goo blog サービス終了のお知らせ 

思いつくまま

みどりごを殺す「正義」はありや?
パレスチナ占領に反対します--住民を犠牲にして強盗の安全を守る道理がどこにあろう

日々ウイグル語 (34)

2012-03-30 23:21:59 | ウイグル語
4) Gösh girde – bu xil girde uyghur xelqi söyüp yeydighan nan türlirining biri. Gösh girde mundaq yasilidu:
Buning xémiri pétir bolidu. Lékin xémiri ching hem tuzluqraq yughurulidu we yaxshi ishlinidu. Zuwula üzüp tawlap bir az tindurulidu. Andin jilit échilidu, qoy yaki kalining loq göshi népiz, qonaq chongluqida toghrilip, uninggha azraq su yédürülidu. Andin piship toghralghan bash piyaz, qarimuch, tuz arilashturulidu. Yene quyruq yaghdin azraq toghrap arilashturup qiyma teyyarlinidu. Jilitqa qiyma sélip bolaq manta tügkendek tügüp, üstige su urup teyyarlinidu. Qizitilghan tonurning choghlirini tonurning otturisigha yighip dapxunni étip, tonurning yüzige tuz süyi urup hawasi tengshelgendin kéyin yéqilidu. Yéqilip bolghan nanning yüzige yene su urulup tonurning aghzi him yépilidu. Girde xuy yégendin kéyin tonurning aghzi we dapxun échiwétilip, otni yelpüp yélinjitidu. Girdining yüzi qolgha chaplashmaydighan derijide qétishqanda xuy yégen bolidu we tonurdin qomurup dastixan'gha keltüridu.

4)ゴシ・ギルデ――この種のギルデはウイグル民族が好んで食べるナンの一つである。ゴシ・ギルデは次のように作られる。
この生地は酵母を入れない生地である。しかし生地はしっかりと、しかも塩分多めにこねられて、うまく作られる。生地の玉をちぎって成形して少し休ませられる。それから生地を皮に広げる。羊か牛の骨なし肉を細かく、モロコシ〔=コーリャン、ソルガム〕ぐらいの大きさに切り刻んで、それに少し水が含ませられる。それから加熱して切り刻んだタマネギ、コショウ、塩が加えられる。さらに尾脂を少し切り刻んで加えてキーマ〔ひき肉主体の具〕が準備される。皮にキーマを入れてボラク・マンタを包むように包んで、その上を水で湿らせて準備される。熱い燃えさし熾火〔コメント感謝〕をトヌルの中央に集めて通気口を閉めて、トヌルの表面に塩水を打って空気が調整されてから焼かれる。焼かれ終わったナンの表面をまた水で湿らせられてトヌルの口がしっかり閉められる。ギルデを蒸し焼きにしてからトヌルの口と通気口が開けられて、火を扇いで火勢を強める。ギルデの表面が手に貼りつかなくなる段階まで固まったところで蒸し焼きが終わり、トヌルから取り出してテーブルクロスに運んでくる。

日々ウイグル語 (33)

2012-03-29 13:43:51 | ウイグル語
3) Girde – uyghur xelqi yaxshi körüp yeydighan nan türlirining biri. Uzaq seperge chiqquchilar bu nandin élip mangidu. Bu nanning yasilishi mundaq: un'gha xémir turuch sélip, ching yughurulidu. Xémirgha uzunraq ishlep basturup qoyulidu. Xémir köpkendin kéyin, zuwula üzülüp tawlinidu. Nanning girwikini yumilaq, otturisini oyman qilip yasap, peshxun'gha ongdisigha tizip, yüzige su urup, künjüt sépip, ikki nanning yüzini bir qilip jüplep, dastixan bilen yépip qoyulidu. Qizitilghan tonurning otini kömüp, dapxunni étip tonurgha tuz sépip, tonurning hawasi pes tengshilidu. Nanni yéqip bolup, yüzige su urup, tonurning aghzini yépip, yérim sa’etche xuylinidu. Nan qolgha chaplashmisa, xuy yégen bolidu. Xuy yetkende tonurning aghzi échilip nan yüzige bosh su chéchip dapxunni échip ot yélinjitilidu. Jenubiy shinjangning bezi yerliride jigdini sugha chilap, sherbet chiqirip girde yüzige sürkeydu, bu xil nan «sherbet nan» dep atilidu.

