やさしいラテン語

ラテン語をABCからはじめます。

337 第31章読本2の(3)

2009-08-31 08:26:22 | Weblog
337 第31章読本2の(3)




puer valde- ingenio-sus est.
puer 少年(m)
valde-  非常に 
ingenio-sus  賢い、聡明な(m)
He is a very clever boy.

Orbilius magnam spem po-nit in ingenio- eius.’
magnam: magnus(大きい、m)の女性magnaの対格
spem: spe-s(希望、f)の対格
po-nit: po-no-(置く)の3単現
in ingenio- eius  彼の天性の中に
ingenio-: ingenium(天性, n)の奪格
eius: is(彼)の属格
Orbilius places high hopes in his intelligence.’

Cicero- ad Qui-ntum se- vertit et ei- arri-sit;
ad Qui-ntum  クイーントゥスの方へ 
  Qui-ntum 対格
se- vertit  向き直る、体を回す
  se-: 再帰代名詞、~self。主格はありません。 ナシ, sui-, sibi, se-, se-
  vertit: verto-(回す、向ける、向きを変える)の完了verti-の3単
現在と同形ですが、文脈から考えると完了です。
ei-: is(彼)の与格; is, eius, ei-, eum, eo-
arri-sit: arri-deo-(微笑を返す)の完了 arri-si-の3単
Cicero turned to Quintus and smiled at him:

‘salve-, Quinte,’ inquit; ‘gaudeo- quod fi-lius meus ami-cum tam ingenio-sum
habet.’
salve-: salveo-(健康である)の命令、単数。挨拶になります。今日は
Qui-nte 呼格  
gaudeo- 私は喜ぶ、嬉しい
quod  なぜなれば
fi-lius 息子(m)
meus 私の
ami-cum:  ami-cus(友人、m)の対格 
tam  このように
ingenio-sum: ingenio-sus(賢い、m)の対格
habet: habeo-(持つ)の3単現  
‘Greetings, Quintus,’ he said; ‘I’m glad my son has so clever a friend.’

deinde pauca Qui-ntum roga-vit de- studii-s;
deinde それから   
pauca: paucus(少しの、m)の中性paucumの複数paucaの対格
 名詞的用法で 「すこしのこと」を
  単paucus, a, um;  複pauci-, ae, a
   中複pauca, pauco-rum, pauci-s, pauca, pauci-s
roga-vit: rogo-(質問する)の完了 roga-vi-の3単  
de- studii-s  勉強について
studii-s: studium(勉強、n)の複数studiaの奪格 
Then he asked Quintus a few things about his studies;


ille studia bene exposuit.
ille 彼は
studia: studium(勉強、n)の複数studiaの対格  
bene  上手に、うまく、良く
exposuit: expo-no-(説明する)の完了exposui-の3単 
he explained his studies well.

Cicero- ‘euge,’ inquit; ‘Marcus ve-rum di-cit;
euge すばらしい! 
ve-rum: ve-rus(真実の、m)の中性ve-rumの対格
  名詞的用法で 「真実のこと」を
ve-rum, ve-ri-, ve-ro-, ve-rum, ve-ro-
di-cit: di-co-(いう)の3単現
     di-co-, di-cis, di-cit, di-cimus, di-citis, di-cunt
‘Good,’ said Cicero. ‘Marcus is right (speaks the truth);



■図は、ローマへ向う父子です(第18章)。
qui-nque die-s in Via- Appia- contende-bant sed Ro-ma adhu-c multa mi-lia
passum aberat.



■ラテン語名句解題
Fa-s est et ab hoste doce-ri-. (オウィディウス: 変身物語, 4, 428)
fa-s est 正当である
et  ~も
ab hoste 敵から
hoste: hostis(敵、m)の奪格
doce-ri-: doceo-(教える)の受動・不定法。教えられるべき
敵からも教わるべきである(田中利光:ラテン語初歩、改訂版、岩波書店)。

336 第21章読本2の(2)

2009-08-30 07:45:16 | Weblog
336 第21章読本2の(2)




Marcus Qui-nto- susurra-vit:
Qui-nto-  与格;  Qui-ntus, Qui-nti-, Qui-nto-, Qui-ntum, Qui-nto-
susurra-vit完了:susurro-, susurra-re, susurra-vi-ささやく
Marcus whispered to Quintus:

‘Atticus est ami-cus intimus mei- patris;
ami-cus  友(m)
intimus 親密な(m)
mei-: meus(私の、m)の属格
patris: pater(父、m)の属格; pater, patris, patri-, patrem, patre
‘Atticus is my father’s closest friend;

pater semper ei- scri-bit de- re-bus pu-blici-s.’
pater 父(m)
semper 常に  
ei- 彼に:  is, e-ius, ei-, eum, eo-
scri-bit: scri-bo-(書く)の3単現
   scri-bo-, scri-bis, scri-bit, scri-bimus, scri-bitis, scri-bunt
de- re-bus pu-blici-s 公的な事柄について
  de- ~について、奪格支配
  re-bus: re-s(こと、f)の複数re-sの奪格
  pu-blici-s:  pu-blicus(公の、m)の女性複数pu-blicaeの奪格
My father is always writing to him about public affairs.

