マルタを読む（104）

　必要のない -ad- のついた動詞がたくさん出てくる。ŝoviĝadis=ŝoviĝis, profundiĝadis=profundiĝis など。ここでは -ad- は動詞であることを強調している。

Tiel pensante, ŝi malfermis longforman skatolon, en kiu troviĝis ilaro por desegnado. Mario Rudzinska per la boneco de la koro kaj delikateco de la sentoj divenis la novan embarason, en kiu troviĝos la malriĉa virino, kaj enmanigis al ŝi tiun skatolon kune kun la modelo, de kiu devis esti farata kopio. La krajono de Marta ŝoviĝadis sur la glata papero, ŝi sentis, ke ŝia mano iras facile, ke ŝia penso precize kunfandiĝas kun la penso de la artisto, ke ŝia okulo sen malfacileco rimarkas la plej komplikitajn fleksojn de la linioj, la plej subtilajn diferencojn kaj alternadon de la lumo kaj ombro. Ŝia koro frapadis ĉiam pli forte kaj ĝoje, la spirado fariĝadis ĉiam pli facila, ruĝeto aperis sur la palaj vangoj, la okuloj flamis de sereneco kaj entuziasmo. Laboro, la konsolanto de suferantoj, la kunulo de soluloj, la vartisto de tiuj, kiujn ĵetas tien kaj reen la ventegoj de la vivo, venis en la malriĉan mansardon kaj alportis kun si trankvilecon. Vane la suna radio, kiu matene karesis la nudajn murojn de la ĉambreto, malaperis nun malantaŭ la altaj tegmentoj de la domoj, vane la granda urbo ruladis malsupre siajn obtuzajn misterajn senĉesajn bruojn, Marta nenion vidis kaj nenion aŭdis.
　そのように考えながら、彼女は長い箱を開けた。その中には絵を描くための道具が入っていた。マリア・ルズィンスカはその善良な心と繊細な感覚で、この貧しい女性が困惑するであろうことを察していたので、複写する絵とともにこの箱を渡したのである。マルタの鉛筆はなめらかな紙の上を走った。彼女は自分の手が楽に動き、自分の考えが芸術家の考えとしっかり溶け合い、自分の目が最も複雑な曲線や光と影の微妙な違いや交錯にも容易に気づいているのを感じた。彼女の心はより強く、喜びにふるえ、呼吸が楽になり、青白い頬には赤みが差し、目は平静さと熱中によって輝いた。苦しむ人を慰め、孤独な人に寄り添う、人生の大風に翻弄される人たちを守るものである仕事は貧しい屋根裏部屋を訪れ、そこに平安をもたらした。朝にはこの部屋の飾り気のない壁を愛撫していた陽の光は、今は建物の高い屋根の後ろに虚しく消え、下方では大都市の鈍い不思議な絶え間ない騒音がうつろに響いていたが、マルタは何も聞かず、何も見なかった。

De tempo al tempo ŝi levadis la okulojn for de la laboro, por iom rigardi la infanon, kiu silente ludis en angulo de la ĉambreto, ŝi diradis al ĝi kelke da vortoj kaj denove profundiĝadis en sian okupon. Iufoje ŝiaj brovoj kunŝoviĝadis, la esprimo de profunda pripenso aperadis sur la frunto. La malfacilaĵoj kaj problemoj de la arto aperadis tiam antaŭ ŝi, prezentante obstinan kaj nevenkeblan taskon. Sed ŝi batalis kontraŭ ili, kaj ŝajnis al ŝi, ke ŝi ilin feliĉe solvas. Kiam ŝi levadis la kapon kaj rigardadis sian laboron, ŝi havis sur la buŝo rideton, kiu tamen malaperadis, kiam ŝi komencis komparadi ĝin kun la laboro de la majstro. En ŝia kapo videble naskiĝadis duboj kaj timoj, sed ŝi forpuŝadis ilin de si kiel ion tro altrudiĝeman, tro pezan por ŝiaj fortoj, tro turmentan por ŝia koro. Ŝi laboris kun granda streĉo de sia cerbo kaj de sia volo, kun entuziasmiga fervoro de imago, kiun kun plena amo fordoniĝis al la objekto de sia laborado, ŝi laboris per sia tuta kapo, per sia tuta animo kaj per siaj tutaj fortoj, kaj ŝi ĉesis labori nur tiam, kiam en la ĉambreto komencis kolektiĝi la unuaj ombroj de la vespera krepusko. Tiam ŝi alvokis al si Janjon, sidigis ŝin sur siaj genuoj kaj, rigardante la vizaĝeton de la infano, denove ridetis al ŝi. Sed nun ŝia rideto estis alia, ol matene, ne perforte eldevigita el ŝia dolorplena koro, ne kontraŭparola al la malgaja esprimo de la okuloj. La rideto nun elnaĝis per si mem kaj sen perforteco el la brusto de la juna patrino, kiun kvietigis laboro, varmigis espero.
　時々、彼女は部屋の隅で静かに遊んでいる子供を見るために仕事から目を上げ、子供に何か話しかけ、再び自分の仕事に没頭した。ときに、彼女は眉をひそめ、深い考えが額に現れた。そのときには、芸術の困難さや問題が彼女の前に現れ、強固な解決しづらい課題を示したのである。しかし彼女はそれらと戦い、彼女には自分が幸運にもそれらを解決していると感じられていた。彼女が頭を上げて自分の仕事を眺めたとき、その口には微笑みが浮かんだが、それを芸術家の仕事と比べると、その微笑みは消えてしまうのだった。あきらかに、彼女の頭の中に疑いと恐れが生まれていた。しかし彼女はそれらを図々しくて彼女の力にはあまりにも重い、心にはあまりにも苦しいなにかを押しのけるように、その疑いと恐れを自分から押し払ったのである。彼女は脳と意志を大いに緊張させ、この仕事の対象に精一杯の愛で与えられた熱心な想像力でもって仕事をした。彼女は自分のすべての頭、全ての精神、すべての力で仕事をした。そして、夕暮れの最初の影が部屋の中に集まり始めたとき、やっと仕事をやめた。彼女はヤーニョを呼び寄せて膝の上に座らせ、その小さな顔を見ながら再び子供に微笑みかけた。しかし、今の微笑みは、苦しみに満ちた心から無理矢理に引き出した朝の微笑みとは違って、悲しい目に矛盾する微笑みではなかった。その微笑みは、若い母親の胸から、自ら自然に出てきた微笑みだった。仕事が彼女を安心させ、希望が彼女を暖かくしたのである。

マルタを読む（103）

Ŝi ridetis, dirante tion, kaj penis varmigi en siaj manoj la malvarmajn manojn de la knabineto. Janjo ankaŭ ridetis, ŝia buŝo per du kisoj fermis por momento la ŝin rigardantajn okulojn de la patrino, ŝi prenis sian pupon kaj kelke da malgrandaj lignaj ludiloj kaj ĉesis rigardi en la fummalpuran, malplenan kaj malvarmoblovantan profundon de la kameno. Plena silento denove regis en la ĉambreto, Marta sidis ĉe la tablo kaj rigardis atente la laboron de la bonega desegnisto.
　彼女はそう言いながら微笑んで、自分の手で少女の冷えた手を温めようとした。ヤーニョもまた笑った。彼女の口は、２回のキスで母親の彼女を見つめる目を一瞬閉じた。彼女は自分の人形と数個の小さな木の玩具とを持ち、煙で汚れて寒い風の吹き込む何もない暖炉の奥を見るのをやめた。再び静まり返った部屋でマルタはテーブルの前に座り、素晴らしいデッサン家による作品を注意深く見つめた。

