思いつくまま

みどりごを殺す「正義」はありや?
パレスチナ占領に反対します--住民を犠牲にして強盗の安全を守る道理がどこにあろう

イェンギサールナイフ (2)--ウイグルの工芸習慣

2012-10-19 10:30:37 | ウイグル語
 Yéngisar pichiqi yasalish shekli jehettin nepis we körkem bolup, ishlitishke nahayiti qolay, yéngisar pichiqining özige xas alahidilikini mundaq birqanche nuqtilargha merkezleshtürüsh mumkin:
イェンギサールナイフは作り方の見地からは精巧で美しく、使用に非常に便利である。イェンギサールナイフの固有の特徴を次のいくつかの点にまとめることが可能である。

 Birinchi, yéngisar pichiqining tighi üchün süpetlik polat tallinidu.
 第一、イェンギサールナイフの刃のためには高品質の鋼が選ばれる。

Tallanghan polat matériyalini pichaqchi ustam yüksek maharet bilen qayta-qayta sughirip hem datlashmaydighan, hem tighi gallashmaydighan haletke keltüridu.
選ばれた鋼材を刀工が高い技能で繰り返し焼き入れして錆びないだけでなく、刃が鈍らない状態にする。
 Ikkinchi, ishlitish ornigha qarap, pichaqning bisi we sépi her xil shekillik yasilidu.
 第二、使用場所に応じて、ナイフの刃と柄はいろいろな形に作られる。

Her bir türining xas nami bolidu.
それぞれの種類に固有の名前がある。

Mesilen, qosh bisliq pichaq, xenjer nusxiliq pichaq, qassap pichiqi, töshük pichiqi (a’ile pichiqi), yan pichiqi (yangha asidighan pichaq), körgezme pichiqi (sen’et buyumi) qatarliqlar.
例えば、両刃ナイフ、短刀型ナイフ、肉屋ナイフ、調理ナイフ(家庭ナイフ)、ポケット脇ナイフ(ポケットに入れる脇に吊るすナイフ〔コメント感謝〕)、展示ナイフ(工芸品)などである。

Uningdin bashqa herqaysi milletlerning turmush alahidiliki we éstétik telipige mas halda yasilidighan pichaqlarmu bar.
その他に各民族の生活の特徴と美的要求に合わせて作られるナイフもある。

イェンギサールナイフ (1)--ウイグルの工芸習慣

2012-10-17 19:39:58 | ウイグル語
Yéngisar pichiqi (『ウイグルの風俗習慣』p.66)
イェンギサールナイフ

 Yéngisar pichiqi – uyghurlarning yerlik milliy qol hüner-sen’iti buyumliri ichide wekillik xaraktérige ige bolghan dangliq mehsulatlarning biri.
 イェンギサールナイフ――ウイグル人の地元の民族手工芸品の中で代表性を有する有名な製品の一つである。

U eslide yéngisarning en’eniwi ijadiyiti bolghachqa, shu jayning namigha mas halda «yéngisar pichiqi» dep atalghan.
それはもともとイェンギサールの伝統的創作なので、その場所の名前に合わせて「イェンギサールナイフ」と呼ばれる。

Derweqe, tarim bostanliqining gherbiy jenubi qismigha jaylashqan yéngisar nahiyiside pichaq yasash hüner kespi nahayiti tereqqiy tapqan.
実際にはタリム盆地のオアシスの西南部に位置するイェンギサール県でナイフ製造工芸習慣は非常に発達した。

Bu yerde ishlengen yéngisar pichiqining türliri yigirme xildin ashidu.
この地で作られたイェンギサールナイフの種類は20種を超える。

Bir ming toqquz yüz seksen yettinchi yili memliket boyiche hüner-sen’et buyumlirini bahalashta, yéngisar pichiqi birinchilikke érishken.
1987年国家による工芸品評価でイェンギサールナイフが一等賞を獲得した。

Bügünki yéngisar pichiqi muningdin üch yüz yillar ilgiri yéngisar nahiye bazirining jenubidiki qarabash yézisiliq dangliq usta muhemmed qulaxun nami bilen hemme etrapqa dangqi yéyilghan.
今日のイェンギサールナイフは今から300年前〔コメント感謝〕にイェンギサール県政府所在鎮の南のカラバシ郷(現在マンシン郷内の地名として残っている。コメント感謝)の有名な工匠ムハメッド・クラフンの名とともに一帯に名声が広まった。