iam Marci- pater epistolam co-nfe-cerat et scri-bae di-xit:
iam = now
Marci- 属格; Marcus, Marci-, Marco-, Marcum, Marco-
pater 父(m) 
epistolam: epistola(手紙、f)の対格; epistola, ae, ae, am, a-
co-nfe-cerat: co-nfi-cio-(終る)の過去完了confe-ceramの3単
scri-bae: scri-ba(秘書、m)の与格  
di-xit: di-co-(いう)の完了 di-xi-の3単
Now Marcus’ father had finished his letter and said to his secretary:

‘epistolam statim signa- et curso-ri- tra-de.’
epistolam: epistola(手紙、f)の対格
statim すぐに 
signa-: signo-(封印する)の命令 
curso-ri-: cursor(早飛脚、m)の与格
cursor, curso-ris, curso-ri-, cursor, curso-ri-
tra-de: tra-do-(手渡す)の命令 
‘Seal the letter at once and give it to my runner.’

Cicero- ad puero-s se- ve-rtit.
ad puero-s 少年たちの方へ
puero-s: puer(少年、m)の複数pueri-の対格
pueri-, o-rum, i-s, o-s, i-s
se-  再帰代名詞、対格。自分自身を(回した)
vertit: verto-(回る)の完了verti-の3単  
Cicero turned to the boys.

‘veni- hu-c, Marce,’ inquit, ‘et ami-cum tuum mihi commenda-‘
veni-: venio-(来る)の命令  
hu-c 此処へ、こちらへ 
Marce 呼格 
ami-cum: ami-cus(友、m)の対格; ami-cus, ami-ci-, o-, um, o-
tuum: tuus(きみの、m)の対格; tuus, tui-, tuo-, tuum, tuo- 
mihi 私に; ego, mei-, mihi, me-, me-
commenda-: commendo-(紹介する)の命令
‘Come here, Marcus,’ he said, ‘and introduce your friend to me.’

Marcus Qui-ntum ad Cicero-nem du-xit et ‘ecce, pater,’ inquit, ‘volo-
ami-cum meum Qui-ntum Hora-tium Flaccum tibi commenda-re.
Qui-ntum 対格 
ad Cicero-nem  キケロの方へ、対格
du-xit: du-co-(導く)の 完了 du-xi-の3単  
ecce ほら、見よ。間投詞 
pater 父(m)よ、呼格  
volo-  私は欲する、望む
  volo-, vi-s, vult, volumus vultis, volunt 
ami-cum: ami-cus(友人、m)の対格
meum: meus(僕の、m)の対格
Qui-ntum Hora-tium Flaccum 対格。上と同格  
tibi 貴方に: tu-, tui-, tibi, te-, te-
commenda-re: commendo-(紹介する)の不定法
Marcus led Quintus to Cicero and said, ‘Look, father, I want to introduce my
Friend Quintus Horatius Flaccus to you.



■図は、別れを告げる父子です(第18章)。
pri-mo- die- ve-ris para-ti- erant iter ini-re; Scintillam Hora-tiamque vale-re
iusse-runt.



■ラテン語名句解題
In u-na-qua-que re- maximum est primo-rdium. (Plato-n)
in+奪格 ~のなかで
u-na-qua-que それぞれどの~も
re-: re-s(こと、もの、f)の複数re-sの奪格
maximum: maximus(最も大きい、m)の中性
primo-rdium 発端(n)
何事であれ、始めが最も肝心である。

235 第21章読本の(7), 読本2の(1)

2009-08-29 07:08:28 | Weblog
335 第21章読本の(7), 読本2の(1)





Marcus ia-nuam aperuit et Qui-ntum in tabli-num du-xit.
ia-nuam: ia-nuaドア(f)の対格; ia-nua, ia-nuae, ae, am, a- 
aperuit: aperio-(開く)の完了aperui-の3単
Qui-ntum  対格  
in tabli-num 応接間の中へ 
  tabli-num: tabli-num(応接間、n)の対格
du-xit: du-co-(導く)の完了du-xi-の3単 
Marcus opened the door and let Quintus into the study.