Nun la rememoroj kaj kordoloroj, venkitaj kaj forpuŝitaj per la ordono de la volo, kuŝiĝis sur la fundo de ŝia brusto ne mortinte, sed silentante; ŝia vizaĝo esprimis trankvilan kunstreĉiĝon de ĉiuj fortoj de la menso, kaj nur la okuloj lumis per viva brilo de fervoro, kun kiu ŝi alpaŝis al tiu nova provo de siaj fortoj kaj kapabloj. Nun la atento de Marta enprofundiĝis jam ne en la ideon de la artisto, ne en la kortuŝantan sentemecon kaj poeziecon de la bildo, sed en la teknikon de la plenumo, en tiun teknikon, kiu, lerta per kompetenteco, riĉa per rimedoj, iris ĝis la fundo de la esenco de l' arto kaj samtempe kun facileco de birda plumo glitis sur ĝia supraĵo, per malgrandaj rimedoj kreis aferojn belajn, enmetis ideon en ĉiun eĉ plej subtilan linion, sciis fari uzon el ĉiu parteto de la plata supraĵo, kiun ĝi kvazaŭ laŭvole ĵetkovris per strioj da lumo kaj ombro. Marta neniam pentris laŭnature, sed ŝi iam kopiadis malgrandajn pejzaĝojn, arbojn, florojn, homajn vizaĝojn. Tial la perfekteco de la desegnaĵo, kiu kuŝis antaŭ ŝi, ravis ŝin, sed ne fortimigis.
　今、想い出と心の痛みは、意志の命令によって打ち負かされ押しのけられていたが、彼女の胸の奥底に死なないままに、黙って横たわっていた。彼女の表情は精神のすべての強さを平静に張りつめていることを表していた。そして、ただその目だけが生き生きとした情熱的な光で輝いていた。その情熱でもって彼女は彼女の力と能力の新しい試みに踏み出したのだった。今、彼女の注意は、すでに芸術家の考えやその絵の心を打つ感じやすさや詩情にではなく、それを完成させた技術に深く向けられていた。その技術は巧みな力量、豊富な技法によって芸術の本質の奥深くに達し、同時に、小鳥の羽のように軽く滑り、ちょっとした技術が豊かで、その小さな技法が美しい物を創り出し、そのすべての、最も繊細な線の中にも意味を持たせていた。その技法は、平板な表面のすべての部分を使うことを知っていた。その表面のすべての部分を、その技法が自ら投げるようにして光と影の線で覆っていた。マルタは今までに自然のままに絵を書いたことがなかったが、しかしかつて、小さな景色や木々、花々、人の顔などを写しとったことがあった。それなので、自分の前に置かれているこのデッサンの完璧さは彼女をうっとりさせたが、彼女を恐がらせていなかった。

Certe mi ne estas tia artistino, kiel tiu, kiu desegnis ĉi tiun belegan bildeton, ŝi pensis, sed kopii ies laboron mi espereble povos... mi devas povi…
　たしかに私はこの美しい絵を描いた人のような芸術家ではない・・・彼女は考えた・・・でも誰かの作品を写し取ることは多分できる、出来なければならない、と思った。

マルタを読む（102）

Marta jam ne rigardis la desegnaĵon; fiksitaj en la malplena spaco, ŝiaj okuloj kovriĝis per vitreca vualo, kiu tamen ne fandiĝis en formo de larmoj*, ŝia brusto spiris rapide kaj malfacile, sed ploron ĝi ne eligis. Turmenta ploro videble ŝiris la internon de ĉi tiu virino, sed ŝi batalis kontraŭ ĝi, batalis kontraŭ sia koro, penante kvietigi ĝian rapidigitan frapadon, kaj kontraŭ sia varmegigita kapo, forpuŝante de ĝi la svarmojn da rememoroj kaj ondon da revoj. Estis en ŝi ia kaŝita voĉo, kiu admonis, ke kun ĉiu larmo, kiu elfluos el ŝia okulo, kun ĉiu ĝemo, kiu skuos la bruston, kun ĉiu sekundo, kiun ŝi pasigos en la terura turmento de spirito ploranta super la tomboj de siaj esperoj kaj amo, foriros parteto de ŝiaj fortoj kaj de ŝia volo, malaperos parteto da energio, pacienco kaj persisteco. Kaj tiujn fortojn, tiun volon, tiun persistecon ŝi tiom, tiom bezonis! La tagmezo de ŝia vivo fariĝis por ŝi tiel kruda, tiel postulema, kiel karesa kaj malsevera estis ĝia mateno. Janjo levis al la patrino sian palan vizaĝeton.
　* 直訳すれば「涙の形に溶けてはいなかった」だが・・・
　マルタはもう絵を見ていなかった。何もない空間をじっと見つめている彼女のうつろな目は涙に濡れてはいなかった。彼女の胸は早く、そして苦しげに呼吸をしていたが、しかし泣いてはいなかった。つらい涙はこの女性の心を引き裂いたが、彼女はそれと闘った。高まる動悸をしずめる努力をしながら、彼女は自身の心と闘ったのであり、押し寄せる大量の記憶と夢を押し退けながら、熱くなる自身の頭と闘ったのである。彼女の中に、ある隠れた声があった。その声は、彼女の目から流れる涙のひとつひとつとともに、胸を揺すぶる呻きのすべてとともに、彼女の希望と愛の墓場で泣いている心の恐ろしい苦痛の中に過ごしているすべての時間とともに、彼女の力と意志が少しずつ消えていき、その気力、忍耐力、持久力を失っていくと警告していた。そして、そのような力、意志、持久力が、彼女にはとても必要だったのである。彼女の人生の正午は、その朝が愛情深く、優しかったと同じほど、厳しくて要求に満ちたものだった。ヤーニョはその青ざめた顔をあげて母親に向けた。

--- Panjo! --- ŝi diris per ĝema voĉo, --- kiel malvarme estas ĉi tie hodiaŭ! Faru fajron sur la kameno!
　おかあさん、彼女はうめくような声で言った。今日は、ここはなんて寒いんでしょう！　暖炉に火を起こしてちょうだい！

Anstataŭ ĉia respondo Marta kliniĝis, prenis la knabineton en siajn brakojn, alpremis forte al sia brusto ŝian malgrandan korpon, al ŝia frunto ŝi alpremis sian buŝon kaj tiele restis senmova en la daŭro de momento... Subite ŝi leviĝis, ĉirkaŭvolvis Janjon pli zorge per la lana ŝalo, sidigis ŝin sur la malalta benketo, genuiĝis antaŭ ŝi, ekridetis, kisis ŝin sur la pala buŝeto kaj per voĉo preskaŭ tute libera diris:
　返事をする代わりに、マルタはかがんで自分の胸に少女を抱きとり、その小さな頭を自分の胸にしっかりと押しつけ、その額に自分の唇を押し付けて、そのままでしばらくじっとしていた。突然彼女は立ち上がって、ヤーニョを羊毛のショールで注意深く包んで、低い椅子に座らせ、その前にひざまづいて微笑み、その青白い唇にキスをして、ほとんど軽い調子で言った。

