思いつくまま

みどりごを殺す「正義」はありや?
パレスチナ占領に反対します--住民を犠牲にして強盗の安全を守る道理がどこにあろう

日々ウイグル語 (96)

2012-06-10 16:05:35 | ウイグル語
Meyli chayxanining chéyi bolsun yaki öyde demlep ichidighan chay bolsun, u adettiki chay bolmastin, belki u mijez tengshesh rolini oynaydighan dora chéyidin ibaret. Bu xil «dora chéyi» gha ishlitidighan chay asasen qara chay bolup, buninggha bezi ösümlük doriliri arilashturulidu. Ösümlük dorilirini undek soqup, qara chayni qaynaq suda demlep, birdem ötkendin kéyin üstige soqulghan ösümlük dorisini sélip cheynek otning teptide willide bir örligendin kéyin, piyalige az – azdin quyup ichilidu. Bu xil dora chayning köpinchisi bedenning issiqliq kaloriyisi (miqdari)ni ashuridighan, ishtihani achidighan, yürekni quwwetleydighan, nérwini sazlashturidighan dorilardin ibaret.

チャイハナの茶でも、また家で入れて飲む茶でも、それが普通の茶でなければそれは普通の茶ばかりでなく〔コメント感謝〕、おそらくそれは体調を整える役割を果たす薬茶から成るもある〔コメント感謝〕。この種の「薬茶」に使う茶は基本的に黒茶であって、それにいくつかの薬草が加えられている。薬草を粉にして、黒茶を熱湯で入れて、少し経過したら上に粉にされた薬草を入れてチェイネックを火の熱で熱っしてひと煮立ちしたら、コップに少しずつ注いで飲まれる。この種の薬茶の大部分が身体の熱カロリー(量)を増やし、食欲を増進し、心臓を強化し、神経を整える薬から成る。

Mesilen, qarimuch, zenjiwil, qowzaqdarchin, lachindane, qelempur, pilpil, zire, chilan, aliqat, chüchükbuya, toshqanzediki, zeper, pile〔原文pille〕... qatarliqlar, bu dorilar pesilning issiq – soghuq, höl – quruq bolushigha qarap tengshep ishlitilidu. Bezilirini ayrim (yekke), bezilirini birleshtürüp ishlitilidu. Herbir kishining salametlik ehwali, yéshining chong – kichikliki, yégen tamiqining oxshashmasliqi, mizaj perqi qatarliq alahidiliklerge asasen, ishlitilidighan chay dorilirimu oxshash bolmaydu.

例えば、コショウ、ショウガ、シナモン、カルダモン、クローブ、サルトリイバラ、クミン、ナツメ、クコ、カンゾウ、ホンオニク、サフラン、カイコなどなど、これらの薬は季節の寒暖、湿乾の変化に応じて調合して用いられる。一部の物は単独(一つ)で、一部の物は合わせて用いられる。各人の健康状態、年齢の大小、食べた料理の違い、体質の違いなどの特性を元に、使われる茶の薬も同じではない。

Mesilen, kawap, polu, pétir manta türidiki issiqliq tamaqlar yéyilse, hezim qilishqa yardimi bolidighan tebi'iti soghuqqa mayil dorilar arilashturulghan chay ichilidu. Eger tebi'iti soghuqqa mayil suyuq'ash qatarliq tamaqlar yéyilse, issiqliq miqdarini ashuridighan dorilar arilashturulidu. Mushu xil en'eniwi chay ichish aditi arqiliq uyghurlar öz – özini dawalaydu. Pesil özgirishlirige masliship mijezni tengsheydu. Shunga uyghurlar birer kün tamaq yémise raziki, emma alahide demlen'gen mushu xil chaydin birer piyale ichmise köngli unimaydu.

例えば、カワプ、ポロ、ペテル・マンタという種類のイスックの料理が食べられた時は、消化の助けになる性質のソグクの傾向のある薬が加えられた茶が飲まれる。もし性質がソグクの傾向のあるスープ料理などの料理が食された時は、イスックの量を増やした薬が加えられる。この種の伝統的な茶の飲み方の習慣を通じてウイグル人は自分自身を治療する。季節の変化に合わせて体調を調整する。だからウイグル人は一日料理を食べないことは厭わないが〔接続詞-ki〕、特別に入れられたこの種の茶を数杯を飲まなければ我慢できない。〔茶を飲む際には必ずといっていいほどナンか茶菓子を食べるから腹を満たすことはできる。なおナンは料理(tamaq)には含まれない。〕

『ウイグルの風俗習慣』(uyghur orp-adetliri, 1996, ürümchi)より

(祝「飲食習慣」篇完走! 多くのご教示をいただいたhasugeさんどうもありがとうございました。hasugeさんのお力添えがなければ最初のころのクタドゥグ・ビリグあたりで躓いていたかもしれません。それから拙い訳文をお読みいただき、アクセス数を押し上げて私の意欲を高めてくれた訪問者の方々にも感謝感謝です。)