読本2の(1) Marcus Qui-ntum patri- commendat 
Marcus introduces Quintus to his father
Qui-ntum 対格
patri-: pater(父、m)の与格;  pater, patris, patri-, patrem, patre
commendat:  commendo-(紹介する)の3単現

pater Marci- prope me-nsam sta-bat;
pater 父(m)
Marci-: Marcusの属格 
prope me-nsam 机のそばに
me-nsam: me-nsa(机、f)の対格
sta-bat: sto-(立つ)の未完sta-bamの3単 
Marcus’ father was standing near a table;

vultum tri-stem habe-bat et a-nxium sed benevolum;
vultum: vultus(顔つき,容貌、表情、m)の対格
tri-stem: tri-stis(悲しそうな、m)の対格; vultus, vultu-s, ui-, um, u-
habe-bat: habeo-(持つ)の未完habe-bamの3単 
a-nxium: a-nxius(不安な、m)の対格
sed しかし 
benevolum: benevolus(好意的な、親切な、m)の対格
vultusにかかり、vultumと同じ対格です。 
he had a sad and anxious expression but kindly;

togam praetextam gere-bat tabulamque in manu- tene-bat.
togam: toga(トガ、上着、f)の対格
praetextam: praetextus(紫の縁飾りのついた、m)の女性対格 
gere-bat: gero-(着る)の未完gere-bamの3単  
tabulamque = et tabulam  そして板を
tabulam: tabula(板、文書、手紙、f)の対格
-que = and
in manu-  手の中に
manu-: manus(手、f)の奪格
tene-bat: teneo-(保持する)の未完tene-bamの3単
he was wearing a purple-bordered toga and held a tablet in his hand.

ubi Marcus intra-vit, ei- arri-sit et ‘mane- paulisper,’ inquit;
ubi = when
intra-vit: intro-(入る)の完了 intra-vi-の3単
ei-: is(彼)の与格; is, e-ius, ei-, eum, eo-
arri-sit: arri-deo-(~に向かって微笑する)の完了 arri-si-の3単  
mane-: maneo-(待つ)の命令, 単数 
paulisper  副詞・しばらく
When Marcus entered, he smiled at him and ‘Wait a little,’ he said;

‘ego epistolam dicto- ad Atticum de- re-bus pu-blici-s.’
ego 私は
epistolam: epistola(手紙、f)の対格 
dicto- 私は口述する
ad Atticum アッテイクス(m)へ 
de- re-bus pu-blici-s  公的な事柄について 
de- は奪格支配
  re-s, re-rum, re-bus, re-s, re-bus 事、物(f)
単pu-blicus, a, um; 複pu-blici-, ae, a 公的な
女性複数pu-blicae, pu-blica-rum, i-s, a-s, i-s
‘I am dictating a letter to Atticus about public affairs.’



■図は、冬場に働いている父子です(第18章)。
To-tam hiemem Flaccus Qui-ntusque di-ligenter labora-bant.



■本のなかのラテン語
status quo
  = the present situation 
  事が現に在る状態、現状、原状
Liza Mundy: Michelle, a biography, Simon & Schuster Paperbaks, 2008, 249 pages
Michelleが「大統領夫人」になる前の年に書かれた伝記。

334 第21章読本の(6)

2009-08-28 08:37:40 | Weblog
334 第21章読本の(6)



 
occupa-tus est
occupa-tus 多忙な(m)
He is busy.

epistola-s enim scri-bae dictat.’
epistola-s :epistola(手紙、f)の複数epistolaeの対格  
enim なぜなら
scri-bae: scri-ba(秘書、m)の与格。語尾aの男性名詞です。  
dictat: dicto-(口述する)の3単現
For he is dictating letters to his secretary.’
1966年、リヨンの神経科病院で部長が口述筆記させているのを初めて見ました。

Marcus Qui-ntum in a-trium du-xit.
Qui-ntum  対格 
in a-trium  応接室の中へ
a-trium: a-trium(応接室、n)の対格
du-xit: du-co-(導く、連れて行く)の完了 du-xi-の3単
Marcus led Quintus into the hall.

ille numquam aede-s tam magnifica-s vi-derat.
ille 彼は
numquam = never  
aede-s: aede-s(邸宅、f、pl)の対格
tam  このような
magnifica-s: magnificus(豪華な、m)の女性複数magnificaeの対格
vi-derat: video-(見る)の過去完了vi-dreamの3単
Quitus had never seen such a magnificent house.

a-trium erat et la-tum et altum;
a-trium 応接間(n) 
erat
et...et... = both...and...
la-tum:  la-tus(広い、m)の中性; la-tus, lata, la-tum
altum: altus(高い、m)の中性; altus, alta, altum 
the hall was wide and high;

in omnibus lateribus erant magnae ia-nuae.
  in omnibus lateribus すべての側の上に
omnibus: omnis(すべての、m)の中性omneの複数omniaの奪格
中性複数omnia, omnium, omnibus, omnia, omnibus
lateribus: latus(側面、脇、側、n)の複数lateraの奪格
erant: sumの未完eramの3複
ma-gnae: magnus(大きい、m)の女性magnaの複数
ia-nuae: ia-nua(ドア、f)の複数
  単ma-gnus, a, um; 複ma-gni-, ae, a
On all sides were great doors.