--- Se Janjo trankvile ludos kun sia pupo, mi morgaŭ aŭ postmorgaŭ finos la laboron, mi aĉetos lignon kaj mi faros por Janjo tiel belan, varman fajron. Bone, Janjo? bone, mia amata infano?
　もし、ヤーニョがおとなしく人形と遊んでいたら、明日か明後日には私の仕事が終わるでしょう、そうしたら薪を買って、ヤーニョのために素敵な、暖かい火を起こしてあげるわ。いいわね、ヤーニョ、私のかわいい子？

マルタを読む（101）

　今回は一つの段落がやたらに長く、訳しにくい文であるが、なんとか訳してみた。
Venis la tempo, kiam la infano de la kampara domo eliris sur tiun vojon, kiu el malantaŭ la muroj de tiu domo kuris per fleksita ŝtonoplena strio, kaj ĝi iris en la mondon, inter la misterajn altaĵojn kaj nekonatajn spacojn, inter la barojn kaj danĝerojn, kaj fine alvenis ĉi tien, kie en la plej supra pinto de alta urba konstruaĵo staris kvar muroj malvastaj, nudaj, malvarmaj, aermankaj, solecaj... Ĝi estis kontrasto inter la pasinteco kaj la nuneco. Marta deturnis la okulojn de la desegnaĵo, rigardis ĉirkaŭen en la ĉambreto, haltigis la rigardon sur la pala infano, kiu, envolvita pro malvarmo en la lanan tukon de la patrino, tamen tremis kaj, simile al elturmentita birdo, alpremis la kapon al ŝiaj genuoj... En la orelo de la virino sonis konata, bone memorata kantado de malgranda birdeto, kvazaŭ de tiu sama birdeto, kiu sur la desegnaĵo tuŝetis per la etenditaj flugiloj la pinton de roza arbetaĵo, kaj kun tiu eĥo de longepasintaĵa rememoro ligiĝis la malfacila, tremanta de malvarmo spirado de ŝia infano... Per la fadeno de rememoroj alnaĝis al ŝi la bela vizaĝo de la patrino, poste la mildaj trajtoj de la patro, poste ŝi ekvidis kvazaŭ pendantajn en la aero mallumajn okulojn de junulo, kiuj, fikse rigardante ŝin kun profunda esprimo, parolis al ŝi: mi amas! dum lia buŝo parolis: fariĝu mia edzino! Ĉiuj tiuj trajtoj, kiuj estis por ŝi pli karaj ol la vivo kaj nun estis por ĉiam englutitaj de la mallumo de la morto, ĉiuj lokoj, en kiuj disvolviĝis la sennuba idilio de ŝia infaneco kaj de ŝia unua juneco, ĉiuj estingitaj lumoj, forblovitaj ĉarmoj, venenitaj ĝojoj kaj rompitaj apogiloj ektremis nun per vivo, akceptis la pasintajn formojn kaj kolorojn, kuniĝis en unu bildon kaj ekpendis antaŭ ŝi, kvazaŭ en kadro de terura malbeleco kaj nudeco, enkadrigitaj en la malplenaj, grizaj, malvarmaj anguloj de la soleca ĉambreto.
　* ĝi：tiu vojo
　その田舎家の壁の後ろから延びている石ころだらけの曲がりくねった道にその家の子供が出てくる時が来た。その道は不思議な高い建物と見知らぬ空間の間や障害物や危険物の間を抜けて世の中に通じ、そしてついにはこの場所、高い街の建物の最上部に、狭くてむき出しの、冷たく、空気も不足している孤独な４つの壁が立つところに到達していた。それは過去と現在との対比であった。マルタは絵から目をそらして部屋の周りを見渡し、視線を青ざめた子供にとめた。子供は寒さのために母親の羊毛のショールにくるまれていたが、それでも震えていて、痛めつけられた鳥のように、マルタの膝に頭を押し付けていた。マルタの耳には小さな小鳥のよく覚えている歌声が聞こえていた。それは、あたかも絵の中で広げた羽がバラの灌木の頂上に触れている、その鳥の歌のようであった。その過ぎ去ったことの記憶の響きとともに、彼女の子供の寒さで震えて苦しい呼吸が結びついていた。思い出の糸をたどって母の美しい顔が、ついで父の優しい表情が現れ、更に彼女は空中に浮かんでいるかのような若者の暗い目を見た。その目は彼女を深く見つめていっていた：あなたを愛しています！　一方ではその口が『私の妻になって下さい！』と言っていた。これらの顔はすべて、彼女にとって命よりも大切なものだったが、今や死の暗黒に永遠に飲み込まれてしまった。彼女の子供時代と少女時代の、曇りなき田園風景が広がっていたあらゆる場所と、すべての消えた光、吹き飛ばされた魅力、毒された喜び、壊されてしまった支えがいま生を得て震え始め、彼女の前にかつての形と色を得て、あたかも寂しい部屋の何もない灰色の寒い隅の枠に、恐ろしく醜くて飾りのない枠にはめられたかのように一つの絵となって現れ始めた。

マルタを読む（100）

　このシリーズの100回目を迎えた。まだ全体の３分の１も来ていない。
　今回も訳文には苦労したが、自信はない。あまりに長い文は分けて訳すのも一つの方法である。

Tamen la teknika valoro de la desegnaĵo ne tuj altiris al si* la atenton de Marta; per la forto de rememoroj kaj per la tragedieco de la kontrasto kaptis ŝin antaŭ ĉio la ideo de la verko. El la kampara dometo, el la ombraj arboj kaj branĉoplenaj arbetaĵoj, el la vizaĝo de la juna patrino, kontrolanta per sia rigardo la petolemajn movojn de du malgrandaj infanaj figuroj malantaŭ la densaĵo, elsaltis al la juna virino rememoroj, verŝantaj en ŝian bruston ondon da sento dolora kaj samtempe plezurega. Ŝi ankaŭ iam estis en tia paca, flora, ombra kampejo, paŝadis per malpeza piedo sur lanuga herbokovro, deŝiradis rozojn de kliniĝantaj al ŝi arbetaĵaj branĉoj kaj kun malgrandaj manoj, plenaj de bonodoraj floroj, kuradis al tia sama verando, ombrita per tia sama hedero, kiel ĉi tie, etendanta inter kvar fenestroj, varmigitaj de la ardanta suno, verdan tendon, ĉiam pretan akcepti sub sian malvarmetan kaj freŝigan ŝirmon la amatan infanon de la domo!
　*si：teknika valoro
　しかし、デッサンの技術的な優秀さは、マルタの注意をすぐには惹かなかった。何よりも、その作品の着想が記憶の強さと対比の悲劇によって彼女を捉えたのであった。田舎家からも、陰を作る木々からも、枝の茂った灌木からも、茂みの後ろの二人の小さな子供の姿のいたずらっぽい動きを見つめている若い母親の表情からも、この若い女性に対して痛みと同時に楽しい感覚の波をその胸に注ぎ込む記憶が向かってくるのだった。彼女もまた、かつてはこのように平和な、花咲き、木陰のある田舎にいたことがあり、羽毛のような草原を足取り軽く歩き、彼女に向かって垂れ下がった灌木の枝からバラの花を摘み、小さな手を香りの良い花でいっぱいにして駆けていたのだった。その先には、この絵と同じく陽の光に暖められた４つの窓の間に緑のテントを伸ばして、その涼しくて新鮮な陰にいつでもその家の大切な子供を受け入れる用意ができている、同じ蔦の陰になった同じベランダがあった。