3)ギルデ--ウイグル民族が好んで食べるナンの種類の一つである。長旅をする人たちはこのナンを持って〔コメント感謝〕行く。このナンの作られ方は次の通り。粉に酵母を入れて、しっかりとこねられる。生地は長めに置いておかれる。生地が膨らんだら、生地の玉がちぎられて成形される。ナンの縁を丸く、中央をへこませて作り、こね板にあおむけに束にして並べて〔コメント感謝〕、表面を水で湿らせて、ゴマを振りかけて、二つのナンの表を一つにしてくっつけて〔コメント感謝〕、テーブルクロスで覆って置かれる。暖められたトヌルの火を埋めて、通気口を閉じてトヌルに塩を振って、トヌルの空気が低く調整される。ナンを貼り終わったら、その表面を水で湿らせて、トヌルの口を閉めて、30分ぐらい蒸し焼きにするフイをする〔コメント感謝、動詞語幹のフイとは名詞で、トヌルで焼かれたナンを蒸すためにトヌルの口を覆う麻袋の類のこと〕。ナンが手にくっつかなければ、蒸し焼きが終わるフイを当ててよい。蒸し焼き(状態)になったらフイを掛けるときに〔コメント感謝〕トヌルの口を開けてナンの表面に薄く水を振りまいて通気口を開いて火勢が強められる。南新疆の一部の地域ではホソバグミを水に浸して、ジュースを絞ってギルデの表面に塗る。この種のナンは「シェルベット・ナン」と呼ばれる。

日々ウイグル語(32)

2012-03-27 20:47:35 | ウイグル語
2) Bazar néni – «aq nan» depmu atilidu. Bu nan mundaq yasilidu: xémiri boshraq yughurulup, uzunraq turghuzulidu. Xémir tin'ghandin kéyin zuwula qilinidu. Nan utturluq échilip tonurgha utturluq yéqip qaysisi pishsa shu qomuruwélinidu. Bu nanning otturisi népiz, girwiki tom bolidu. Yüzige chekküch chékilidu. Nanni échip bolghandin kéyin tonurgha yéqish aldida, yüzige chanalghan bash piyaz we künjüt sürülidu. Nan tonurgha gezne bilen yéqilidu.
Bu xil nanni yégüchiler utturluq ekirip yeydu, uzun saqlashqa bolmaydu. Bu nanni issiq waqtida yése nahayiti mezzilik, temlik bolidu.

2)バザール・ナン――「アク・ナン」とも呼ばれる。このナンは次のように作られる。生地が薄めやわらかめ〔コメント感謝〕にこねられて、長めに置いておかれる。生地を休ませ終えたら生地の玉が作られる。ナンを平らに広げてトヌルに平らに貼って、焼けたものから取り出される。このナンの中央は薄く、縁は厚い。表にはスタンプで模様が押されている。ナンを広げてからトヌルに貼る前に、表に刻んだタマネギとゴマが着けられる。ナンはトヌルにゲズネ〔平たい種類のナンを形を崩さずにトヌルに貼るための布製の平たくて丸い道具、参照:http://bit.ly/GUyxcX([食嚢]托の写真)〕で貼られる。
この種のナンを食べたい人は、その時すぐに買いに行って食べる。長く保存はできない。このナンを熱いうちに食べると非常に香ばしくて、おいしい。

参考:バザール・ナン作りの映像

日々ウイグル語(31)

2012-03-26 10:38:08 | ウイグル語
Nan
ナン

Nan – uyghur xelqining yémekliri ichide uzun tarixqa ige bolush bilen bille, yene asasliq en'eniwi yémeklikining biri. Uyghur xelqi özining kündilik turmushida nandin zadila ayrilalmaydu. Zamanlarning ötüshi bilen nanning türimu köpeydi. Töwende nanning asasliq türlirini qisqiche tonushturimiz.

ナン--ウイグルの民衆民族〔コメント感謝〕の食べ物の中で長い歴史を持つとともに、主な伝統的食べ物の一つでもある。ウイグルの民衆自身民族〔コメント感謝〕の日常の生活にナンは決して欠かすことができない。時代の経過とともにナンの種類も増えた。以下にナンの主な種類を簡潔に紹介する。

1) Öy néni – un'gha xémir turuch sélip xémir yughurulup, issiq yögep qoyup boldurulidu, xémir bolghandin kéyin bir jing éghirliqta zuwula üzüp quruq unlap tawlap qélin raslinidu. Otturigha chekküch chékip, üstige dastixan yépip tindurulidu. Bu xil öy nénigha yagh cheylisimu yaki jigirdek, siyadan arilashtursimu bolidu. Tonur adettikidek qizitilidu. Tonurgha tuz sépip hawasi tengshilidu. Nanning arqisini tuz süyi bilen sulap, yenglik bilen yéqip tonurni toshquzghandin kéyin, nanning yüzige su urup tonurning aghzi ching étilidu. Eger ot bosh bolsa dapxunni échip ot yélinjitilidu, nan qélin bolghini üchün tonurda uzaqraq turghuzulup, singdürüp pishurulidu. Bundaq yéqilghan öy nénini uzaq saqlashqa bolidu.