Marcus Qui-ntum du-xit ad ia-nuam quae a- fronte sta-bat et pulsa-vit.
Qui-ntum 対格 
du-xit: du-co-(導く)の完了du-xi-の3単
ad ia-nuam ドアの方へ
ia-nuam: ia-nua(ドア、f)の対格 
quae = which, (f) 
a- fronte 正面に
a-  近くに、~において。奪格支配  
fronte: frons(前面、最前部、m)
sta-bat: sto-(立つ)の未完sta-bamの3単
pulsa-vit: pulso-(強く打つ、ノックする)の完了pulsa-vi-の3単  
Marcus led Quintus to the door which stood in front and knocked.

aliquis vo-ce blanda- ‘intra-‘ inquit.
aliquis  誰か或る男が
vo-ce blanda- 快い声で
vo-ce: vo-x(声、f)の奪格
blanda-: blandus(快い、m)の女性blandaの奪格
intra-: intro-(入る)の命令
Someone is in a pleasant voice said, ‘Come in.’



■図は、木から下りてクイーントゥスに挨拶するガーイウスです(第17章)。
Ga-ius eum audi-vit; ad terram rediit Qui-ntumque salu-ta-vit.



■本のなかのラテン語
トラウマ
   trauma  創傷、心的外傷(n) ← ギリシア語
恩田 睦:「恐怖の報酬」日記、講談社文庫、2008年、335頁、571円
1964年宮城県生まれ、飛行機恐怖症の著者初の紀行エッセイ。

333 第21章読本の(5)

2009-08-27 06:16:57 | Weblog
333 第21章読本の(5)




adhu-c eam lu-get sed ubi ami-ci-s mei-s occurrit, hilarior fit.
adhu-c 今なお
eam: is(彼)の女性eaの対格 
lu-get: lu-geo(悼む)の3単現
sed しかし
ubi  = when
ami-ci-s: ami-cus(友人、m)の複数ami-ci-の与格
mei-s: meus(私の、m)複数mei-の与格
occurrit: occurro-(出会う)の3単現
hilarior: hilarus(活気のある、陽気な、m)の比較級
fit: fio-(~になる)の3単現
He is still mourning her but when he meets my friends, he is more cheerful.

veni-.’
veni-: venio-(くる)の命令、単数
Come!’

forum tra-nsie-runt et montem Pala-ti-num ascende-runt.
forum: forum(広場、n)の対格
tra-nssie-runt: tra-nseo-(横切る)の完了tarnsii-の3複
montem: mo-ns(山、m)の対格
Pala-ti-num: Pala-ti-nus(Pala-tiumの、m)の対格
ascende-runt: ascendo-(登る)の完了ascendi-の3複
They crossed the forum and climbed the palatine hill.

mox ad Marci- aede-s adve-ne-runt.
mox やがて
ad+対格 ~へ
Marci-: Marcusの属格
aede-s: aede-s(家、f)の対格
advene-runt: advenio-(着く)の完了 adve-ni-の3複
Soon they arrived at Marcus’ house.

Marcus ia-nuam pulsa-vit;
ia-nuam: ia-nua(扉、f)の対格 
pulsa-vit: pulso-(ノックする)の完了 pulsa-vi-の3単
Marcus knocked on the door;

ia-nitor ia-nuam aperuit et Marcum salu-ta-vit;
ia-nitor ドア番(m)は 
ia-nuam: ia-nua(ドア、f)対格 
aperuit: aperio-(あける)の完了 aperui-の3単
Marcum: Marcusの対格
salut-vit: salu-to-(挨拶する)の完了 salu-ta-vi-の3単、目的語は対格 
the doorkeeper opened the door and greeted Marcus;

‘salve-, domine,’ inquit;
salve-: salveo-(健康である)の命令、挨拶のコトバです。「今日は」
domine: dominus(主人、m)の呼格   
‘Greetings, master,’ he said;

’intra-.’
intra-: intro-(入る)の命令, 単数
‘come in.’

Marcus eum roga-vit:
eum roga-vit彼に質問した
eum: is(彼)の対格
roga-vit: rogo-(質問する)の 完了roga-vi-の3単。目的語は対格 
Marcus asked him:

‘ubi est pater?’
ubi どこに?  
pater 父(m) 
‘Where is my father?’

ille ‘pater tuus’ inquit ‘est in tabli-no-. occupa-tus est.
ille 彼 
pater 父(m)
tuus 君の(m)
in+奪格 ~のなかに
tabli-no-: tabli-num(書斎、n)の奪格  
He said, ‘Your father is in the study.



■図は、友人を心配するクイーントウスです(第17章)。
a-nxius erat; cla-ma-vit: ‘quid facis, Ga-ii-? de-scende.’