絨毯 (4)--ウイグルの工芸習慣

2012-10-17 14:47:11 | ウイグル語
 Gilem toqush yüksek eqil-paraset we güzellik tuyghu telep qilidighan musheqqetlik emgek bolghachqa, uyghurlar uni nahayiti qedirleydu we pexirlinidu.
絨毯織りは高い見識と美的感覚に頼る骨の折れる仕事なので、ウイグル人はそれを非常に尊重し、誇りにする。

Gilem nahayiti chidamliq bolghachqa, uyghurlar arisida «kembeghel bolsang gilem al» deydighan neqil bar.
絨毯は非常に丈夫なので、ウイグル人の間で「貧乏になったなら絨毯を買え(処分しろ?)〔コメント感謝〕」という言い伝えがある。

Derweqe, xelq turmushining ösüshige egiship sheherdin yézilarghiche birer parche gilimi yoq uyghur a’ililirini uchritish tes.
実際には、民衆の生活の向上に伴い都市から農村まで一枚の絨毯もないウイグル家庭に出会うのは難しい。

Xoten gilimi bügünki künde téximu tereqqiy qilip xelq’ara bazarda riqabet küchige ige bolghan bir milliy qol hüner mehsulati bolup qalmaqta.
ホタン絨毯は今日ではとても発展して国際市場で競争力を有する民族的手工芸製品の一つになっている。

絨毯 (3)--ウイグルの工芸習慣

2012-10-15 21:34:19 | ウイグル語
 Xoten gilimi nusxa jehettin achchiq anar nusxa (anargül nusxa depmu atilidu), iran nusxa, keshmir nusxa, chéchek nusxa, longqa nusxa, kelkün nusxa, sham nusxa, ediyal nusxa, yultuz nusxa qatarliq on nechche türge bölünidu.
 ホタン絨毯は模様の面から酸石榴模様(ザクロの花模様とも呼ばれる)、イラン模様、カシミール模様、花模様、壺模様、洪水模様、ろうそく模様、毛布模様、星模様など十数種に分けられる。

Bu xil nusxiliq gilemlerning hemmiside bir ortaq alahidilik bar, yeni bu gilemlerning chörisige here chishliq üch bulung shekil neqishlen’gen.
この種の模様の絨毯のどれにも一つの共通の特徴がある。つまりこれらの絨毯の縁はのこぎり歯のような三角形に刻まれている。

Uyghurlarning milliy uslubtiki öy-imaret neqishliride mushu uslub gewdilen’gen.
ウイグル人の民族的様式の建物の彫刻にこの様式が表われている。

Xoten gilemliri kishilerning turmush éhtiyajigha asasen yer gilimi (yerge salidighan gilem), tam gilimi (asma gilem), kariwat gilimi qatarliqlargha bölünidu.
ホタン絨毯は人々の生活の需要に応じて地絨毯(床(ゆか)に敷く絨毯)、壁絨毯(吊り絨毯)、床(とこ)絨毯などに分けられる。

Bu xil gilemlerning chong-kichikliki we reng türliri bir-biridin perqlinidu.
この種の絨毯の大きさと色の種類は個々に違っている。

絨毯 (2)--ウイグルの工芸習慣

2012-10-03 19:37:36 | ウイグル語
 Derweqe, xotende yette yashtin yetmish yashqiche kishilerning hemmisi gilem toqushqa adetlengen, déyilse ashuruwetkenlik bolmaydu.
 確かに、ホタンでは7歳から70歳までの人々の全員が絨毯織りを習慣にしていた、と言われるほど増えてしまったことはなかった言っても過言ではない〔コメント感謝〕。

Hazirmu zamaniwilashqan gilemchilik karxaniliridin tashqiri köpchilik a’ililerde gilem toqush destigahi ornitilghan.
今も近代化された絨毯工場のほかに多数の家庭に絨毯の手織機が置かれている。

Xoten gilimi xoten qoyining yungidin toqulidu.
ホタン絨毯はホタンの羊の毛から織られる。

Xoten qoyining yungi ewrishimchanliq we uzun talaliq bolushtek alahidilikke ige.
ホタンの羊の毛は柔軟であることと長繊維であるという特徴がある。