1)オイ・ナン--粉に酵母を入れて生地がこねられて、温かく包んでおいて発酵させられる。生地ができた発酵した〔コメント感謝〕あとに1斤〔500グラム〕ぐらいの重さの生地の玉をちぎって乾いた粉を振って調整して厚く形を整える。真ん中に〔模様の〕スタンプを押して、その上をテーブルクロスで覆って休ませられる。この種のオイ・ナンには脂を練り込んでも、あるいは脂かす〔牛・羊の脂を精製したときの残りかす〕、クロタネソウの種を混ぜても良い。トヌル〔ウイグルの伝統的なオーブン〕がいつものように温められる。トヌルに塩を撒いてその空気が調整される。ナンの裏を塩水で濡らして、エンリック〔筒状の布、オーバースリーブの意。写真参照〕で貼り付けてトヌルを一杯にした後、ナンの表面を水で湿らせてトヌルの口がしっかりと塞がれる。もし火が弱くなったら通気口を開いて火が強められる。ナンは厚いのでトヌルに長めに置かれて、〔熱を〕浸透させて火を通されるよく火が通される。このように焼かれたオイ・ナンは長く保存ができる。

参考:エンリックの写真:http://bit.ly/Hdp4aB 二番目の写真の前列中央、三番目の写真ではエンリックを使ってナンを取り出している。

日々ウイグル語(30)

2012-03-24 18:02:12 | ウイグル語
Zaghun yéghi, qicha yéghi we shirnilik tamaqni, kézik, zatil, sersam, zukam, ziqqi, kékirdek, kanay, qizitma késellirige bermeydu.

エゴマ油、ナタネ油と水気の多い甘い〔コメント感謝〕料理は、腸チフス、肺炎、髄膜炎、風邪、ぜんそく、喉、気管、熱病の患者たちには与えない。

Késel dawalashta, qoy yéghi, qicha yéghi, zighir yéghidin bashqa yaghlarghimu shertlik qaraydu.

病気の治療では、羊脂、ナタネ油、ゴマ油の他の油も症状を考慮する。

Uyghurlar tamaq bilen késel dawalighanda, perhiz tutush bilen birge, yéterlik we muwapiq ozuqlandurush, tamaqning singishi, mijezning özgirishi qatarliqlarghimu diqqet qilidu we késelning ishtihasini échish üchün, tamaqning renggi, körünüshi, türi, puriqi, temi, taziliqi, tamaq teyyarlighuchining xulq mijezi, diniy étiqadi qatarliqlarghimu köngül bölidu.

ウイグル人は食べ物によって病気を治療することに、控えることと同時に、十分かつ適切に食べ物を与えること、食べ物の消化、体調の変化などにも注意して、病人の食欲を増すために、食べ物の彩り、見た目、種類、香り、味、清潔さ、調理人の気質、宗教的信仰などにも気を配る。

Uyghurlar adettiki turmushida, öz – özini tamaq bilen dawalashqa adetlen'gen. Mesilen, soghuqi éship qalsa üstün hararetlik, issiq tebi'etlik tamaqlarni yep mijezini tengsheydu. Issiqi éship qizip qalsa, soghuq tebi'etlik tamaqlarni yéyish arqiliq mijezini tengsheydu.

ウイグル人は普段の生活で、自分自身を料理によって治療することに慣れている。例えば、冷えて〔=ソグクが増えて。ウイグル医学ではソグク(=体を冷やす)の性質の料理を食べすぎて起こると考えられている、ほぼ風邪をひくこと〕しまった時は、熱が高い人は高い温度の〔コメント感謝〕〔料理〕、イスック〔=体を温める〕の性質の料理を食べて体調を整える。のぼせて〔=イスックが増えて〕赤くなっ熱が出て〔コメント感謝〕しまったら、ソグクの性質の料理を食べることで体調を整える。

Omumen, tamaqtin perhiz tutush xelq arisida uzaqtin buyan dawamliship kelgen bir xil en'ene bolup, uyghur tibabitidiki késel dawalashning asasliq usulliridin biri hésablinidu.