Ankaŭ ŝiajn rapidajn paŝojn akompanadis iam zorgoplena rigardo de patrino, ankaŭ al ŝi zorgoplena voĉo de patrino kriadis, ke ŝi ne kuru malproksimen de la domo, sur tiun vojon, kiu, plena de ŝtonoj kaj kavoj, baroj kaj danĝeroj, fleksite kuŝis kaj malaperis inter misteraj altaĵoj kaj nepenetreblaj spacoj. Vana vokado! vana tremado de la patrina koro!
　彼女の早い足取りにも、母親の注意深い視線が伴っていたし、母親の注意深い声が、家からあまり遠くに行かないようにと叫んでいた。その道は、石ころだらけで穴や障害物もあり、危険だった。そして、曲がりくねりながら不思議な丘と入っていけない空間との間に消えていた。無駄な呼びかけ！母親の心の無駄な震え！

マルタを読む（99）

　とりあえず、マルタはデッサンの複写の仕事を得る。今日の後半部分はその原画を表現しているがひどく難しい。全く自信のない日本語訳をつけておく。

Mario Rudzinska renkontis la venintinon kun vizaĝo gaja, premis tre kore ŝiajn manojn kaj, ne atendante demandon, diris:
　マリア・ルズィンスカはやってきた明るい顔の女性と出会い、その手を心を込めて握り、答えを期待しないで言った

--- La revuo, en kiu mia edzo estas kunlaboranto kaj parte ankaŭ kunredaktoro, ĝuste bezonis personon, kiu scias desegni. Jen estas skizo, desegnita de fama desegnisto, oni komisiis al vi kopii ĝin. Koncerne la pagon, ĝi dependos jam tute de la grado de boneco de via laboro; la laboro, kiun vi nun faros, estas provo, kiu decidos pri pluaj mendoj.
　私の夫が協力していて、共同編集者でもある雑誌が、まさにデザインの出来る人を必要としています。ここに有名なデッサン画家の描いたスケッチがあります。あなたにこれを写し取ってほしいということです。謝礼は、あなたの仕事がどれくらい良いかということで決まります。あなたが今行う仕事が、これからも注文があるかどうかを決める試験になるのです。

Pala radio de decembra suno, trabatante al si la vojon tra multego da kornicoj kaj muraj anguloj, origis la malgrandan fenestreton de la mansardo kaj glitis sur la nigra supraĵo de la tablo, ĉe kiu sidis Marta kun okuloj fiksitaj sur desegnaĵo, kiu kuŝis antaŭ ŝi. La desegnaĵo prezentis nur kelke da branĉolarĝaj arboj, kelke da densaj arbetaĵoj, en ilia ombro oni vidis belan figuron virinan kaj kelke da ridetantaj infanaj kapetoj, elkliniĝantaj el la branĉaj plektaĵoj. Malproksime, per neklaraj sed ĉarmaj konturoj, vidiĝis kampara dometo kun verando kovrita de hedero, kaj el post la dometo iris vojo, kies fleksita kaj nebulita strio disfluis kaj malaperis en la malproksimo. Tio estis verko simpla, prezentanta unu el la scenoj de la ĉiutaga vivo, sed, farita de lerta kaj inspirita mano de talenta desegnisto, ĝi prezentis belan, kvankam malgrandan artaĵon. Komencante de la kampara dometo, kiu per siaj kvar simplaj fenestroj ĉarme ridetis al la rigardanto, kaj de la gracia virina figuro, kiu en ĝua senĝena teniĝo sidis en la ombro de arbo, kaj finante per la petolemaj infanaj vizaĝetoj, kiuj rigardis tra la plektaĵoj de la rozarbetaj branĉetoj, kaj per la fleksita strio de la vojo, disfluanta en la nebulo kaj malproksimo, --- ĉio portis sur si la stampon de lerte kaptita kaj bone esprimita karakteraĵo, ravis la okulon, instigis la imagon, inklinigis la penson al komparado kaj divenado. Perfekta korekteco kaj mirinda facileco de desegno estis tie kunigita kun poezieco de la ideo, reliefigante kaj altigante ĝian valoron. Inspiro kaj konado de tekniko ambaŭ helpis la artiston en la momento, kiam per mano facila kaj samtempe konscianta sian fortecon li ĵetis sur la paperon tiun faskon da linioj, el kiu aperis la tutaĵo, plena de profunda sento, simpla ĉarmo kaj kvieta harmonio.
　12月の青白い太陽の光が、多くの窓飾りや壁の隅を抜けて屋根裏部屋の小さな小窓を金色に輝かせ、マルタが前に置かれたデッサン画を食い入るように見つめて座っている傍らのテーブルの黒い表面をすべっていた。そのデッサン画にはいくつかの枝を広げた木といくつかの濃い灌木の薮があり、それらの陰には美しい女性の姿があり、枝の間から顔を出して笑っている子どもたちの小さな頭があった。遠くにはぼんやりと、しかし魅力的な輪郭で、ベランダが蔦に覆われた小さな田舎家があり、その後ろから道が延びて、その屈折してぼんやりした線が遠くに消えていた。それは、日常の生活のひとこまを描いた単純な作品であったが、才能のある画家の巧みな、熟練した手によるもので、小さいながらも美しく描かれていた。見ているものに愛らしく笑っているような４つの質素な窓を持つ田舎家と木陰に気兼ねなく座っている優雅な女性の姿から始めて、バラの枝の間から顔を出しているいたずら好きな子どもたちと霧の中に遠くに消えていく道の曲がりくねった線で終わりながら、すべてが巧みに捉えられ、見事に表現された個性の特徴を持ち、見るものの目をうっとりさせ、想像力を働かせ、人の考えを比較と推測に導く。その描写の完璧な正確さと驚くべき軽やかさがその詩情とともにその価値を高め、際立たせる。技術の霊感と知識は、軽くて同時に自己の強さを知った手によって芸術家が紙の上に一束の線を引いたときにその芸術家を助け、その一束の線から深い感覚と単純に魅力的で静かな調和のある全体が現れたのである。

マルタを読む（98）

"Virino nur tiam povas trabati al si vojon de laboro, akiri sendependan vivon kaj respektatan situacion, se ŝi posedas ian neordinaran talenton aŭ perfektan povoscion de io." Marta posedis nenian el tiuj kondiĉoj; la mastrino de la informa oficejo, jam unu fojon trompiĝinte pri ŝi, ekkoninte la malgrandan valoron de ŝiaj kapabloj, rigardis ŝin videble kiel klientinon pli trudiĝeman kaj kompromitantan, ol promesantan al ŝia institucio ian profiton. *Sed tie, kie ĉiutage aperadis multe da personoj, troviĝantaj en tia sama situacio, kiel ŝi, kun tia sama peto sur la lipoj, kun tia sama nesufiĉa provizo en la kapo, --- pri serioza kunsento de la flanko de la persono, kiu ŝin akceptis, ne povis esti eĉ parolo*.
　「女性は、なにか特別な才能を持っているとか、何かについて完璧な能力を持っている場合にだけ、就職の道を切り開き、独立した生活と尊敬される立場を得ることが出来ます」マルタはそれらの条件のうち何一つ持ってはいなかった。紹介所の女主人は、すでに一度マルタに期待を裏切られ、彼女の能力が全く不十分なのを知って、明らかに彼女をずうずうしい、事務所に何らかの利益をもたらすより、危険にさらす依頼人だとみなしたのである。しかし、彼女と同じ状況の、同じ頼みを口にし、同じように不十分な能力の、沢山の人達が毎日やってくるその場では、彼女を受け入れた個人としての真摯な共感については、言葉さえ存在しえないのであった。
　*少し長い文だが、最後の部分が主文。主語は parolo、動詞は povis esti

