やさしいラテン語

ラテン語をABCからはじめます。

263 第16章読本の(5)

2009-05-31 16:59:40 | Weblog
263 第16章読本の(5)

[今日のポイント]
pa-x 平和(f)
redintegro- 再開する、回復する
virtu-s 勇気(f)
insignis 明白な、卓越した
doceo- 教える、示す

___________________________

■si-c pa-x redintegra-ta est.
 このように平和は回復します。
___________________________


si-c pa-x redintegra-ta est.
si-c このように
pa-x 平和(f)
 ▲田中、国原辞典ではpa-x、田中改訂版、Glare辞典ではpaxと短音
redintegra-ta: redintegro-(回復する)の完了分詞redintegra-tusの女性
est: sumの3単現
So the peace is renewed.

Ro-ma-ni- Coloeliae virtu-tem hono-re i-nsigni- commemorant, nam statuam eius in summa- Sacra- via- po-nunt in equo- i-nsidentis.
Ro-ma-ni-: Ro-ma-nus(ローマ人、m)の複数
Coloeliae virtu-tem  クロエリアの勇気を
  Cloeliae: Cloeliaの属格
  virtu-tem: virtu-s(勇気、f)の対格
hono-re i-nsigni- commemorant 顕著な栄誉で思い出す
  hono-re: honor(名誉、m)の奪格
  i-nsigni-: insignis(顕著な、明白な、m)の奪格
commemorant: commemoro-(思い出す)の3複現
nam  というのは
statuam eius 彼女の像を
  statuam:statua(像、f)の対格
  eius:ea(彼女)の属格。▲これまでの辞書ではe-ius
in summa- Sacra- via-。Sacra viaの最高所に
  in+奪格 ~のうえに
  summa-: summa(頂点、f)の奪格
  Sacra-: sacrus(聖なる、m)の女性sacraの奪格
  via-: via(道、f)の奪格
     Sacra viaは固有名詞
po-nunt: po-no-(置く)の3複現
in equo- i-nsidentis 馬のうえに坐っている
  in+奪格 ~のうえに
  equo-: equus(馬、m)の奪核
  i-nsidentis: insideo-(すわっている)の現在分詞i-nside-nsの属格
The Romans commemorate Cloelia’s courage with an outstanding honour, for they
set up a statue of of her at the top of the Sacred Way sitting on horseback
.
16章(第1巻)が終わりました。
次は、第1巻のAppendix「キケローの息子」を読みましょう。



■ 福音書のラテン語
Qui- sine pecca-to vestrum, pri-mus in illam lapidem mittat.(John 8:7)
qui-: 関係代名詞who(m)、~ところの人
sine = without、奪格支配
pecca-to-: pecca-tum(過失、n)の奪格 
vestrum: vo-s(あなた方)の属格。
  貴方たちのなかで 罪 のない 人が 
pri-mus  まず、最初に
in +対格 ~に
illam: ille(彼)の女性illaの対格
lapidem: lapis(石、m)の対格。石を
mittat: mitto-(投げる)の接現mittamの、3単
  まず この女に 石を 投げなさい
 He who is without sin among you, let him throw a stone at her first.

262 第16章読本の(4)

2009-05-30 08:34:41 | Weblog
262 第16章読本の(4)

[今日のポイント]
flu-men 川(n)
tra-no- 泳いで渡る
incolume-s 無傷で、ぶじに
reddo- 返す、もどす
foedus 盟約、契約(n)

______________
■ flu-men tra-nat
彼女は川を泳いで渡ります。
______________


flu-men tra-nat omne-sque fe-mina-s in urbem incolume-s du-cit.
flu-men 川(n)
tra-nat: tra-no-(泳いでわたる)の3単現
omne-s: omnis(すべての、m)の女性複数omne-sの対格
-que = and
fe-mina-s: fe-mina(女性、f)の複数fe-minaeの対格
in +対格 ~のなかへ
urbem: urbs(町、f)の対格
incolume-s  無傷で、ぶじに
du-cit: du-co-(みちびく)の3単現
She swims across the river and leads all the women safe into the city.