一般に、食べ物を控えることは民衆の間で大昔から続いてきた伝統の一種であり、ウイグル医学の病気治療の主要な方法の一つとみなされている。

日々ウイグル語(29)

2012-03-23 23:14:34 | ウイグル語
Yuqiri hararettiki (issiq dep qaralghan) késeller yaghda qorulghan gösh, tuxum, ördek, ghaz, kepter göshlirini perhiz qilidu.

高熱の(〔ウイグル医学で〕イスイック〔内熱〕とみなされる)患者たちは油で炒めた肉、卵、アヒル、ガチョウ、ハトの肉を控える。

Uyghurlar kona gösh, oruq qéri kala, qéri öchke, qéri saghliq, oruq toxu göshlirini ziyanliq dep, uni yéyishtin perhiz qilidu.

ウイグル人は古い肉、痩せて老いた牛、老いたヤギ、老いた雌羊、古い痩せた〔コメント感謝〕ニワトリの肉を有害だと言って、それを食べることを控える。

Ashqazan késelliri höl méwe – chéwe yéyishtin perhiz tutidu.

胃病患者たちは生の果物を食べることを控える。

Qent siyish késili we börek késilige tatliq tamaq, bughday uni bermeydu.

糖尿病患者と腎臓病患者には甘い料理、小麦粉は与えない。

日々ウイグル語(28)

2012-03-22 22:36:02 | ウイグル語
Perhizlik Tamaqlar

自制する食べ物

Uyghurlar tarixiy tejribisige asasen, késellerni shipaliq ozuqluq tamaq bilen dawalashtin tashqiri, perhizilik tamaq bilenmu dawalaydu.

ウイグル人は歴史的な経験に基づき、病気に効く食べ物による治療の他に、自制する食べ物によっても治療する。

Perhizlik tamaqlar déginimiz, késellik xaraktérige asasen «ziyan qilidu» déyilip, yéyish cheklen'gen tamaqlarni körsitidu. Mesilen, qan bésim, jiger, börek, öt, yürek késellikliri mayliq göshni perhiz qilidu. Ushshaq yara, temretke, danixorek, bowasir qatarliq yerlik késeller achchiqsu, laza, jangyulardin perhiz qilidu.

自制する食べ物と我々が言うのは、病気の特徴によって「害がある」と言われ、食べることが禁止された食べ物を指す。例えば、血圧、肝臓、腎臓、胆のう、心臓の病気は脂肉を控える。小さな傷、白癬、吹き出物、痔などの地方病伝染しない病気〔コメント感謝〕は酢、トウガラシ、醤油などを控える。

日々ウイグル語(27)

2012-03-21 09:51:50 | ウイグル語
Ghizayi mutleq: ozuqluq rolini oynaydighan we quwwet bolidighan yémeklikler ghizayi mutleq déyilidu. Bular, suyuq, yumshaq, asan singidighan, hejmi az, quwwiti köp yémeklikler. Mesilen, chala pishurulghan tuxum, köp xilliq dora – derman bilen teyyarlan'ghan gösh shorpisi, keklik, qushqach, chüje, mujulghan üzüm sherbiti, anar, alma, amut, neshpüt qatarliq méwe murabbaliri, bughday uni tamiqi, showigürüch, sériqmay, kala süti, yumshaq pishurulghan qoy göshi, béliq, palek, yésiwilek, shoxla, sungpiyaz qatarliqlar.

全くの食べ物:食用の役割をはたして栄養のある食べ物は全くの食べ物と呼ばれる。これは、液状の水分の多い〔コメント感謝〕、柔らかい、簡単に消化される、少ない量で、栄養が多い食べ物である。例えば、半熟タマゴ、多くの種類の調味料とともに調理された肉入りスープ、ヤマウズラ、スズメ、ヒヨコ、ブドウのしぼり汁、ザクロ、リンゴ、ナシ〔amutとneshpüt〕などの果物のジャム、小麦粉の料理、おかゆ、バター、牛乳、柔らかく調理された羊肉、魚、ホウレンソウ、ハクサイ、トマト、ネギなどである。

Dawai ghizayi: qizilgül, pinne, reyhan bilen yasalghan gülqent, qiyamlar, enjür, alma, béhi, amut, sewze we bashqilardin yasalghan murabba, badam, noqut, yangaq talqanliri qatarliqlar aldi bilen dawaliq uningdin kéyin ozuqluq roligha ige yémekliklerdur. Gülqent ashqazan, üchey yolliri, hezim qilish tes, jiger, börek, öpke sil, öpke hawa yollirining kéngiyip kétishi, öpke yellik ishshiqi, dem siqilish késellirige tesir körsitidu we ozuqluq bilen temin étidu.