Marta komprenis, ke ŝia* kariero en la profesio instruista decide finiĝis, ke kien ajn ŝi nun sin turnus kun sia propono, oni antaŭ ĉio esplorus la komercaĵon-klerecon, kiun ŝi alportas, kaj, konvinkiĝinte pri ĝia tro malgranda taŭgeco, oni foririgus ŝin kun malplenaj manoj aŭ oni puŝus ŝin en la vicon de tiuj, kiuj tre longe atendas tre malgrandajn laborenspezojn. Ŝi certe konsentus akcepti laborenspezon eĉ malgrandan, sed longe atendi ŝi ne povis.
　ŝi=Marta。ke-文の主語になっているので si は使えない。
　マルタは自分の教師としての職業は決定的に終わったと理解した。この仕事でどこに向かっても、人はなによりもまず彼女の持つ商品、すなわち教養を調べ、それが非常に小さな適性しかないことを知って、彼女に何ももたらすことなく彼女を排除するか、または非常に安い報酬を待つ長い列に並ばせるであろう。たしかに、彼女は安い報酬さえ喜んで受け入れるのだが、長く待つことは出来ないのであった。

Irante de la strato Dluga al la strato Swieto-Jerska, Marta havis nur unu penson en la kapo. Kiel malprudenta mi estis, kiel mi ne konis la mondon nek min mem, kiam mi en tiu unua vespero post la enloĝiĝo en la mizera ĉambreto pensis, ke mi bezonas nur iri kaj diri, ke mi deziras labori, kaj mi jam estos akceptita en la vicon de la laborantoj. Jen mi nun iradas de strato sur straton, de unu domo al alia kaj mi serĉas... Kaj tamen... se mi povoscius!…
　ドゥルガ街からSwieto-Jerska街に行きながら、マルタは頭の中に唯一つの考えを持っていた。なんと私は無分別だったことか、なんて世の中と私自身を知らなかったことか。あの惨めな部屋に住み込んだあとの最初の夜に、私はただ、行って、仕事が必要だといえば、すぐに仕事をする人たちの中に受け入れられると考えていたなんて。今、私は街から街へ、ある家から別の家へとさまよって、そして探している・・・だけど・・・もし私に能力があれば！

マルタを読む（97）

--- Mi erarigis vin, sinjorino, --- plue diris Marta, --- ĉar mi eraris pri mi mem. Fraŭlino Rudzinska estis por mi lernantino tro multe jam progresinta en la lernado. Mi tamen pensas, ke, se la afero koncernus instruadon efektive komencan, mi estus eble kapabla plenumi la taskon. Kun ĉi tiu penso mi venis ankoraŭ unu fojon al vi. Ĉu mi ne povas ricevi lecionojn de instruado komenca?
　奥様、私はあなたに誤解を与えました — マルタは言葉を続けた — それは私自身が私について間違っていたからです。ルズィンスカのお嬢さんは、私にとってあまりにも学習の進んだ生徒でした。だけど私の思うには、実際に初歩の授業についてなら、私は十分に課題を果たすことができたでしょう。こう考えて、今一度、お訪ねいたしました。初歩的な教育の仕事はありませんでしょうか？

La teniĝo de Ludovikino Zminska estis tre malvarma.
　ズミンスカの態度は非常に冷たかった。

--- Da personoj, kiuj deziras doni lecionojn de komenca instruado estas multe pli ol da tiaj, kiuj volas ilin* preni, --- ŝi respondis post momento kun iom da ironio en la voĉo. --- La konkurado estas grandega, sekve la prezoj estas tre malaltaj. Dudek spesdekoj, maksimume tridek spesdekoj por horo…
　*ili= personoj, kiuj deziras…
　初歩的な教育をしたいと望む人たちは、そういう人たちを欲する人たちよりもうんと多いのですよ。彼女はその声に皮肉な調子を込めて返事をした。競争が激しいので、報酬もとても少なくなります。一時間に200スペーソ、最大でも300スペーソ・・・

--- Mi konsentas akcepti kian ajn pagon, --- diris Marta.
　私、どんな報酬でもかまいません、— マルタは言った。

--- Certe oni devas konsenti, se alie ne povas esti. Mi tamen nenion al vi promesas. Mi vidos, mi penos... en ĉiu okazo ĉiuj lokoj, pri kiuj mi scias, estas hodiaŭ okupitaj, kaj vi devos longe atendi.
　確かに、他にどうしようもなければ、受け入れなければなりません。だけど、私は何の約束もできません。いずれわかるでしょう、努力はいたします、私の知る限りのすべての機会、すべての場所で、今日は空きがありません。あなたは何日も待たねばなりません。

Kiam la mastrino de la oficejo parolis tiujn vortojn, Marta atente ŝin rigardis. Ŝiaj okuloj malgajaj, enpensaj, sed trankvilaj, eble serĉis sur la vizaĝo de la nejuna virino tiun brileton de kortuŝiteco kaj bondezireco, kiu aperis sur ĝi tiam, kiam ŝi tie estis la unuan fojon; sed Zminska ĉi tiun fojon estis neŝancelebla, malvarma kaj oficiala. Marta rememoris la vortojn, kiujn ŝi antaŭ du monatoj aŭdis el la buŝo de la mastrino:
　事務所の女主人がそう言ったとき、マルタは注意深く彼女を見ていた。マルタの沈んだ考え深い、しかし落ち着いた目は、おそらくこの若くはない女性の表情に自分が初めてここに来たときのような感動と親切の輝きを探したのであろう。しかしながら、今回のズミンスカは確固として、冷たく事務的であった。マルタはこの女主人から2ヶ月前に聞いた言葉を思い出していた。

マルタを読む（96）

Tamen kvankam la penado de Adamo Rudzinski* rilate la naturon de la cirkonstancoj havis efikon tre rapidan, rilate la situacion de Marta la tempo de daŭrado estis tre longa. Depost la tago, en kiu ŝi memvole rifuzis la profesion instruistan, pasis semajno, la tre malgranda mona provizo de la juna virino preskaŭ tute elĉerpiĝis, krom tio la devigata senlaboreco premis ŝin terure, ne lasis dormi, maltrankviligis la konsciencon. Unu tagon matene, elirinte en la urbon, Marta iris sur la straton Dluga kaj vizitis la oficejon de informoj. Ludovikino Zminska akceptis ŝin multe pli malvarme kaj pli oficiale, ol antaŭe.
　* ポーランドでは -ski は男性の姓、-ska は女性の姓である。
　しかしながら、アダム・ルズィンスキーの努力は、彼としては効果的で迅速だったが、マルタから言えばその経過は非常に長かった。彼女が自分の意志で教師の仕事をやめたときから一週間が過ぎた。この若い女性のほんの少しばかりのお金は殆どなくなってしまった。それだけでなく、やむなき失業が彼女を恐ろしく圧迫し、眠れなくし、気持ちを不安にさせた。ある日の朝、マルタは街に出て、ドゥルガ街の紹介所の事務所を訪ねた。ルドヴィコ・ズミンスカは、以前よりもひどく冷淡に、より事務的に彼女を受け入れた。

--- Mi aŭdis, --- ŝi diris, --- ke vi jam ne donas lecionojn en la domo de gesinjoroj Rudzinski. Estas domaĝe, tre domaĝe, kiel por vi tiel ankaŭ por mi, ĉar de la opinio de tiaj domoj plejparte dependas la reputacio de tiaj oficejoj kiel mia.
　私、聞きましたよ。⎯ 彼女は言った。⎯ あなたはもうルジンスキー家で教えていないのですね。残念なことですわ、とっても残念なことですわ、あなたにとっても、私にとっても。なぜなら、ああいう家の意見が、私どものようなところの評判に最も大きく関わってきますので。