pri-mum Porsinna valde- i-ra-tus est Ro-ma-no-sque iubet omne-s obside-s sibi
reddere.
pri-mum  まず、最初
Porsinna は
valde-  非常に
i-ra-tus  怒れる(m)
est: sumの3単現
Ro-ma-no-s: Ro-ma-nus(ローマ人、m)の複数Ro-ma-ni-の対格
-que = and
iubet: iubeo-(言う、命じる)。目的語は対格
omne-s: omnis(すべての、m)の複数omne-sの対格
obside-s: obses(人質、m)の複数obside-sの対格
sibi  自身に、与格
reddere: reddo-(かえす、もどす)の不定法
At first Porsinna is extremely angry and tells the Romans to return all the hostages
to him;

deinde ab i-ra de-sistit et, in admi-ra-tio-nem Cloeliae virtu-tis versus, haec
Ro-ma-ni-s di-cit:
deinde それから
ab +奪格 ~から
i-ra-: i-ra(怒り、f)の奪格
de-sistit: de-sisto-(やめる、思いとどまる)の3単現
in +対格 ~へ
admi-ra-tio-nem: admi-ra-tio-(感嘆、賞賛、f)の奪格
Cloeliae: Cloelia(f)の属格
virtu-tis: virtu-s(勇気、f)の属格
versus ~の方向へ
haec: hic(これ、m)の中性hocの複数haecの対格
Ro-ma-ni-s: Ro-ma-nus(ローマ人、m)の複数Ro-ma-ni-の与格
di-cit: di-co-(いう)の3単現
then he ceases from his anger and, changing to admiration for Cloelia’s courage, he
says this to the Romans:

‘vo-s foedus rumpitis, sed si- Cloeliam mihi reddideritis, no-n modo eam incolumem
serva-bo- sed etiam ce-tera-s fe-mina-s li-bera-bo-.’
vo-s  お前たちは
foedus: foedus(盟約、契約、n)の対格
rumpitis: rumpo-(破る)の2複現
sed  しかし
si-  もし
Cloeliam: Coeliaを、対格: Coelia, ae, ae, am, a-
mihi  私に、与格; ego, mei-, mihi, me-, me-
reddideritis: reddo-(返す、もどす)の接続法、完了、2複
no-n modo… sed etiam…= not only…but also…
eam: ea(彼女)の対格
incolumem  無傷で、ぶじに
serva-bo-: servo-(救う)の未来、1単
ce-tera-s: ce-terus(他の、m)の女性ce-teraの複数ce-teraeの対格
fe-mina-s: fe-mina(女性、f)の複数fe-minaeの対格
li-bera-bo-: li-bero-(解放する、自由にする)の未来、1単
‘You are breaking the treaty, but if you return Cloelia to me, I shall not only keep
her unharmed but I will also free the rest of the women.

Ro-ma-ni- haec accipiunt Cloeliamque tra-dunt, quae ad castra hostium libe-ns
dedit.
Ro-ma-ni-: Ro-ma-nus(ローマ人、m)の複数
haec: hic(これ、m)の中性hocの複数haecの対格
accipiunt: accipio-(うけいれる)の3複現
Cloeliam:Cloeliaの対格
-que = and
tra-dunt: tra-do-(手渡す)の3複現
quae: 関係代名詞qui-の女性
ad +対格 ~へ
castra: castra(陣営、n, pl)の対格
hostium: hostis(敵、m)の複数hoste-sの属格
libe-ns  喜んで、快く
  ▲田中、国原辞典ではlibe-ns、田中改訂版、Glare辞典ではlibensと短音。
redit: redeo-(もどる)の3単現
The Romans accept these terms and hand over Cloelia, who returns willingly to the camp
of the enemy.

Porsinna ce-tera-s fe-mina-s li-berat.
Porsinna は
ce-tera-s: ce-terus(他の、m)の女性複数ce-teraeの対格
fe-mina-s: fe-mina(女性、f)の複数fe-minaeの対格
li-berat: libero-(解放する)の3単現
Porsinna frees the rest of the women.



■図は、少女を呼んでいる少年です(第4章)。
 puer puellam videt; eam vocat.