薬である食べ物:バラ、カワミドリ〔シソ科の多年草、葉を薬用にする〕、バジルで作られたローズジャム、シロップなど、イチジク、リンゴ、マルメロ、ナシ、ニンジンその他から作られたジャム、アーモンド、フジマメ、クルミのタルカン〔煎り粉〕などはまず薬用でありその次に食用の役割を持つ食べ物なのである。ローズジャムは胃、腸管、消化困難〔コメント感謝〕、肝、腎、肺の結核、気管支拡張、肺気腫、呼吸困難などの病気に効果を示し、食物とともに与える。

Ghizayi dawai: chamghur, turup, sewze, shoxla, palek, yésiwilek qatarliq köktatlar aldi bilen ozuqluq, andin dawaliq rolini oynaydu. Bular süydük heydesh, qewziyetni yoqitish, seprani peseytish, ishtihani échish roligha ige.

食べ物である薬:カブ、ダイコン、ニンジン、トマト、ホウレンソウ、ハクサイなどの生野菜はまず食用であり、その次に薬用の役割を発揮する。これらは尿の排出、便秘の解消、吐き気の緩和、食欲の増進の役割を持つ。

日々ウイグル語(26)

2012-03-20 12:02:44 | ウイグル語
Tamaq Bilen Késel Dawalash

料理による病気の治療

Uyghurlardiki tamaq bilen késel dawalash, késel ehwaligha qarap, yémek – ichmekni muwapiq tengshesh, perhiz tutush arqiliq késelge xil kelmeydighan tamaqlarni cheklesh arqiliq késelni yenggillitish we herxil shipaliq yémek – ichmeklerni bérish arqiliq beden quwwitini ashurup tézraq saqiyishini ilgiri sürüshni meqset qilghan.

ウイグル人の料理による病気の治療は、病気の状態を考慮して、飲食を適切に調整すること、〔特定の食べ物を〕控えることを通じて病気に適切でない料理を制限して病気を和らげることと、各種の病気に効く飲食物を与えることを通じて体力を増強して早めに治るよう促すことを目標にする。

Uyghurlar késelni tamaq bilen dawalashta, késelge muwapiq tamaqni üchke bölidu: (1) ghizayi mutleq: ozuqluq rolinila oynaydighan yémeklikler. (2) Dawa’i ghizayi: aldi bilen dawaliq rolini, kéyin ozuqluq rolini oynaydighan dawaliq yémeklikler. (3) Ghizayi dawa’i: hem ozuqluq, hem dawaliq rolini oynaydighan yémeklikler.

ウイグル人は病気を料理によって治療することでは、病気に応じて料理を三つに分ける。(1)全くの食べ物:食用の役割だけを発揮する食べ物。(2)薬である食べ物:最初に薬用の役割、後に食用の役割を発揮する薬用食物。(3)食べ物である薬:食用の役割も薬用の役割も発揮する食べ物。

日々ウイグル語(25)

2012-03-19 09:59:15 | ウイグル語
Balilargha isim qoyush (at) toyida, ömri uzun bolsun üchün lengmen qatarliq tamaq etse, qiriq toyida balilar üchün mexsus atila étip kichik toqachlar bilen béridu.

子供たちに名前を付ける式(命名式〔生後3日〕)に、長生きするようにラグマンなどの料理を作ったら、四十日式〔ゆりかご式(ビョシュク・トイ)のことか?⇒コメント感謝〕には子供たちのために特別のアティラ〔小麦粉と砂糖、羊脂で作ったペースト〕を作って小さいトカチとともに与える。

Sünnet toyida, köp méhman chaqirip qoy, kala soyup ash (polu) étishtin tashqiri, a’ilide tuxum yéyish en'enisimu bar. Qiz – yigit toylirida asasiy tamaq polu bolidu. Bir légen ash üch kishige qoyulidu. Toy dastixini herxil nazu – németler bilen tolidu. Ayallar dastixini téximu molraq bolidu. Bezi jaylar (jenubiy shinjang)da ayallargha nishala qoyush, nan qordaq qilish adetlirimu bar.

割礼式〔対象は7歳の男児〕には、多くの客を呼んで、羊、牛を屠って料理(ポロ)を作る他に、家庭で卵を食べる伝統がある。新郎新婦の式では基本的な料理はポロである。一つの大皿が三人毎に置かれる。式のテーブルクロスはいろいろな御馳走でいっぱいになる。女性たちのテーブルクロスはより豊富である。一部の場所(南新疆)では女性たちにニシャラ〔砂糖とミルク、卵白で作ったマシュマロ〕を提供し、ナン・コルダク〔コルダクは羊肉と野菜のシチュー、ナン・コルダクは汁を多めにつくったコルダクにナンを入れたもの〕を作る習慣もある。

Toy chéyi qatarliqlarda polu we qordaq étilidu, démek, uyghurlarning héyt – ayem, toy – tökün tamaqliri alahide bolushtin tashqiri yene mol bolidu.