Marta tuta ruĝiĝis; ŝi komprenis la riproĉon, kiun entenis la vortoj de la mastrino de la oficejo. Tamen ŝi rapide levis la kapon kaj respondis kun esprimo de nekaŝemeco:
　マルタは真っ赤になった。彼女は事務所の女主人の言葉が含む非難を理解したのだ。

--- Pardonu min, sinjorino, ke mi kaŭzis al vi trompiĝon…
　お許しください、奥様、私はあなの期待を裏切るようなことになりました・・・。

--- La trompiĝo, kaŝita al mi persone, havus tre malgrandan signifon, --- interrompis Zminska, --- sed se aliaj personoj trompiĝas per mia vorto, mia oficejo tre multe suferas de tio…
　私に対して個人的に隠されていたそのことは、特に大きな意味を持ちません — ズミンスカは遮った — しかし、私の言葉で他の人達の期待を裏切るようだと、私の事務所は大いに困ることになるのです。

マルタを読む（95）

Al tiuj bonkoraj penoj multe helpis la feliĉa situacio, en kiu la edzo de Mario Rudzinska troviĝis rilate unu el la Varsoviaj ilustritaj revuoj, plej riĉaj kaj povantaj doni laboron al plej multe da homoj. En tiu revuo li estis kunlaboranto malnova, merita kaj alte estimata. Lia voĉo havis grandan valoron ĉe la eldonisto kaj ankaŭ en la redakciaj kunsidoj, lia klopodado por iu, lia peto por iu ne povis esti malŝatata. Krom tio Adamo Rudzinski estis verkisto, kiu preskaŭ ekskluzive dediĉis sin al esplorado de demandoj sociaj kaj inter ili* ankaŭ al la socia situacio de malriĉaj virinoj. Martan li vidis kelkfoje en sia domo, kiam ŝi donadis lecionojn al lia filino, kaj la interesanta eksteraĵo de la juna virino, ŝia funebra vesto, la dignoplena teniĝo kaj ŝia nobla ago, pri kiu kun granda entuziasmo Mario al li rakontis, pligrandigis la fervorecon de lia penado.
　*ili= demandoj sociaj
　その親切なすべての努力に対して、幸運な状況が助けになった。マリア・ルズィンスカの夫はワルシャワの最も豊かで最も多くの人に仕事を与えうる絵入り雑誌の一つと関係があった。その雑誌では、彼は古くからの協力者で、功績もあり、高く尊敬もされていた。彼の言葉は発行者に於いて大きな力を持ち、編集会議に於いても誰かのための彼の努力、誰かのための依頼が軽視されることはなかった。それだけでなく、アダム・ルズィンスキーは作家であり、もっぱら社会的な問題の調査、その中でもとりわけ貧しい女性たちの社会的な立場に打ち込んでいた。マルタを、彼は自分の家で何度か見ていた。それは彼女が彼の娘を教えているときだった。そしてこの若い女性の興味深い外見や、彼女の喪服、品位ある態度とマリアが夢中になって彼に語った彼女の気高い行動が、彼の努力をより熱心にさせたのあった。

La rezultato de tiu penado estis sukcesa kaj rapida.
　その努力の結果は迅速に成功した。

Unu paro de manoj plie ne montriĝis superflua por revuo, kiu bezonis vastan kunlaboradon, kaj la afero dependis jam nur de la grado de kapableco de la nova laborantino, kio* devis decidi pri la akcepto aŭ malakcepto de ŝia peto.
　*kio= la grado de kapableco
　雑誌は幅広い協働を必要としており、さらに一人増えても余分であるとは言えず、ことはすでに新しい働き手の能力次第であった、そのことが、彼女の願いが受け入れられるか否かを決定するのである。

マルタを読む（94）

Ŝi ankaŭ ne povis alkutimiĝi al la penso, ke ŝia infano ĉesos manĝi viandon. Jam sen tio* ĝi* estis pala, malforta, elturmentita de la multaj maloportunaĵoj, kiujn ĝi antaŭe ne konis. Sed freŝa viando kostas multe, kaj por pretigi el ĝi manĝon oni devas ankaŭ forbruligi multe da ligno. Tial Marta aĉetis funton da fumaĵita ŝinko. Dum ŝi faris siajn aĉetojn, venis al ŝi en la kapon penso pri restoracioj por malriĉuloj. Ŝi aŭdis iam pri ili, kiam ŝi estis ankoraŭ edzino de oficisto, kiu ricevadis sufiĉe grandan salajron, kaj ŝi mem malavare donadis sian parton al kolektoj, kiuj estis aranĝataj por la bono de filantropiaj institucioj. Tamen krom tio, ke restoracio por malriĉuloj en ŝia nuna situacio povus esti por ŝi ankoraŭ tro kara, Marta sentis instinktan, nevenkeblan abomenon kontraŭ serĉado de helpo ĉe ia filantropia institucio.
　*tio=manĝi viandon, *ĝi= ŝia infano
　彼女はまた自分の子供が肉を食べることをやめるという考えに慣れることができなかった。肉を食べないで、子供は青白く、弱くなり、それまで経験していなかったたくさんの困りごとに苦しんでいた。しかし新鮮な肉は高価で、しかもそれを料理するのにはたくさんの薪を必要とした。それでマルタは燻製のハムを１ポンド買った。買い物をしている間に、彼女の頭には貧民食堂についての考えが浮かんできた。彼女はその食堂について、まだ高級取りの役人の妻であったときに聞いたことがあり、彼女自身惜しみなく慈善団体への寄付をしていた。しかし、貧民食堂は現在の彼女の状況ではまだあまりに贅沢なものだということの他、慈善団体の援助を求めることには打ち勝ち難い本能的な嫌悪をマルタは感じるのであった。

--- Ili ekzistas por maljunuloj, --- ŝi pensis, --- por malsanuloj, kripluloj, por infanoj, kiuj ne havas prizorgantojn, aŭ por homoj absolute malkapablaj aŭ kadukiĝintaj morale kaj mense. Mi estas juna kaj sana, ankoraŭ multajn aferojn mi ne provis fari, kiujn mi eble estos kapabla fari, kaj se mi ne sukcesis trovi laborenspezon en unu profesio, ĉu pro tio mi devas turni min al publika filantropio? Neniam! --- ŝi ekkriis en siaj pensoj, kaj, malferminte denove sian monujon, ŝi kalkulis la moneretojn, kiuj restis en ĝi post la faritaj aĉetoj. Tie troviĝis ankoraŭ ĉirkaŭ kvindek spesdekoj.
　あれは老人のためのものだ、彼女は考えた。病人や、不具者や、身寄りのない子どもたち、あるいは道徳的にも精神的にも全く無力だったり衰弱してしまった人たちのためのものだ。私は若くて健康だ、まだまだ自分のできるたくさんのことを試していないし、一つの仕事で収入を得ることができないからといって、そのことで公共的な慈善に向かわねばならないだろうか？　否！彼女は心のなかで叫び、そして再び財布を開いて、買い物のあとに残った小銭を数えた。まだ500スペーソほど残っていた。