Uningdin bashqa xotende yung yip boyashqa ishlitidighan tebi’iy boyaq matériyalliri (yangaq posti, anar posti, toghrughu〔toghraqの誤綴か、toghrigha(toghraqの灰)の異綴か?、コメント感謝〕, zemche, shaxar … qatarliqlar) nahayiti köp chiqidu.
そのほかに、ホタンでは毛糸染色に使う自然の染料の材料(クルミの殻、ザクロの皮、トグラク〔和名コトカケヤナギ、学名 Populus euphratica、漢名胡楊〕の樹液〔コメント感謝〕、ミョウバン、灰〔コメント感謝〕…など)が非常に多く産する。

Bundaq ewzel shara’itlar xotende gilemchilikning tereqqiy qilishigha asas bolghan.
このような優れた条件がホタンで絨毯織りが発達する基礎となった。

Xoten gilimi roshen yerlik alahidilikke we qoyuq milliy tüske ige.
ホタン絨毯は明らかな地元の特色と濃厚な民族的色彩を有する。

U nusxa jehettin «sherq uslubyi» gha tewe bolup, shekli xilmuxil we rengdar, ishlitishke qolayliq, uningda uyghurlarning milliy éstétik telipi eks etken.
その文様の面では「東洋様式」に属し、様式は多様で彩色され、使用に便利で、それにはウイグル人の民族的美意識が反映した。

絨毯 (1)--ウイグルの工芸習慣

2012-10-01 22:14:02 | ウイグル語
Xoten gilimi
ホタン絨毯(じゅうたん)

 Gilem—uyghur qol hüner buyumliri ichide hemmidin etiwarliq we eng keng omumlashqan milliy mehsulatlarning biri.
 絨毯――ウイグルの手工芸品の中で最も貴重で最も広く普及した民族物産品の一つである。

Xoten—gilemchilikning ana makanliridin biri bolup, u shinjang gilimige wekillik qilidu.
ホタン――絨毯織りの古里の一つであり、それは新疆の絨毯を代表する。

Heqiqeten gilem xoten xelqining en’eniwi qol hüner mehsulati bolup, uning tarixi nahayiti uzun.
実際に絨毯はホタン人の伝統手工芸品であり、その歴史は非常に長い。

Muningdin ikki ming yil burunla xotende gilemchilikning qanat yayghanliqi heqqide tarixiy xatiriler bar.
今から二千年前にはホタンで絨毯織りが始まったことについて歴史記録がある。

Xelq arisida gilem eslide yurungqashliq gulemxan isimlik bir qizning ijadiyiti ikenliki we shu munasiwet bilen shu qizning namigha gülem (asta-asta «gilem» ge özgergen) dep atalghanliq heqqide her xil riwayetler bar.
民衆の間で絨毯はもともとユルンカシ〔前出地名〕のグレムハンという名の一人の娘の創作であって、そのためにその娘の名でギュレム(徐々に「ギレム(絨毯)」に変わった)と呼ばれるということについていくつもの様々な〔コメント感謝〕伝説がある。

1959-yili élip bérilghan arxé’ologiyilik tekshürüshte xoten wilayitige qarashliq niye baziridin bir yüz ellik kilométr yiraqliqtiki qedimki niyran dölitining qebristanliqidin her xil maddiy buyumlar bilen birlikte bir parche güllük gilemmu qéziwélinghan.
1959年に実施された考古学調査でホタン地区〔コメント感謝〕に属するニヤ鎮から150キロメートル離れたところにある古代のニーラン国の墓地からいくつもの様々な〔コメント感謝〕物品と一緒に一枚の花模様入りの絨毯も発掘された。

Ilmiy tekshürüsh arqiliq bu gilemning sherqiy xen (miladidin ilgiriki 220-yillardin miladi 206-yillar) dewrige tewe ikenliki delillengen bolup, hazirghiche élimizning tarixida melum bolghan eng qedimki gilem bolup hésablinidu.
科学的調査によってこの絨毯が東漢(西暦紀元前220年ごろから西暦206年ごろ)〔正しくは漢は新を間に挟んで紀元前206年から紀元220年まで、東漢(後漢)は紀元25年から220年まで〕時代に属するものであると推定証明〔コメント感謝〕されて、これまでに我が国の歴史上発見されたもっとも古い絨毯であるとみなされている。