結婚式後の茶会〔結婚式の後に友人を呼んで開かれる宴会〕ではポロとコルダクが作られる。要するに、ウイグル人の祝祭、冠婚の料理は独特であるだけでなく豊富である。

日々ウイグル語(24)

2012-03-18 15:32:29 | ウイグル語
Roza héyt küni etigende herqandaq a’ile eng yaxshi köridighan tamaqlirini étish bilen rozini uzattuq, déyishidu. Yene, roza héyt üchün, sangza, péchine – pirenik, poshkal, sambusa, qent – gézek, höl, quruq yémishlerni teyyar qilidu. Öymu öy petilep, xilmu xil nazu németlerge éghiz tegküzidu. Roza héytta gerche qurbanliq qilinmisimu, herbir a’ile özining haligha yarisha eng yaxshi köridighan tamaqliri bilen ozuqlinidu.

断食祭〔ヒジュラ暦10月1日から、ラマザン明けの祭、ローズ祭とも〕の日の朝にどの家庭も最も好きな料理を作って「断食を見送った」と言い交わす。また、断食祭のために、サンザ、ビスケット類、ポシカル、サンブサ〔揚げたサムサ(羊肉餡入りパイ)〕、砂糖菓子、生果物と干し果物を用意する。一軒一軒訪問して、いろいろな種類の御馳走に口をつける。断食祭では犠牲は奉げられないとはいえ、各家庭は自らの状況に応じて最も好きな料理を食べる。

Qurban héyt alahide bolup, qurbi yetken a’ililerning hemmisi qurbanliq qoy soyidu. Bu kündiki tunji tamaq qurbanliq qilin'ghan qoyning dümbe jigiri bolup, andin pishurulghan gösh yéyilidu. Qurbanliq qilghan öylerning hemmiside öpke – hésip quyulidu. Qurbanliq qilishqa qurbi yetmigen yoqsul a’ililer bolsa herqaysi qoy soyghan a’ililer kirgüzgen xamtalash (xam tarqitilghan) göshni pishurup yeydu. Herqandaq a’ile göshsiz qalmaydu.

犠牲祭〔ヒジュラ暦12月10日から、クルバン祭とも〕は独特であって、力の及ぶ家庭のすべてが犠牲の羊を屠る。この日の最初の料理は犠牲にされた羊のデュンベ・ジゲルで、続いて火を通調理〔コメント感謝〕された肉が食される。犠牲をささげた家族全員家庭すべてで〔コメント感謝〕ウプケ・ヒスィプが詰められる。犠牲をささげるのに力の及ばない貧しい家庭は羊を屠った各家庭が持ち込んだハムタラッシ〔施しの生肉〕(生で配布される)肉を加熱調理〔コメント感謝〕して食べる。どの家庭も肉なしになってしまうことはない。

日々ウイグル語(23)

2012-03-17 10:04:39 | ウイグル語
Héyt – Ayem Yémeklikliri
祝祭の食べ物

Uyghurlarning yémek – ichmek örp – adetliri ichide héyt – ayem , toy – tökün, murasimlar we seyle – barawet yémek – ichmekliri özige xas alahidilikke ige bolup, roshen milliy tüske ige.

ウイグル人の飲食の風俗習慣の中で祝祭、冠婚、葬儀およびピクニックの飲食は彼らに〔コメント感謝〕固有の特徴を持っており、明らかな民族的特色を持っている〔コメント感謝〕。

Herbir héyt – ayemning özige xas en'eniwi tamaqliri bar. Mesilen, «noruz» küni bughday yarmisidin qilin'ghan mexsus « noruz köjisi» étip, kolléktip éghiz tegküzidu. Déhqanlar kaléndari boyiche hoshur éyida mol hosul xatirisi we diniy eqide boyiche kökbash yarmisi bilen güle, jigde, qaq, gösh, herxil quruq güle – qaq sélin'ghan «köje» étidu we shu munasiwet bilen yagh puritip yit (poshkal) salidu.