■福音書のラテン語
 Domine, memento- mei-, cum ve-neris in re-gnum tuum. (Luke 23:42)
domine: dominus(主、m)の呼格
memento-: memini-(記憶している)の未来・命令。目的語は属格 
mei-: egoの属格
cum = when
ve-neris: venio-(くる)の接続法、完了ve-nerimの2単
in+対格  ~へ
re-gnum:regnum(王国、n)の対格
▲田中、国原辞典ではre-gnum、田中改訂版, Glare辞典ではregnumと短音
tuum: tuus(あなたの、m)の中性 tuumの対格
Lord, remember me when You come into Your kingdom.

261 第16章読本の(3)

2009-05-29 10:22:49 | Weblog
261 第16章読本の(3)

[今日のポイント]
obsidio- 包囲(f) 
obses 人質(m)
de-sisto- やめる
posco- 要求する
conditio- 条件(f)

________________
■ ab obsidio-ne de-sistere vult
彼は包囲をやめようと思います。
________________


ab obsidio-ne de-sistere vult sed obside-s a- Ro-ma-ni-s poscit.
ab+奪格 ~から
obsidio-ne: obsidio-(包囲、f)の奪格
de-sistere: de-sisto-(離れている、やめる)の不定法
vult: volo-(欲する)の3単現
  volo-, vi-s, vult, volumus, vultis, volunt
sed  しかし
obside-s: obses(人質、m)の複数obside-sの対格
a- +奪格 ~から
Ro-ma-ni-s: Ro-ma-nus(ローマ人、m)の複数Ro-ma-ni-の奪格
poscit: posco-(要求する)の3単現
he is willing to cease from the siege but demnads hostages from the Romans.

ha-s conditio-ne-s Ro-ma-ni- accipiunt obside-sque Porsinnae tra-dunt.
ha-s: hic(この、m)の女性haecの複数haeの対格
  単hic, haec, hoc; 複hi-, hae, haec
   女複hae, ha-rum, hi-s, ha-s, hi-s
conditio-ne-s: condicio-(条件、f)の複数condicio-ne-sの対格
Ro-ma-ni-: Ro-ma-nus(ローマ人、m)の複数
accipiunt: accipio-(うけつける)の3複現
obside-s: obses(人質、m)の複数obside-sの対格
-que = and
Porsinnae: Porsinnaの与格、~に
tra-dunt:tra-do-(手渡す)の3複現.
The Romans accept these terms and hand over hostages to porsinna.

Etrusci- exercitum a- Ia-niculo- de-du-cunt et castra haud procul ri-pa- Tiberis
po-nunt.
Etrusci-: Etruscus(エトルーリア人、m)の複数
exercitum: exerccitus(軍隊、m)の対格
a- +奪格 ~から
Ia-niculo-: Ja-niculum(ヤーニクルム丘、n)の奪格
de-du-cunt:de-du-co-(連れ去る、移動させる)の3複現
castra: castra(陣営、n, pl)の対格
haud  まったく~でない
procul  遠く隔たって、離れて
ri-pa-: ri-pa(岸、土手、f)の奪格
Tiberis: Tiberis(m)の属格
po-nunt: po-no-(置く、設営する)の3複現
The Etruscans lead off their garriosn from the janiculum and pitch camp not far from
the Tiber.

inter obside-s sunt ple-raeque fe-minae.
inter+対格 ~のなかに
obside-s: obses(人質、m)の複数obside-sの対格
sunt: sumの3複現
ple-raeque: ple-rusque(非常に多くの、m)の女性ple-raqueの複数
fe-minae: fe-mina(女性、f)の複数
Among the hostages are several women.
 ▲ple-rusqueをseveralと訳していますが、Glare辞典にもseveralという意味は
  出ていません。

u-na ex hi-s, virgo- no-mine Cloelia, e- manibus hostium e-va-dere co-nstituit.
u-na: u-nus (=one, m)の女性
ex +奪格 ~から、~の中の
hi-s: hic(この、m)の女性haecの複数haeの奪格
virgo- 乙女、処女(f)
no-mine: no-men(名前、n)の奪格。with the name of …
Cloelia  クロエリア(f)
e- +奪格 ~から
manibus: manus(手、f)の複数manu-sの奪格
hostium: hostis(敵、m)の複数hoste-sの属格
e-va-dere: e-va-do-(出て行く、逃れる)の不定法
co-nstituit: co-nstituo-(きめる)の3単現
One of these, a maiden called Cloelia, decides to escape from the hands of the enemy.