Shuning bilen bille qedimki niye xarabisidin qarushti yéziqida «gilem xoten gilimi» dep pütülgen tarisha pütükler tépilidi.
それとともに、古代ニヤ遺跡から見つかった古文書カロシティ文字〔古代インド語、コメント感謝〕で「絨毯ホタンの絨毯」と書かれた木簡が発見された。

Bu xildiki arxé’ologiyilik melumatlar xoten gilimining tarixining heqiqeten uzunluqini ispatlap béridu.
この種の考古学知識はホタン絨毯の歴史が本当に長いことを証拠立てる。

uyghur orp-adetliri, 1996, ürümchi p.65より

アトラス (5)--ウイグルの工芸習慣

2012-10-01 10:29:05 | ウイグル語

 Uyghur ayalliri özlirining yash quramigha qarap etlesning renggini tallap kiyishke adetlengen.
 ウイグルの女性たちは自分たちの年齢を考慮してアトラスの色を選択して着ることが習慣になっている。

Qara etles (darayi etles depmu atilidu) ni köprek yéshi chongraq ayallar, xan etles (ochuq renglik etles) ni qizlar we chokanlar, xojene nusxa dep atalghan kök yaki zeytun etlesni ottura yashliq ayallar yaxshi köridu.
黒アトラス(練絹(ねりぎぬ)アトラスとも呼ばれる)は多くの年を取った女性たちが、ハンアトラス(鮮やかな色のアトラス)は娘たちと若奥さんたちが、ホジェネ模様と呼ばれる青や青緑のアトラスは中年女性たちが好む。

 Démek, etles, shayi, beqesemler roshen yerlik mehsulatlar bolup, uyghurlarning yaxshi köridighan yipek rextliridur.
 つまり、アトラス、薄絹(うすぎぬ)、ベケセム織〔チャパン(長衣)に使われる縞(しま)模様の厚手の絹織:写真〕などは輝かしい地元製品であって〔コメント感謝〕、ウイグル人の好む絹の生地である。(完)


アトラス (4)--ウイグルの工芸習慣

2012-09-30 19:53:24 | ウイグル語
 Üchinchi basquch—toqush: boyap qurutulghan yip inchike talasi boyiche etles toqush destigahigha tartilidu.
 第三段階――織る:染めて乾かした糸を細い撚り糸にしてアトラス織の手織機に提供される。

Uningdin kéyin taraq (yerlik melum bir xil chöpning yiltizidin kiyim chotkisigha oxshash yasalghan) bilen yipni tekshilep yipek moylirini tazilaydu.
そのあとにタラク(地元のある種の草の根から衣類ブラシと同じように作られる)で糸をならして絹のくず毛を取り除く。

Arqidin qonaq unidin suyuq qilip yasalghan aha bilen yipni patlaydu, shuning bilen meshüt yip taralghan chachtek tala-tala haletke kélidu.
そのあとにモロコシ粉を溶液にして作られた糊で糸を糊付けし、その結果絹糸は梳いた髪の毛のように一本一本バラバラの状態になる。

Andin örüsh yipni moka bilen arqash〔arqaqの誤りか:コメント感謝〕 yip arisidin ötküzüp, etlesni toqushqa bashlaydu.
続いて経糸(たていと)を杼(ひ)で緯糸(よこいと)の間から通して〔本当は「杼で経糸の間から杼で緯糸を通す」はず〕、アトラスを織り始める。

Toqumaqchi bolghan etlesning reng türi we nusxisi ustikarning méngisige «sizilghan» bolup, ular héchqandaq sxéma telep qilmaydu.
織ろうとするアトラスの色の種類と模様は職人の頭に「描かれ」ていて、彼らはなにも図面を求めない。

 Adette qolda toqulghan yerlik etlesning uzunluqi alte métr qiriq santimétr, éni qiriq besh santimétr bolidu.
 一般に手で織られた地元のアトラスの長さは6メートル40センチで、幅は45センチメートルである。

アトラス (3)--ウイグルの工芸習慣

2012-09-28 22:59:13 | ウイグル語
 Etles toqumichiliqi mundaq bir qanche basquchlarni bésip ötidu:
 アトラス織物業は次のような若干の段階を経る。

 Birinchi basquch—pilidin yip égirish: yerlik usulda pile ghozisi qazangha sélip qaynitilidu.
 第一段階――カイコから糸をつむぐ:土地の方法でカイコの繭(まゆ)が鍋に入れて煮られる。