各祝祭には彼らに〔コメント感謝〕固有の伝統的な料理がある。例えば「ノルズ〔農事暦(イラン太陽暦)の年始、春分の日にあたる。西暦(グレゴリオ暦)では3月20日か21日〕」の日はひき割り小麦から作られた特別の「ノルズ粥」を作って、みんなで一緒に食べる。農事暦の1月〔 hoshur が hosul の誤植だとすると、ここは「収穫の月」となり、その方が文意は通る。ただ "hoshur éyi" という言葉は検索で出てくるが "hosul éyi" は出てこない。コメント感謝〕には豊作の記念〔イスラム信仰との関係で自然崇拝につながる「祈願」に当たる語を避けているのか?〕と宗教的信仰に基づいて、まだ熟していないトウモロコシのひき割りと一緒に干しアンズ、ホソバグミ、干し果物、肉、各種乾燥果物が入った「粥」を作り、そしてその際に死者の供養としてイット(ポシカル〔小麦の生地を油で揚げたもの〕)を供える。

Mewlut éyida yagh puritip polu we bashqa tamaqlarni étip dua – tekbir qilidu.
Barat éyida herbir a’ile yagh puritip quymaq salidu we bashqa ésil tamaqlarni étip tüneydu.
Ramizan éyida roza tutush munasiwiti bilen zoluq we iptar waqtida xilmu xil yaxshi tamaqlarni étip, roza tutidu, iptar qilidu.

メウリトの月〔イスラム(ヒジュラ)暦3月、この月の12日は予言者ムハンマドの生誕祭〕には死者の供養としてポロとその他の料理を作って祈る。
バラトの月〔イスラム暦8月シャアバーン、この月の16日の夜に一晩祈って過ごす〕に各家庭で死者の供養としてクユマクを作って他にも素晴らしい料理ごちそう〔コメント感謝〕を作って夜明かしする。
ラマザンの月〔イスラム暦9月〕に〔太陽が出ている間の〕断食に際しゾルク〔ラマザン月の朝食〕とイプタル〔ラマザン月の夕食〕の時に様々な種類の良い料理ごちそう〔コメント感謝〕を作って、断食に入り、断食を終える。

日々ウイグル語(22)

2012-03-16 11:31:30 | ウイグル語
Uyghur xelqining aditide, eger méhman tün yérimide kélip qalsimu, héchqandaq érinmey harduq éshi dep, ügre, menchize qatarliq suyuq tamaq étip bérish en'enisi bar. Chaqirilghan ayal méhmanlar bolsa yaxshi kütüshtin tashqiri méhmanlar qaytish waqtida polu, manta qatarliq tamaqlardin zelle qilidu. (Ash yögeydu). Er méhmanlargha pishshiq gösh bilen nan aldurush, eng bolmighanda ikki nan tutush aditi bar.

ウイグルの民衆民族〔3/26コメント感謝〕の習慣では、もし客が夜中に来てしまったとしても、少しも嫌がらずに歓迎の晩餐だと言って、ユグレ、メンチゼ〔小さな小麦粉生地入りスープ、すいとん〕のようなスープ料理を作って提供する伝統がある。呼ばれたのが女性客ならば歓待する以外に客たちが帰る時にポロ、マンタなどの料理をゼレ〔宴会に来た客人に持たせる食品、手土産〕として持たせる(料理を包む)。男性客には調理済みの肉とナンを持たせ、最少でも二つのナンを贈る習慣がある。

Uyghurlar arisida yene birer öyge méhman kelse buningdin xewer tapqan qolum – qoshniliri méhman aldigha kirip körüshkendin kéyin, nöwet bilen bu méhmanlarni öylirige teklip qilidighan adet bar. Teklip qilghan qoshnilar méhman hörmitige atap birer xil yaxshi tamaq teyyarlaydu. Bu adet bolupmu yézilarda keng omumlashqan. Qisqisi «tapqini qoy öltürer, tapmighini chüje – xoraz» dégendek, herbir kishi özining haligha qarap, méhmandin héch nersisini ayimay, saxawet bilen dastixan salidu.

ウイグル人の間ではまた、どこかの家に客が来た時、その情報を知った近所の人たちが客の前に現れて〔客と〕挨拶を交わした後、手分けして〔「代わる代わる」か?〕〔コメント感謝〕その客たちを自分たちの家に招待する習慣がある。招待した隣人たちは客を尊重するために何か良い料理を用意する。この習慣はとりわけ村人たちによく見られる。簡潔に「お金があればヒツジを屠り、なければヒヨコを絞めるだろう」と言われるように、各人が自分の〔経済〕状況に応じて、客のために何物も惜しまず、善意によって食べ物を出す。

日々ウイグル語(21)