custo-de-s fallit, e- castri-s effugit, manum fe-mina-rum ad Tiberim du-cit.
custo-de-s: custo-s(番兵、歩哨、見張り、m)の複数custo-de-sの対格
fallit: fallo-(~に気づかれぬようにする、~からかくれる)の3単現
e- +奪格 ~から
castri-s: castrum(要塞、とりで、n)の複数castraの奪格
effugit: effugio-(脱走する、逃げる)の3単現
manum: manus(手、f)の対格
fe-mina-rum: fe-mina(女性、f)の複数fe-minaeの属格
ad +対格 ~へ
Tiberim: Tiberis(m)の対格
du-cit: du-co-(みちびく)の3単現
She gives the guards the slip, escapes friom the camp, leads a band of women to the
Tiber.



■ 図は、イヌを呼ぶ少年です(第3章)。
 Qui-ntus agrum intrat. puer Argum vocat sed Argus no-n audit; nam dormit.



■福音書のラテン語
 Reddite ergo quae sunt Caesaris Caesari-, et quae sunt Dei- Deo-.
  (Matthew 22:21)
reddite: reddo-(もとに戻す)の命令
ergo  したがって
quae: 関係代名詞qui-の中性quodの複数
sunt:sumの3複現
Caesaris: Caesar(カエサル、m)の属格
Caesari-: Caesarの与格
 カエサル(皇帝)のものは カエサルに 返せ
dei-:  deus(神、m)の属格
deo-: deusの与格
Render therefore to Caesar the things that are Caesar’s, and to God
the things that are God’s.

260 第16章読本の(2)

2009-05-28 11:57:21 | Weblog
260 第16章読本の(2)

[今日のポイント]
annus/anni- 年(m)
proelium  戦闘(n)
capio- とる、占領する
circumvenio- とり囲む
abhinc 昔、かつて

_____________________________
■ multi-s adhinc anni-s Etrusci- Ro-ma-no-s in proelio- vincunt.
むかし、エトルーリア人がローマー人を戦闘で打ち負かします。
_____________________________


multi-s abhinc anni-s Etrusci- Ro-ma-no-s in proelio- vincunt sed urbem capere
no-n possunt..
multi-s: multus(多くの、m)の複数multi-の奪格
abhinc 以前に、かつて  
anni-s: annus(年、m)の複数anni-の「時の奪格」
Etrusci-: Etruscus(エトルリア人、m)の複数
Ro-ma-no-s: Ro-ma-nus(ローマ人、m)の複数Ro-ma-ni-の対格
in +奪格 ~のなかで
proelio-: proelium(戦闘、n)の奪格
vincunt: vinco-(勝つ、打ち負かす)の3複現。目的語は対格
sed  しかし
urbem: urbs(町、f)の対格
capere: capio-(とる、占領する)の不定法
no-n  否定詞
possunt: possum(できる)の3複現
Many years ago the Etruscans conquer the Romans in battle but cannot take the
city.

itaque totam urbem circumveniunt;
itaque  だすけ(新潟弁)、ほなけん(徳島弁)
to-tam: to-tus(すべての、m)の女性to-taの対格
urbem: urbs(町、f)の対格
circumveniunt: circumvenio-(とりかこむ)の3複現
  circumキルクム(周囲を)とvenio-(くる)との合成語です。
And so they surround the whole city;

praesidium in colle Ia-niculo- tra-ns Tiberim po-nunt;
praesidium: praesidium(要塞、とりで、n)の対格
in +奪格 ~のうえに
colle: collis(丘、m)の奪格
Ia-niculo-: Ia-niculum(ヤニクルム、n)の奪格
tra-ns  ~の向こう側に、~を越えて。対格支配
Tiberim: Tiberis(ティベリス川、m)の対格
po-nunt: po-no-(置く、設営する)の3複現
They place a garrison on the hill called Janiculum across the Tiber;

flu-men multi-s na-vibus custo-diunt.
flu-men: flu-men(川、n)の対格
multi-s: multus(多くの、m)の女性multaの奪格
na-vibus: na-vis(船、f)の複数na-ve-sの奪格
custo-diunt: custo-dio-(監視する)の3複現
They guard the river with many ships.