Ghoza yumshighandin kéyin yipek talasini ayrip, dawuzchap dep atilidighan yip türüsh eswabigha ilindurup, türüm chaq arqiliq yikke türülidu.
繭が柔らかくなってから絹糸を選り分けて、ダウズチャップと呼ばれる糸巻き道具につないで、つむぎ車で紡錘(ぼうすい)に〔コメント感謝〕巻かれる。

Seynaq dep atilidighan kéreksiz ghozeklarni talliwétidu. Shundaq qilip, adette bir tal ghozektin yigirme besh métr etrapida yip alidu.
セイナックと呼ばれる壊れた繭〔カイコが羽化してしまった繭か?〕を選り分ける。そうして、通常一個の繭から25メートルぐらいの糸を得る。

Qol bilen bir adem her künlüki ottura hésabta töt kilogram pile ghozisidin yip ayrip chiqalaydu.
手で一人が一日平均カイコの繭4キログラムから糸を取り出すことができる〔コメント感謝〕。

 Ikkinchi basquch—yipni boyash: yip toqumaqchi bolghan etlesning renggige asasen xilmuxil rengde boyilidu.
 第二段階――糸を染める:糸は織ろうとするアトラスの色に応じていろいろな色に染められる。

Uyghur etleslirining renggi köprek qizil, kök (hawa reng), sériq, mash reng, qara, zeytun rengliride bolup, bir xil etles adette üch-töt xil rengning muwapiq birikishidin terkib tapidu.
ウイグルのアトラスの色は多くが赤、青(空色)、黄色、薄緑色、黒、青緑色などであり、一つのアトラスは一般に3~4種の色を適切に合わせてできている。

Yip boyashta asasen yerlik tebi’iy reng ishlitishke adetlengen bolup, bundaq rengler menggü öngmeydu.
糸染めには基本的に地元の自然の色を使うことが習慣になっていて、これらの色は永久に褪せない。

アトラス (2)--ウイグルの工芸習慣

2012-09-24 22:06:26 | ウイグル語
 Shinjang qedimdin bashlap yipekchilik bilen dunyagha meshhur bolghan rayonlarning bir.
 新疆は昔から絹織物業を通じて世界に知られるようになった地域の一つである。

Bolupmu jenubiy shinjangning xoten we qeshqer rayonlirida yipekchilik birqeder burun tereqqiy qilghan.
とりわけ南新疆のホタン地区とカシュガル地区で絹織物業がかなり昔に発達した。

Shuning üchün eng burun «yipek yoli» dep nam qoyghuchi gérmaniyilik meshhur gé'ograf we arxé'olog réchfofén (1833-1905) dur, u, qedimki chang'en we udun (xoten) ning nepis ishlengen julaliq yipek rextliri «yipek yoli» sodisi arqiliq dunyaning hemme yéride zor daghdugha qozghighanliqini tilgha alghan.
だから、最初に「絹の道 〔Seidenstrasse〕」と名付けたのはドイツの有名な地理学者かつ考古学者リヒトホーフェン(1833-1905)であり、彼は、古代の長安と于闐(ホタン)の美しく作られた光沢のある絹布が「絹の道」の貿易を通じて世界中を大々的に刺激したことを論述した。

 Etles--uyghurlarning yerlik qol hüner mehsulati.
 アトラス――ウイグル人の手工芸製品である。

Xoten shehiri, lop, guma, yeken, yéngisar we qeshqer etrapida etles toqushni hüner-kesip qilghan nurghun kasiplar bolup, yipek sana'iti zamaniwilashqan bügünki zamandimu ular qolgha tayinip etles toqushtin ibaret bu en'eniwi milliy aditini yoqatqini yoq.
ホタン市、ロプ、グマ、ヤルカンド、エンギサールそしてカシュガル一帯でアトラス織を工芸習慣とする多くの職人たちがいて、絹産業が近代化された現代でも彼らは手に頼るアトラス織、すなわちこの伝統的民族的習慣を絶やすことはない。

アトラス (1)--ウイグルの工芸習慣

2012-09-22 22:31:00 | ウイグル語
Etles
アトラス〔写真〕

 Etles—uyghur yipekchilikidiki dangdar mehsulatlarning biri we uyghur ayallirining eng yaxshi köridighan yipek rextliridin biri, shunga uyghur ayallirining mutleq köpchilikide bir yürüshtin etles könglek bolidu.
 アトラス--ウイグルの絹織物業の有名な製品の一つでありウイグルの女性の最も好む絹布地の一つなので、ウイグルの女性のほとんどが一着はアトラスのブラウスワンピース〔コメント感謝〕を持っている。