--- Tio sufiĉos ankoraŭ dum semajno por lakto kaj bulkoj por mi kaj por Janjo, --- ŝi pensis, --- dume tiuj bonaj homoj certe trovos por mi laboron…
　これだけあれば、私とヤーニョの１週間分のミルクとパンには十分だろう、−−彼女は考えた。-−その間にあの親切な人達が私に仕事を見つけてくれるに違いない。

La konatoj de Marta, kiuj loĝis ĉe la strato Swieto-Jerska, estis efektive homoj tre bonaj, kaj ili sincere penis trovi helpon por la malriĉa virino, kiu vekis ĉe ili kunsenton kune kun estimo.
　Swieto-Jerska通りのマルタの知人たちは実際にとても親切な人たちだった。彼らは、彼らに尊敬を伴った共感を呼び起こした貧しい女性のために熱心に仕事を探した。

マルタを読む（93）

— Tio estas tre malagrabla... sed kion fari? La loĝejo, kiun vi okupas, estas negranda, kaj mi pensas, ke la dommastro ne volos rifuzi ĝin al vi ĉe la unua neakurateco en la pagado. Tamen se ĝi ripetiĝus…
　それは困りましたね、でも仕方がありません。あなたの部屋は狭いですし、一回目の支払いなら大家さんも待ってくれると思います。だけどもし度重なるようですと・・・。

--- Sinjoro! --- vive interrompis Marta, --- oni promesis al mi laboron, kiu, mi esperas, donos al mi rimedojn por vivado.
　旦那さん！　マルタは勢いよくさえぎった。仕事を約束してくれる人がいます。その仕事が私に生活の糧を与えてくれると思います。

La administranto silente salutis.
　管理人は黙ってうなずいた。

Marta kun ruĝa vizaĝo kaj mallevitaj okuloj eliris sur la straton. Baldaŭ ŝi revenis en sian ĉambreton, alportante en tuko diversajn aĵojn, aĉetitajn en la urbo. Ŝi ne povis jam preni tagmanĝojn el la restoracio, ŝi eĉ faris al si riproĉojn, ke ŝi prenadis ilin ĝis nun, ĉar ŝi elspezis por ili pli, ol ŝi povis elspezi. Pri si ŝi pensis malmulte; konsidere la zorgojn, kiuj ŝin ĉirkaŭis, kaj la celon, kiu staris antaŭ ŝi, la kvanto kaj eco de la manĝo, kiu devis subteni ŝian vivon, ne povis okupi grandan lokon en ŝiaj pensoj. Ŝi opiniis, ke per glaso da lakto kaj per kelke da bulkoj ĉiutage ŝi povos dum kelka tempo sufiĉe subteni siajn fortojn. Sed la malgranda Janjo, kiu ofte tremis de malvarmo en malbone varmigita ĉambro, bezonis nepre almenaŭ unu fojon en tago varman manĝon.
　マルタは顔を赤くし、目を下げて通りに出た。まもなく、彼女は街で買った色んなものを包んだ布を持って自分の部屋に戻った。彼女はもうレストランから食事をとることはできなかった。彼女は、今までそうしてきたことで自分を責めさえした。なぜなら、そのために自分が使える額以上の支出をしてきたからである。自分自身については、彼女はあまり考えないできた。彼女を取り囲む心配と彼女の前に立つ目的を考慮して、彼女の生活を支える食事の量と質は、彼女の考えの大きな場所を占めることはできなかった。彼女は、一杯の牛乳と数個のパンで自分の力をいくらかの間維持するのに十分だと考えていた。しかし、よく温められていない部屋で寒さに震えることの多い小さなヤーニョは、少なくとも一日に一回は温かい食事を必要としていた。

Tial la juna vidvino por la iom da spesdekoj, kiuj restis al ŝi, aĉetis iom da butero, grio kaj malgrandan poteton.
　それなので、この若い未亡人は、残っていた数十スペーソでいくらかのバターと小麦と小さな鍋を買ったのである。

--- Anstataŭ matene, mi nun hejtados la fornon tagmeze, --- ŝi pensis, --- kaj samokaze mi kuirados ĉiutage por Janjo iom da varma manĝo!
　朝の代わりに、今、お昼に暖炉に火を入れよう ー 彼女は考えた ー そして、毎日そのときにヤーニョに温かい食事を作ろう。

マルタを読む（92）

Ĉi tiu profunde hontiga penso vekis en ŝi reakcion de la spirito, novan streĉiĝon de la momente falinta energio. --- Ŝajnas al mi, --- ŝi diris al si, --- ke mi vane estas tiel maltrankvila. Oni ja promesis al mi novan okupon... mi desegnis ja iam ne malbone, oni eĉ trovadis en mi sufiĉe grandan kapablecon por desegnado... Tiun taskon, se oni nun donos ĝin al mi, mi ja verŝajne bone plenumos! Mia Dio! Kiel fervore mi penados, ke ĉi tiun fojon la laboro ne elglitu el miaj manoj. Kaj la fakto, ke ĝin donos al mi homoj fremdaj, pro kompato, pro kunsento? kian do gravecon ĝi havas? Tio ne devas min humiligi! Mi estas ankoraŭ tro fiera! Estas vero, ke mi ofte aŭdis, ke malriĉeco povas iri kune kun fiereco, sed tio verŝajne estas nun teorioj, mi nun konvinkiĝas, ke estas alie!
　この深く辱める考えが、彼女の中に精神の反作用を、一時的に落ち込んだ気力の新たなる緊張を呼び起こした。たぶん私は — 彼女は自身に言った — 意味もなく心配していたのだろう。あの方は新しい仕事を約束してくれた。私のデッサンは悪くない。デッサンについては十分に大きな才能があると言われた。もしそんな仕事を与えられたら、きっとうまく出来る！　神よ！　今度こそ私の手からこの仕事が滑り落ちてしまわないように、熱心に取り組もう。そして、その仕事を与えてくれたのが他人であり、同情や思いやりのためだという事実は、どんな重要性を持つというのだろう？　そのことは私を惨めにはさせないし、私はまだあまりに自惚れている。貧しさが自尊心についてくるということをしばしば聞くけれど、それは本当だ。しかしそれはおそらく理屈であって、そうではないと、私はいま確信している。

Ĉi tiu lasta penso reaperis en la kapo de Marta, kiam la sekvantan tagon matene ŝi iris malsupren kaj nekuraĝe frapetis la pordon de la loĝejo de la domadministranto.
　この最後の考えは、翌日の朝、彼女が下に降りて、管理人の部屋の戸をおずおずと叩いたときに再びマルタの頭に浮かんだのであった。

La administranto de la domo akceptis ŝin en ĉambro bone varmigita kaj komforte aranĝita.
　管理人は彼女を、暖かくて気持ちよく整えられた部屋に受け入れた。

--- Sinjoro, --- diris Marta, --- post du tagoj estos la fikstempo, en kiu mi devas enporti la luan pagon por la loĝejo kaj la mebloj.
　マルタは言った。２日後は部屋と家具の払うと決まった日ですね。

--- Jes, sinjonino, --- respondis la administranto per tono jesanta kaj samtempe demanda.
　そうですよ、奥様、管理人は肯定し、かつ尋ねるような口ぶりで答えた。

--- Mi venis, por sciigi vin, ke mi ankoraŭ ne havos la eblon enporti tiun pagon…
　私、まだそのお払いができないことを伝えに来ました。

