね:強調 emphatic, urging
○ -el- できる:もっぱら否定の接辞の前に付いて不可能を表す pre-negative potential
○ -ele- ~できる(動詞に接続して可能を表す。疑問、否定は人称語尾の前(この接尾辞の後ろ)に疑問接尾辞-m-や否定接尾辞-may-を置く。 can, be able to

各種ウイグル語辞書

2011-12-16 10:14:20 | ウイグル語
使っているスマホ用辞書アプリ(2013年4月追加)
Bilkan Kop Tilliq lughiti (無料)
Okyan Dictionary (有料)
どちらもダウンロードタイプ、詳解辞典の内容も盛り込まれている。

ネット辞書(書籍より語彙数多い)

ウイグル語⇔英語(今一番使っている辞書、下記ウイグル語⇔漢語辞書と同じソフトのウイグル語⇔漢語もあるが何度か検索すると、検索結果が表示されなくなる。)
http://dict.yulghun.com/

ウイグル語⇔漢語
http://www.udict.cn/

ウイグル語⇔日本語
http://www.uighur.jp/resource/dic/index-japanese/main.htm
菅原純著『現代ウイグル語小辞典』(非売品)のネット版
ウイグル語がローマ字表記・ローマ字語順配列なのでアラビア文字・アラビア文字語順配列を知らなくても引ける。

http://kenjisoft.homelinux.com/judict/index.jsp
在日のウイグル人を中心に運営されているらしいユーザー投稿型で成長を続けている辞書。

書籍pdf

ウイグル語英語辞典
A Concise Uighur-English Dictionary 1997
http://www.mediafire.com/?dyvdve8y8fv56nb
An Uyghur English Dictionary 1992
http://www.mediafire.com/?5ka5170auxfcovc

維漢大詞典 uyghurche xenzuche lughet (2006)(しおりが付いているのでアラビア文字語順配列が分からない場合、紙版の本辞書より早く目的の言葉を探し出せる)
http://www.mediafire.com/download.php?7gj0g7g83kgpamj

ウイグル語詳解辞典 uyghur tilining izahliq lughiti(1990-1998)
第一巻 http://www.mediafire.com/download.php?5z5xedqsui8441i
第二巻 http://www.mediafire.com/download.php?c23zjiux2u0jau5
第三巻 http://www.mediafire.com/download.php?41u8n69oeoxf68t
第四巻 http://www.mediafire.com/download.php?0o5k9bfdrfwd49j
第五巻 http://www.mediafire.com/download.php?qmipd8r29w9quac
第六巻 http://www.mediafire.com/download.php?ej3p5ecl7be8xdw