Melum nuqtida etles könglekni uyghur ayallirining milliy belgisi déyish mumkin.
ある点でアトラスのブラウスワンピース〔コメント感謝〕はウイグルの女性の民族的象徴ということが可能である。

Etles—uyghur xelqining éstétik tepekkurida öz yérining yer tüzülüshini, güzel baghu bostanlirini, yéshil léntidek sozulup aqqan deryalirini nepis we rengdar yipek bilen teqlidiy ipade qilghan sen’et xeritisidur.
 アトラス――ウイグル民族の美意識で自身の土地の地形を、美しいオアシスを、緑の帯のように伸びて流れる川を美しい色彩の絹に写しとって表現した装飾地図である。

Uyghur ayalliri etles könglekni néme üchün alahide etiwarlaydu? «qur’an» da «jennetke kirgenler yipektin kiyim kiyidu» dep xatirilengen.
ウイグルの女性はアトラスのブラウスワンピース〔コメント感謝〕をなぜ特別に尊重するのか? 「クルアーン」に「天国に行く者たちは絹の服を着る」と記されている。

Chünki, u yipektin toqulghachqa, süpiti yuqiri, yumshaq hem nepis bolghachqa, bedenge huzur-halawet béghishlaydu.
なぜなら、それは絹で作られているので、上質で、柔らかく、しかも美しいので、身体に快適さを与えるからである。

Yene bir tereptin etles uyghurlarning en’eniwi reng chüshenchisini özige mujessemleshtürgen.
もう一方でアトラスはウイグル人の伝統的色彩概念をそれ自体に反映させた。

Shu sewebtin uyghur etleslirining türi köp, rengge xilmuxil.
それゆえウイグルのアトラスの種類は多く、色は多様である。

uyghur orp-adetliri, 1996, ürümchi p.63より

ホタン玉 (3)--ウイグルの工芸習慣

2012-09-19 23:50:15 | ウイグル語
 Xoten qashtéshining türliri köp, rengdar we julaliq, süpiti ésil, parqiraq we puxta bolghanliqi üchün qedimdin tartip «ésil göher» dep qarilip kelgen.
 ホタン玉の種類は多く、色の付き方と輝き、品質、光沢、きめ細かさのゆえに昔から「貴重な宝物」と見られてきた。

Shuning üchün, xoten xelqi arisida qashtéshini ulughlash we muqeddes bilish eqidisi barliqqa kelgen. Ikki deryaning naminimu qashtéshi sheripi bilen atighan.
そのため、ホタン人の間でヒスイを偉大で神聖なものとみなす信仰が生まれた。2つの川の名前もヒスイの名声によって名づけられた〔両河川名の後半部の「qash」はヒスイ「qashtéshi」の前半部である。ただ、ウイグル語の「qash」には「ヒスイ/玉」の意味はないようで、「岸」という意味であることから「qashtéshi」は「岸の石」または「岸の宝石」が原義と思われる。ここの説明はむしろ二つの川の漢語名「白玉河」と「墨玉河」について良くあてはまる〕。

Derya wadiliridin süzüwélinidighan qashtéshi kichik, emma intayin süzük bolup, uni xalighan kishi deryadin süzüwalidu.
 川の流域から採取されるヒスイは小さいが、非常に透き通っていて、それを好む人は川から採取する。

Deryadin qéziwalidighan qashtéshi chong hem uyul bolup, élastikliqi yaxshi, asanliqche chéqilmaydu.
川から掘り出すヒスイは大きくてしかも不定形の塊で、弾性に富み、簡単には割れない。

Xoten qashtéshining renggi aq, sériq, kök, qara we köküch bolup, aq qashtéshi bilen sériq qashtéshi eng etiwar hésablinidu.
ホタン玉の色には白、黄、緑、黒、水色があって、白玉と黄玉はとても貴重とみなされる。

Qedimki riwayetlerde xoten qashtéshi arxatning tash qatmisidin peyda bolghan, dep qarilidu.
古代の伝説ではホタン玉は羅漢の結石の化石から生じた、とみなされている。(了)