■ラテン語名句解題
Plu-s quam di-midium to-ti-us est pri-ncipium. (アリストテレース)
plu-s:  ヨリ多く
quam = than
di-midium 半分(n)
to-ti-us: to-tus(全体の)の属格。名詞的用法で 「全体」の
est: sumの3単現
pri-ncipium  開始、初め(n)
始めというものは全体の半分以上にも当たる(田中利光)。

332 第21章読本の(4)

2009-08-26 06:05:57 | Weblog
332 第21章読本の(4)




‘Qui-nte,’ inquit, ‘vi-sne domum me-cum veni-re patremque meum vi-sere?’
Qui-nte 呼格 
vi-s: volo-(望む)の2単現
    volo-, vi-s, vult, volumus, vultis, volunt 
-ne: 疑問小詞
domum  家へ
me-cum = cum me-  僕と一緒に
veni-re: venio-(来る)の不定法 
patrem: pater(父、m)の対格
-que = and
meum: meus(私の、m)の対格
vi-sere: vi-so-(訪れる)の不定法
and said, ‘Quintus, do you want to come home with me and visit my father?’

Qui-ntus vere-cundus erat; ‘re- ve-ra-‘ inquit ‘me- domum tuam voca-s?
vere-cundus  恥ずかしい、遠慮した
erat: sumの未完了過去eramの3単   
re- ve-ra-  実際に、本当に  
me-: ego(私)の対格
domum: domus(家、f)の対格 → 家へ
    domus, domu-s, domui-, domum, domo-
tuam: tuus(きみの)の女性tuaの対格
voca-s: voco-(呼ぶ、招待する)の2単現 
Quintus was shy; ‘Are you really inviting me to your home?

no-nne pater tuus re-bus occupa-tus est?’
no-nne ~でないのか? 
pater 父(m)
tuus 君の
re-bus: re-s(物・事)の奪格  
occupa-tus  多忙な(m)
Isn’t your father busy (occupied) by things?’

ille respondit: ‘pater meus semper occupa-tus est.
ille 彼は 
respondit: respondeo-(答える)の完了 respondi-の3単
pater 父(m) 
semper 常に  
occupa-tus est  多忙である、いそがしい 
He answered: ‘My father is always busy.

semper tamen cupit ami-co-s meo-s vide-re.
semper 常に、いつも 
tamen しかし 
cupit: cupio-(望む)の3単現
ami-co-s: ami-cus(友人、m)の複数ami-ci-の対格
meo-s: meus(私の、m)の複数mei-の対格
vide-re: video-(見る)の 不定法
But he always wants to see my friends.

tri-stis est;
tri-stis 悲しい(m)
He is sad.

ho-c anno- soror mea, Tullia, de-liciae patris, periit.
ho-c anno- 今年。時の奪格
  ho-c: hic(この、m)の奪格
  anno-: annus(年、m)の複数anni-の奪格  
soror  姉(f) 
mea:  meus(私の)の女性
Tullia トゥッリア(f) 
de-liciae  恋人、快楽、無上の喜び、お気に入り(f、pl)
patris: pater(父、m)の属格
periit: pereo-(死ぬ)の完了 perii- の3単
this year my sister, Tullia, her father’s darling, died.
紀元前45年に、キケローの娘Tulliaは30歳で亡くなりました。



■ 図は木登りをしているガーイウスです(第17章)。
Ga-ius arborem ascende-bat. Qui-ntus ad arborem festi-na-vit.



■ラテン語名句解題
Pallida mors aequo- pulsat pede pauperum taberna-s re-gumque turre-s.
(ホラティウス)
pallida: pallidus(蒼白な、m)の女性
mors  死(f)
aequo-  等しなみに、同等に
pulsat: pulso(たたく、ノックする)の3単現
pede: pe-s(足、m)の奪格
pauperum: pauper(貧乏な、m)の複数paupere-sの属格
  名詞的用法で 「貧しい人々」の
taberna-s: taberna(パブ、露店、小屋、f)の複数tabernaeの対格
re-gumque = et re-gum
re-gum: re-x(王、m)の複数re-ge-sの属格
turre-s: turris(塔、城、宮殿、f)の複数turre-sの対格
青白い死は等しく足でノックする、貧しい人々の小屋も王侯の宮殿も
(田中利光:ラテン語初歩、改訂版、岩波書店 の58頁にある引用文の
 turri-s → turre-s)。 
田中利光が「借用」した松平・国原:新ラテン文法(練習問題44)、
G・L引用語辞典(542頁)では、turre-sとなっています。

331 第21章読本の(3)

2009-08-25 10:38:33 | Weblog
331 第21章読本の(3)




salu-ta-te eum et sinite eum lu-di-s nostri-s interesse.’
salu-ta-te: salu-to-(挨拶する)の命令, 複数。目的語は対格  
eum: is(彼)の対格
sini-te: sino-(~することを許す、認める)の 命令、複数   
eum: is(彼)の対格
lu-di-s nostri-s われわれの遊びに
lu-di-s: lu-dus(遊び、m)の複数lu-di-の与格   
nostri-s: noster(われわれの)の与格 
interesse: intersum(共に居る、参加する、関係する)の不定法
Greet him and let him take part in our games.