2012-03-15 12:23:36 | ウイグル語
Herqandaq a’ile méhman kelgen haman, uning qoligha su bérip dastixan salidu, aldi bilen, sinchay bilen kakcha nan yaki qatlima nan qoyidu, chéyigha qent yaki nawat salidu. Andin öz haligha qarap sütlük chay yaki halwa étip kiridu. Chaydin kéyin, yaz bolsa höl méwe keltüridu we mushu pursettin paydilinip méhmandin qandaq tamaq yégüsi barliqini soraydu. Méhman xalighan tamaqni éytidu. Eger méhman tüzüt qilip tamaq buyrumisa, özliri yaxshi köridighan tamaqlar, mesilen, kawap, pétir manta, bolaq manta, polu, ügre, chöchüre, lengmen dégendek tamaqlardin birini étidu (bu elwette a’ile iqtisadiy ehwaligha qarap belgilinidu). Köp hallarda méhman tamiqi jüp bolup, polu etse arqidin ügre, shorpa salsa arqidin chöchüre dégendek tamaqlar qoshup étilidu.

どの家庭も客が来るやいなや、彼の手に〔手洗いの〕水を注いで食べ物を出す〔dastixan saliduの原義「テーブルクロスを敷く」の転〕。最初に、ミルクの入らない茶とカクチャ・ナン〔表面に装飾模様を施した祭り用の上質なナン。「カクチ(kakchi)」の名で前出〕もしくはカトリマ・ナン〔層状になったパイ風のナン、前出〕を差し出す。茶には砂糖〔もしくは角砂糖〕か氷砂糖を入れる。続いて各自の状況に応じてミルク入りの茶やハルワ〔羊の尾脂と小麦粉、砂糖で作られるペースト。ナンに塗って食べる〕を作って出す。茶の後、夏であれば新鮮な果物を提供して、その機会を利用して客からどのような料理が食べたいか全て食べたい料理があるかを〔コメント感謝〕聞き出す。客は好きな料理を作る言う〔コメント感謝〕。もし客が遠慮して料理を注文しなかったら、自分たちの好きな料理、例えばカワプ〔焼き肉〕、ペテル・マンタ〔イーストを入れず生地を膨らましていないマンタ〕、ボラク・マンタ〔イーストを入れて生地を膨らませたマンタ〕、ポロ、ユグレ、チョチュレ、ラグマンというような料理の中から一つを作る(これはもちろん家庭の経済状況によって定まる)。ほとんどの場合、客の料理は対にする。ポロを作ったらすぐその後にユグレ、ショルパを作ったらすぐその後にチョチュレというように料理をペアにして作る。

日々ウイグル語(20)

2012-03-14 09:41:45 | ウイグル語
(ウイグル語韻文訳:原文)
4644. Qich(q)irmaq bolursen eger kishini,
    Qichir, yaxshi qilghin kütüsh ishini. 
4645. Sélip körpe, dastixan, qacha taza qil,
    Yémek – ichmikingni obdan xillighin. 

4644. 君がもし人を招こうとするなら、
    招きなさい、もてなしをしっかり行いなさい。
4645. 寝床を作って、テーブルクロス、食器をきれいにしなさい、
    食べ物、飲み物をしっかり選びなさい。
――――――――――――――――――――――――――
(ウイグル語口語訳:hasugeさんから提供していただきました)
4644 Eger sen kishilerni teklip qilimen déseng,
    teqlip qilghin, lékin ishinghni puxta teyyarlighin.
4645 Qacha-qomush, dastixan, öy-mülük(we)tüsh(n)eklerni pakiz tut,
    tüsh(n)ek sal, yémek-ichimek(we bashqa)kérekliklerni(teyyarla).

4644 もし君が人々を招待しようと思うのなら、
    招待しなさい、しかし物事を注意深く準備しなさい。
4645 調理器具と食器、テーブルクロス、家具そして寝床をきれいにしなさい、
    寝床を作り、飲食などに必要なものを準備しなさい。
――――――――――――――――――――――――――――
Uyghur xelqi chaqirilghan méhman yaki tasadipiy kélip qalghan méhman bolsun, kim bolushidin qet'iynezer oxshash qedirlep kütidu. Méhmanni eng ésil, yaxshi tamaq, yataqlar bilen kütüshtin tashqiri, at – ulaghliri bolsa uninggha yaxshi qaraydu.

ウイグルの民衆民族〔3/26コメント参照〕は招かれた客であれ偶然に来た客であれ、誰でも同じように大切にもてなす。客をとても素晴らしくて良い料理と部屋でもてなすだけでなく、役畜〔客が乗ってきた馬などのこと〕もきちんと世話をする。