ホタン玉 (2)--ウイグルの工芸習慣

2012-09-18 21:12:21 | ウイグル語
Matériyallargha asaslanghanda, shinjang uyghurlirining qashtéshidin paydilinish tarixi yéngi tash qoral dewridin burun bashlanghanliqi melum.
資料によると、新疆ウイグル人の玉利用の歴史は新石器時代以前に始まったことは明らかである。

Buni élimizning her qaysi jayliridin qéziwélinghan xoten qashtéshidin yasalghan buyumlarning tarixiy dewri heqqidiki tekshürüsh netijiliri ispatlap béridu.
これは我が国の各地から掘り出されたホタン玉で作られた品物の歴史時代についての調査の結果が証明する。

Memlikitimizde yéziq barliqqa kelgendin buyanqi tarixiy xatirilerdimu xoten uyghurlirining qedimki qashtéshi hüner-sen’iti heqqide nurghun riwayetler uchraydu.
我が国に文字が表れてからの歴史記録でもホタンの〔コメント感謝〕ウイグル人の古代玉加工技術についての多くの伝説が目につく。

Shang sulalisi dewri (texminen miladidin burunqi X VI esirdin miladidin ilgiriki XI esirgiche) ge kelgende, xotenning qashtéshi hüner-sen’iti yuqiri sewiyige yetken.
商王朝時代(おおよそ紀元前16世紀から紀元前11世紀まで)になった時、ホタンの玉加工技術は高い水準に達した。

Bu dewrde quldarlar, meyli er yaki ayal bolsun, qashtéshidin ishlengen zinnet buyumlirini taqaytti.
この時代に奴隷主は、男であれ女であれ、玉で作られた装飾品を身につけていた。

Bir-birige qashtéshidin yasalghan her xil buyumlarni sowghat qilishatti.
互いに玉で作られた各種の品物を贈りあった。

U dewrde mistin yasalghan buyumlargha qashtéshidin köz qoyulatti («shinjangning ésil tashliri we qashtashliri» dégen xenzuche kitabning 16-bétige qaralsun).

その時代に銅で作られた品物に玉で目が入れられた(「新疆の上質な宝石と玉」という漢語の本の16ページに見られるようにを参照されたい〔コメント感謝〕)。

Xotenning qashtéshi sodisi chin (miladidin burunqi 221-207 yillar), xen (miladidin burunqi 220 yilidin miladi 206 yilighiche) sulaliliri dewridin kéyin téximu ewj alghan.

ホタンの玉貿易は秦(紀元前221-207)、漢(紀元前220年から紀元後206年まで)王朝時代以降さらに繁栄した。

Shunga mushu dewrlerde ichki ölkilerge qashtéshi toshulidighan éghizlar «qashtosmisi», «qashqowuq», «qashtéshi ötkili» dégen namlar bilen atalghan.
だからこの時代に内省〔中国内地のこと〕に玉が運ばれた入口は「カシトスミスィ」、「カシコウク」、「カシテシ・オトゥキリ」といった名前で呼ばれた。

Qashtéshi heqqidiki bundaq tarixiy xatiriler nahayiti köp.
玉についてのこのような歴史記録は非常に多い。

ホタン玉 (1)--ウイグルの工芸習慣

2012-09-17 11:08:22 | ウイグル語
Xoten qashtéshi
ホタン玉(ぎょく、ホタンの玉は軟玉)〔コメント感謝〕

Qashtéshi shinjangning dunyagha dangliq kan mehsulati bolup, xoten hemme étirap qilghan qashtéshi makani hésablinidu.
玉は新疆の世界的に有名な鉱産物であり、ホタンはだれもが認める玉の産地とみなされている。

Xoten qashtéshi ko'inlun (qurum) taghliridin altun taghqiche bolghan ariliqtiki egri-bügri tagh jilghiliri we ikki derya (yurungqash, qariqash deryaliri) wadilirigha tarqalghan bolup, yeken deryasining yuqiri éqinidiki mirday téghi, yurungqash we qariqash derya wadiliri, chira rayoni qatarliq och üch〔コメント感謝〕 orungha merkezleshken.
ホタン玉は崑崙(クルム)山脈からアルトゥン山までの間にある湾曲した山峡と2つの川(ユルンカシ川とカリカシ川)の流域に分布していて、ヤルカンド川の上流のミルダイ山、ユルンカシ川とカリカシ川の流域、チラ地区など両手いっぱいの場所の三か所〔コメント感謝〕に集中している。