ce-teri- pueri- Marcum suspicie-bant, quod puer erat magnus et lautus;
ce-teri-: ce-terus(他の、m)の複数
pueri-:  puer(少年、m)の複数
Marcum 対格 
suspicie-bant: suspicio-(見上げる、尊敬する)の未完了過去 suspicie-bamの3複
quod なぜなれば  
puer 少年(m) 
erat: sumの未完了過去eramの3単 
magnus 大きい(m)  
lautus 明敏な、秀でた(m)
The other boys looked up to Marcus, because he was a big boy and smart;

praeterea- pater eius erat vir i-nsignis, qui- co-nsul fuerat et cla-rus o-ra-tor.
praeterea-  さらに、その上
pater eius 彼の父(m)
  eius:  is(彼)の属格
erat: sumの未完了過去eramの3単  
vir 男(m) 
i-nsignis  傑出した、人目に立つ(m)
qui- = who・関係代名詞(m)
co-nsul  執政官(m)
fuerat: sumの過去完了fueramの3単
cla-rus  有名な(m) 
o-ra-tor  弁士、弁論家(m)
besides, his father was an eminent man, who had been consul and a famous orator.

itaque omne-s Qui-ntum salu-ta-ve-runt et eum si-ve-runt lu-di-s sui-s interesse.
itaque そこで
omne-s: omnis(すべての、m)の複数omne-s、名詞的用法で「全員」は 
Qui-ntum salu-ta-ve-runt クイーントゥスに挨拶した
Qui-ntum 対格
salu-ta-ve-rant: salu-to-(挨拶する)の完了salu-ta-vi-の3複。目的語は対格
eum: is(彼)の対格
si-ve-runt: sino-(許す)の完了 si-vi-の3複現 
lu-di-s: lu-dus(遊び、m)ぼ複数lu-di-の与格  
sui-s 3人称の再帰的所有形容詞suus(性・数の区別なし)の与格
interesse: intersum(居合わせる)の不定法
And so they all greeted Quintus and allowed him to take part in their games.

pauci-s post die-bus ubi Orbilius puero-s di-mi-sit, Qui-ntus domum ambula-bat,
cum accurrit Marcus.
pauci-s post die-bus 数日後に
pauci-s: paucus(少ない、m)の複数 pauci-の「差異の奪格」
post:副詞、その後、後ほど
die-bus: die-s(日、m)の複数die-sの奪格 
ubi = when, ~の時に
puero-s:  puer(少年、m)の複数pueri-の対格
di-misit: di-mitto-(送り返す)の完了 di-mi-si-の3単  
domum 家へ
ambula-bat: ambulo-(歩く)の未完了過去ambula-bamの3単 
cum その時に、when
accurrit: accurro-(こちらへ走って来る)の完了 accurri-の3単  
A few days later when Orbilius dismissed the boys, Quintus was walking home,
when up ran Marcus.



■図は、木登りをしているガーイウスを見るクイーントゥスです(第17章)。
Qui-ntus ad lu-dum ambula-bat; subito- Ga-ium vi-dit.



■ラテン語名句解題
Quid est somnus, gelidae nisi mortis ima-go-? (オウィディウス)
quid = what?
est: sumの3単現
somnus 眠り(m)
gelidae: gelidus(氷のように冷たい、m)の女性gelidaの属格
nisi  ~以外の何物でもない
mortis: mors(死、f)の属格
ima-go-  像、似姿(f)
眠りは、冷たい死の似姿以外の何であろうか。

330 第21章読本の(2)

2009-08-24 08:25:27 | Weblog
330 第21章読本の(2)




no-n de-be-s so-lus hi-c sta-re.
de-be-s: de-beo-(ねばならない)の2単現
so-lus 単独で、ひとりで  
hi-c ここに、ここで
sta-re: sto-(立つ)の不定法
You mustn’t stand here alone.

veni- me-cum comite-sque salu-ta-.’
veni-: venio-(来る)の命令
me-cum  僕と一緒に
comite-sque = et comite-s
comite-s: comes(仲間、c)の複数comite-sの対格
salu-ta-: salu-to-(挨拶する)の命令、目的語は対格
Come with me and greet my comrades.

Qui-ntum ad comite-s du-xit et ‘ami-ci-,’ inquit, ‘volo- vo-bi-s commenda-re
Qui-ntum Hora-tium Flaccum.
Qui-ntum 対格 
ad comite-s 仲間たちの方へ 
comite-s: comes(仲間、c)の複数comite-sの対格
du-xit: du-co-(導く、連れて行く)の完了du-xi-の3単
ami-ci-: ami-cus(友、m)の複数ami-ci-の呼格  
volo- 私は欲する、望む; volo-, vi-s, vult, volumus, vultis, volunt  
vo-bi-s 君らに; vo-s, vestri-, vo-bi-s, vo-s, vo-bi-s   
commenda-re: commendo-(紹介する)の不定法
Qui-ntum Hora-tium Flaccum  対格、~を
He led Quintus to his comrades and said, ‘Friends, I want to introduce
Quintus Horatius Flaccus.