La vizaĝesprimo de la administranto montris ĉe tiuj ĉi vortoj sufiĉe videblan malkontentecon. Li tamen ne estis homo tro severa, li havis fizionomion honestan, mildan kaj portantan la postesignojn de multe da travivitaj jaroj kaj de multe da havitaj zorgoj. Li rigardis atente la vizaĝon de la juna virino kaj respondis post minuta medito:
　管理人の表情は、その言葉を聞くと明らかに不満を示した。彼はしかし容赦のない人ではなかった。彼は正直で柔和な、長年の経験と気遣いの跡を示す顔つきをしていた。彼はこの若い女性の顔を注意深く眺め、少し考えて答えた。

マルタを読む（91）

Mario Rudzinska volis insisti, sed Marta kaptis ŝian manon, premis ĝin forte en siaj manoj kaj rapide forlasis la ĉambron. Kial ŝi foriris tiel rapide? Eble ŝi deziris la unuan fojon en sia vivo forkuri de la sentata malbona tento? Ŝi sentis, ke la mono, kiun oni proponis al ŝi, ne apartenas al ŝi, ke ŝi per nenio ĝin meritis, krom eble per senfruktaj bonaj deziroj, ke se ŝi ĝin akceptus, ŝi farus agon nehonestan. Tial ŝi ĝin ne prenis; sed kiam en la vespera krepusko, pro ŝparemeco ne lumigante la lampon en sia ĉambreto, ŝi ĉe la malforta lumo de la finiĝanta tago malfermis sian monujon kaj kalkulis la tie troviĝantajn malgrandajn monerojn; kiam ŝi ekpensis pri tio, ke krom tiu mono, kiu povas sufiĉi apenaŭ por kelke da tagoj, ŝi havas jam nenian alian, kaj ĉi tiu estas restaĵo de la sumo, kiun ŝi ricevis per la vendo de unu el la du vestoj, kiujn ŝi posedis; kiam la malgranda Janjo, alpremante sin al ŝiaj genuoj, plendis pri la malvarmo, kiu regas en la ĉambro, kaj petis ekbruligi fajron sur la kameno, kaj ŝi devis tion rifuzi, ĉar la provizo da ligno estis jam tre malgranda kaj pri ĝia pligrandigo ŝi nun ne povis eĉ revi; kiam fine ĉirkaŭis ŝin nokta mallumo, kiu pligrandigas la malgajecon kaj maltrankvilecon aliformigas en timegon, --- tiam antaŭ ŝiaj okuloj, elvokita de ia mistera forto de la imago, preterŝoviĝis la eleganta koverto, ornamita per lilikoloraj randoj, kun la tri kvinspesmilaj biletoj interne. Marta desaltis de la seĝo kaj eklumigis la lampon. La fantomo de la nelabormeritita mono malaperis kune kun la mallumo, sed en la kapo de Marta restis post ĝi ia nedifinebla teruro.
　マリアはなおも受け取らせようとしたが、マルタは彼女の手を取って強く握り締め、そして素早く部屋から出ていった。なぜ彼女はそんなに急いで去ったのであろう？　おそらく彼女は、悪い誘惑を感じて、その生涯で初めてそれから逃げたいと思ったのである。彼女は自分に差し出されたお金が自分のものではない、実りのない善意によるものということ以外には自分がどの様にもそれを受け取る資格がない、もしそれを受け取ってしまうと、自分が不正直な行動をしたことになると感じた。それだから彼女はそのお金を取らなかったのだ。しかし、その日の夕暮れ、節約のためにランプを灯さないでいた部屋で、暮れていく弱い光のもとで財布を開けて、残っている小銭を勘定したとき、やっと数日分しかないこのお金以外には、彼女には何にもないこと、このお金が、持っていた２着の服の一着を売って得たお金の残りであることを考えたとき、そして、小さなヤーニョが彼女の膝に体を押し付け、部屋が寒いと言って暖炉に火を入れるように頼んだとき、薪が残り少なくなっていて、しかも夢にもそれを買うことができなかったのでそれを拒まねばならなかったとき、そしてついに夜の闇に包まれたとき、その闇が、寂しさと不安を恐怖にと変えたとき、そのときには彼女の目の前を想像力の不思議な力で呼び起こされた、３枚の5000スペーソ紙幣の入った、百合色に縁取られた優雅な封筒が通り過ぎていった。マルタは椅子から飛び立って、ランプに火をつけた。不労所得のお金の幽霊は闇とともに消えた。しかし、マルタの頭の中にはその後に言いしれぬ恐怖が残っていた。

--- Ĉu povas esti, ke mi bedaŭris tion, ke mi ne faris malhonestaĵon?
　私が不正直なことをしなかったことを残念に思うようなことがあるのだろうか？

マルタを読む（90）

Laborenspezo! kia proza, triviala, pure tera vorto ĝi estas! vi eble ekkrios, legantoj. Se anstataŭ ĝi estus ĉi tie ia flamanta amo, kora sopiro, alta revo, tiam la sentoj de la juna virino* sin turnus en pli konvena por ili* rondo de moralaj aperoj, vekus pli da simpatio, pli fortan kunsenton! Povas esti, mi* ne scias. Sed certa estas tio, ke Marta pensis aŭ antaŭsentis, ke la sola garantio por la vivo kaj sano de la sola objekto de ŝia amo, de ŝia infano, la sola kvietigo de la sopirado, kiu plenigis la solecajn angulojn de ŝia malriĉa ĉambreto kaj ŝiajn se ne altajn, tamen purajn kaj honestajn revojn kaj pensojn --- estis laboro, donanta laborenspezon. Eble Marta eraris; nur ŝia estonteco estis pruvonta la verecon aŭ erarecon de tiu ŝia opinio.

*la juna virino：Mario を指す。
*mi：作者
*ili：flamanta amo, kora sopiro, alta revo

　労働収入！何と平凡で低俗な、純粋に現世的な言葉であろう！　あなたたち読者の方々はおそらくそう叫ぶであろう。もし、その代わりに、燃え上がる愛、心からの憧れ、高尚な夢があれば、この若い女性*の感覚はそれらにとってよりふさわしい道徳的な現れの輪の中でめぐり、一層の同情と強い共感を呼び起こしたであろう。そうかもしれないが、私にはわからない。しかし、確かなことは、マルタが彼女の愛の唯一の対象である彼女の子供の生活と健康の唯一の保証が、彼女の貧しい部屋の片隅と彼女の高くはないが純粋で正直な夢と考えを満たしている切望を鎮める唯一の方法が、労働収入を与える仕事であると考えたこと、あるいは予感したということである。おそらく彼女は間違っていた。彼女の未来のみが、この彼女の考えが正しいのか間違っているのかを証明しようとしていた。

Post ankoraŭ kelke da interŝanĝitaj vortoj Marta Swicka diris adiaŭ al la mastrino de la loĝejo. Mario denove etendis la manon al la koverto kun la lilikoloraj randoj.
　マルタ・スウィツカは、さらにいくらかの言葉をかわして、この家の夫人に別れを言った。マリアは再び、ゆり色に縁取られた封筒に手を伸ばした。

--- Sinjonino, --- ŝi diris iom nekuraĝe, --- jen estas la ŝuldo, kiun mi havas koncerne vin por la tutmonata instruado de mia filino.
　奥さん、彼女はいくらか遠慮げに言った。私の子供をまる一ヶ月教えていただいたことへの謝礼をお払いしなければなりません。

Marta ne etendis la manon.
　マルタは手を伸ばさなかった。

--- Vi nenion ŝuldas al mi, --- ŝi diris, --- ĉar mi absolute nenion lernigis al via filino.
　私は受け取るわけにはいきません、彼女は言った。なぜなら私はあなたの娘さんにまったく何も学ばせていないからです。