Qedimki dewrlerdin bashlap xotendiki uyghur emgekchiliri xotenning simwoli bolghan ikki derya wadisidin qashtéshi süzüp, uningdin nepis sen’et buyumlirini yasighan hemde xelq’araliq qashtéshi soda bazirini shekillendürgen, qashtéshi arqiliq élimizning ottura tüzlenglik rayonliri bilen bolghan dostluq, hemkarliq alaqilirini kücheytken.
古代からホタンのウイグル人労働者はホタンのシンボルである2つの川の流域から玉を採取して、それで美しい工芸品を作り、さらに国際玉貿易市場を作り上げて、玉を通じて我が国の中原〔中国の河南省あたり〕地区と交友、協力関係を強化した。

Dunyagha meshhur «yipek yoli» barliqqa kélishtin burunla «qashtéshi yoli» ni échip, xelq’araliq «qashtéshi sodisi» ni qanat yaydurghan. Shuningdin bashlap, xoten «ésil tashlar makani», «qashtéshi makani» dégen nam bilen memliket ichi we sirtigha tonulghan.
世界中に知られる「絹の道 〔or シルクロード〕」ができる前は「玉の道」を開いて、国際「玉貿易」を発展させた。それ以来、ホタンは「宝石の産地」、「玉の産地」という名で国内外に知られた。

uyghur orp-adetliri, 1996, ürümchi p.62より

ビョシュク (6)--ウイグルの工芸習慣

2012-09-16 17:24:14 | ウイグル語
Böshükning yasilish shekli we uninggha balini bölesh mu’eyyen ilmiy qa’idige asaslanghachqa, u melum ewzellikke ige:
ビョシュクの形状とそれに子供を結び付け方は一定の科学法則に従うので、それは明らかな長所を有する:

Birinchidin, balining yatqan orni pakiz bolidu.
 第一に、子供の寝る場所が清潔である。

Chünki, balini her qétim böshükke sélishtin burun, böshük körpiliri aptapqa sélinidu yaki hawalandurulidu.
なぜなら、子供を毎回ビョシュクに入れる前に、ビョシュクの敷布団は日光にさらされるか、風を通されるからである。

Balining asti höl bolup qalidighan ehwal sadir bolmaydu.
子供の下が濡れた状況になることはない。

Balining chong-kichik teriti xuddi yer asti paskina su turubisidek tebi’iy halda jakqa quyulidu.
子供の大小便はまるで地下の下水管のように自然な方法でジャクに注がれる。

Ikkinchidin, bala échilip qélip, soghuq tégip qalidighan ehwal yüz bermeydu.
第二に、子供がはだけてしまって、冷えてしまう状況は発生しない。

Üchinchidin kéchiliri anining xatirjem uxlishigha we dem élishigha paydiliq purset yaritilidu.
第三に、夜母親が安心して眠ることと、休息することに有利な機会が作られる。

Tötinchidin, balining fizinomiye jehettin saghlam ösüshige paydiliq, chünki, ademning bowaq mezgili xuddi yumran notigha oxshishidu, böshükke böleshte balilarning mushu alahidiliki nezerge élinip, qol, put we beden ruslap qa’idilik téngilighachqa, beden qurulmisi ölchemlik ösidu.
第四に、子供の理学的な面から健康な成長に有益である。なぜなら、人の乳児期はまるでやわらかい苗と同じだから、ビョシュクに結んで子供たちのこの特性が考慮に入れられて、手、足および体を伸ばして規則正しく包まれるので、身体の構造が標準的に成長する。

Omumen alghanda, böshük uyghurlarning turmush shara’itigha muwapiq kélidighan en’eniwi buyum bolup, meyli yéza yaki sheherlerde bolsun, böshük tewretmigen anilarni tépish tes.
一般に、ビョシュクはウイグル人の生活条件に適した伝統的な物であり、村でも町でも、ビョシュクを揺り動かさない母親を見つけることは難しい。

Uyghurlar arisigha eng keng tarqalghan «elley naxshisi» (böshük naxshisi) emeliyette xelqimizning böshükke bolghan qesidisidur.
ウイグル人の間にとても広く流布する「子守唄」(ビョシュク唄)は実はわが民族のビョシュクに対する賛歌なのである。(了)