salu-tat-te eum et sinite eum lu-di-s nostri-s interesse.’
salu-tat-te: salu-to-(挨拶する)の命令、目的語は対格
eum: is(彼)の対格
sinite: sino-(なるにまかせる)の命令
lu-di-s: lu-dus(遊び、ゲーム、m)の複数lu-di-の与格
nostri-s: noster(われわれの、m)の複数nostri-の与格
interesse: intersum(~に参加している)の不定形
Greet him and let him take part in our games.’

ce-teri- pueri- Marcum suspicie-bant, quod puer erat magnus et lautus;
ce-teri-: ce-terus(他の、m)の複数
pueri-: puerus(少年、m)の複数
Marcum  対格
suspicie-bant: suspicio-(見上げる、重んじる)の未完suspicie-bamの3複
quod  なぜなれば
puer  少年(m)
erat: sumの未完eramの3単
magnus 大きい(m)
lautus 立派な、みごとな(m)
The other boys looked up to Marcus, because he was a big boy and smart;

praeterea- pater eius erat vir i-nsignis, qui- co-nsul fuerat et cla-rus o-ra-tor.
praeterea-  そのうえ、加えて
pater 父(m)
eius: is(彼)の属格
erat: sumの未完eramの3単
vir  男(m)
i-nsignis  顕著な、卓越した(m)
qui-  関係代名詞(m), who
co-nsul 執政官(m)
fuerat: sumの過去完了fueramの3単
cla-rus  傑出した、有名な(m)
o-ra-tor  弁士、演説家(m)
Besides, his father was an eminent man, who had been consul and a famous
orator.

itaque omne-s Qui-ntum salu-ta-ve-runt et eum si-ve-runt lu-di-s sui-s interesse.
itaque  そこで、だから
omne-s:  omnis(すべての、m)の複数、名詞的用法で「すべての者」
Qui-ntum  対格
salu-ta-ve-runt: salu-to-(挨拶する)の完了salu-ta-vi-の3複。目的語は対格
eum: is(彼)の対格
si-ve-runt: si-no-(なるにまかせる)の完了si-vi-の3複
lu-di-s: lu-dus(あそび、m)の複数lu-di-の与格
sui-s: 再帰的所有形容詞suus(彼ら自身の)複数sui-の与格
interesse: intersum(参加している)の不定法
And so they all greeted Quintus and allowed him to take part in their games.



■ 図は、聖道にあるクロエリア記念像です(第21章)。
Ro-ma-ni- virtu-tem Cloeliae hono-re i-nsigni- commemorant; nam statuam eius
in equo- i-nsidentis in sacra- via- po-nunt.



■ラテン語名句解題
Di-midium facti- qui- coepit habet.  ホラティウス書簡詩集
di-midium: di-midium(半分、n)の対格
facti-: facio-(する)の受動・完了分詞factus(m)の複数
qui-  関係代名詞(m)、 who
coepit: coepio-(始める)の完了coepi-の3単
habet: habeo-(もつ)の3単現
事を始めた人は、事の半分を既に成し遂げたのである。

329 第21章読本の(1)

2009-08-23 07:28:54 | Weblog
329 第21章読本の(1)




読本Marcus Qui-ntum domum suam invi-tat
Marx invites Quintus to his home

coti-die- Flaccus fi-lium ad lu-dum Orbilii- du-ce-bat.
cotidie-  毎日  
fi-lium: fi-lius(むすこ、m)の対格、~を
ad lu-dum Orbilii-  オルビリウスの学校の方へ向かって  
  ad+対格  ~へ
  lu-dum: lu-dus(学校、m)の対格
  Orbilii-: Orbiliusの属格
du-ce-bat: du-co-(導く、連れて行く)の未完了過去du-ce-bamの3単
Every day Flaccus led his son to Orbilius’ school.

Qui-ntus celeriter disce-bat, et mox Graece- et di-cere et scri-bere poterat.
celeriter すみやかに 
disce-bat: disco-(学習する)の未完了過去disce-bamの3単
mox まもなく 
Graece-  ギリシャ語で 
et...et... ~も~も
di-cere: di-co-(話す)の不定法 
scri-bere: scri-bo-(書く)の不定法
poterat: possumの3単現
Quintus learnt quickly, and he could soon speak and read Greek.

Orbilius eum lauda-bat, quod bonus discipulus erat.
eum 彼を; is, eius, ei-, eum, eo- 
lauda-bat: laudo-(褒める)の未完了過去laude-bamの3単
quod なぜなれば
bonus 良い(m) 
discipulus 生徒(m) 
erat: sumの未完了過去eramの3単
Orbilius praised him, because he was a good pupil.

pri-mum Qui-ntus valde- miser erat.
pri-mum  最初は 
valde-  非常に
miser  みじめな(m)
erat: sumの未完了過去eramの3単
At first Quintus was very miserable.

ce-teri- enim pueri- eum vi-ta-bant nec cum eo- lu-dere vole-bant;
ce-teri- pueri-  他の少年らは 
ce-teri-: ce-terus(他の、m)の複数
pueri-: puer(少年、m)の複数
enim なぜなれば
eums  彼を; is, eiusm, ei-, eum, eo- 
vi-ta-bant: vi-to-(避ける)の未完了過去 vi-ta-bamの3複
nec = neque = et no-n  そして~ない
cum eo- 彼と一緒に  
  cum+奪格 ~と共に
eo-: is(彼)の奪格
lu-dere: ludeo-(遊ぶ)の不定法
vole-bant: volo(望む)の未完了過去vole-bamの3複
     volo-, vi-s, vult, volumus, vultis, volunt
For the other boys avoided him and refused (were not willing) to play with him;

tandem tamen is qui- pri-mo- die- eum salu-ta-versat accessit et ‘Qui-nte,’
inquit, ‘mihi no-men est Marcus.
tandem  さいごに
tamen しかし 
is qui- = he who ; the one who ~
 is  彼
  qui- 関係代名詞(m)
pri-mo- die- 最初の日に、時の奪格  
pri-mo-: pri-mus(最初の、m)の奪格
die-:  die-s(日、m)の奪格
mihi 私に;  ego, mei-, mihi, me-, me-
eum: is(彼)の対格
salu-ta-verat: salu-to-(挨拶する)の過去完了salu-ta-veramの3単
  目的語は対格
accessit: acce-do-(近寄る)の完了acce-ssi-の3単
Qui-nte  呼格  
mihi  私に; ego, mei, mihi, me-, me-
no-men 名前(n)
but at last the one who has greeted him the first day came up and said,
‘Quintus, my name is Marcus.



■図は、敵陣へ戻ったクリエリアです(第16章)
Ro-ma-ni- Cloeliam Porsinnae tra-dunt, quae ad castra hostium redit.



■ラテン語名句解題
No-n est qui- faciat bonum. ロマ書、3, 12
no-n 否定詞
est: sumの3単現
qui-  関係代名詞who(m)
faciat: facio-(する)の接現faciamの3単。するような、しているような
bonum: bonus(良い、m)の中性bonumの対格
名詞的用法で「良いこと、善」
善を行う者はいない。

328 第21章漫画

2009-08-22 09:07:47 | Weblog
328 第21章漫画




postero- die- Qui-ntus cum patre domum ambula-bat cum accurrit Marcus.
postero- die- 翌日
  postero-: posterus(次の、m)の奪格
die-:die-s(日、m)の奪格
cum patre  父と一緒に
patre: pater(父、m)の奪格
domum  家へ
ambula-bat: ambulo-(あるく)の未完ambula-bamの3単
cum = when
accurrit: accurro-(走ってくる)の完了accurri-の3単
The next day Quintus was walking home with his father when Marcus ran up.

ille ‘mane-, Qui-nte,’ inquit;
ille 彼は
mane-: maneo-(まつ)の命令
Qui-nte 呼格
He said, ‘Wait, Quintus.

‘vi-sne domum me-cum veni-re patremque meum vi-sere?’
‘vi-s:  volo-(欲する)の2単現; volo-, vi-s, vult, volumus, vultis, volunt
-ne 疑問小詞、~か?
domum  家へ
me-cum 僕と一緒に
veni-re: venio-(くる)の不定法
patremque = et patrem
patrem: pater(父、m)の対格
meum: meus(僕の、m)の対格
vi-sere: viso-(見に来る)の不定法
Do you want to come home with me and visit my father?
「訪問する(vi-sito-)」の不定法はvi-sita-reです。

Marcus Qui-ntum domum du-xit;
Qui-ntum  対格
domum  家へ
du-xit: du-co-(みちびく)の完了duxi-の3単
Marcus led Quintus home.

patrem in tabli-no- inve-nit.
patrem: pater(父、m)の対格
in tabli-no-  書斎の中に
tabli-no-: tabli-num(書斎、n)の奪格
inve-nit: invenio-(みつける)の完了inve-ni-の3単(現在はinvenit、短音)
He found his father in the study.

Marci- pater epistolam scri-bae dicta-bat de- re-pu-blica-.
Marci-:  Marcusの属格
pater  父(m)
epistolam: epistola(手紙、f)の対格
scri-bae: scri-ba(秘書、m)の与格
dicta-bat: dicto-(口述する)の未完dicta-bamの3単
de-  ~について、奪格支配
re-pu-blica-: re-spu-blica(共和国、f)の奪格
Marcus’ father was dictating a letter to his secretary about the republic.

漫画は終わりです。



■ラテン語名句解題
Omnia tempus habent. 「伝道の書」3,1
   omnia: omnis(すべての、m)中性omneの複数、
名詞的用法で「すべてのもの、こと」
   tempus とき(m)
   habent: habeo-(もつ)の3複現
すべて物事には時がある。



******************************************************************
Character cartoons from the Oxford Latin Course by Maurice Balme and James
Morwood, copyright © Oxford University Press, reproduced by permission of
Oxford University Press.
******************************************************************