Ro-ma-ni- fru-mentum in urbem importa-re no-n possunt;
Ro-ma-ni-: Ro-ma-nus(ローマ人、m)の複数
fru-mentum: fru-mentum(穀物、n)の対格
in +対格 ~のなかへ
urbem: urbs(町、f)の対格
importa-re: importo-(もちこむ)の不定法
no-n 否定詞
possunt: posssm(できる)の3複現
The Romans cannot import corn into the city;

ci-ve-s ie-iu-ni- sunt, sed fortiter resistunt neque u-llo- pacto- se- de-dere volunt.
ci-ve-s: ci-vis(市民、c)の複数
ie-iu-ni-: ie-iu-nus(飢えた、m)の複数
sunt: sumの3複現
sed  しかし
fortiter  勇敢に
resistunt: resisto-(立ち止まる、抵抗する)の3複現
neque = nec = et no-n  そして~でない 
u-llo-: u-llus(= any、否定文で)の中性u-llumの与格
  ■田中、国原辞典ではu-llus、田中改訂版、Glare辞典ではullusと短音
pacto-: pactum(協定、契約、n)の与格
se-  彼ら自身を、対格
de-dere: de-do-(ゆだねる)の不定法 
volunt: volo-(欲する)の3複現
The citizens are starving but they bravely resist and refuse to surrender on any terms.

tandem re-x Etrusco-rum, Porsinna no-mine, condicio-ne-s pa-cis ipse pro-po-nit:
tandem  さいごに
re-x 王(m)
Etrusco-rum: Etruscus(エトルーリア人、m)の複数Etrusci-の属格
Porsinna  ポルシンナ(m)
no-mine: no-men(名前、n)の奪格
condicio-ne-s: condicio-(提案、申し出、f)の複数condicio-ne-sの対格
pa-cis: pax(平和、f)の属格
ipse  自身
pro-po-nit: pro-po-no-(前に置く、提案する)の3単現
At length the king of the Etruscans, called Porsinna, himself proposes termms of peace:



■ 図は、耕地で働くフラックスと眠っているイヌです(第3章)。
  Argus Flaccum no-n iuvat sed dormit.

▲昨日は、図の説明が抜けていました。
  Flaccus Argum in agrum du-cit,



■福音書のラテン語
 Bea-ti- mi-te-s, quoniam ipsi- posside-bunt terram. (Matthew 5:5)
bea-ti-: bea-tus(幸福な、恵まれた、祝福された、m)の複数
mi-te-s: mi-tis(温和な、優しい、m)の複数、名詞的用法
 柔和な人々は 幸いで(あるsunt)
quoniam  ~だから
ipsi-: ipse(自身、m)の複数
posside-bunt: possideo-(所有する、獲得する)の未来posside-bo-の3複
terram: terra(土地、f)の対格
 (その人たちは) 地を 受け継ぐ
Blessed are the meek, For they shall inherit the earth.

259 第16章読本の(1)

2009-05-27 09:32:04 | Weblog
259 第16章読本の(1)

[今日のポイント]
postri-die- 次の日、翌日
hortus 庭(m)
sedeo- すわる
di-co- いう
carus 親愛なる(m)

_______________________________________________________________
■ postri-die- Hora-tia, dum in horto- cum ma-tre sedet, haec di-cit:
翌日ホラーティアは、母と庭に座っている間に、こういいます:
_____________________________________________________________


postri-die- Hora-tia, dum in horto- cum ma-tre sedet, haec di-cit:
postri-die- 翌日
Hora-tia は
dum  ~のあいだに
in +奪格 ~のなかで
horto-: hortus(庭、m)の奪格
cum = with, 奪格支配
ma-tre: ma-ter(母、f)の奪格
sedet: sedeo-(すわる)の3単現
haec: hic(これ、m)の中性hocの複数haecの対格
di-cit: di-co-(いう)の3単現
The next day while Horatia is sitting in the garden with her mother, she says this:

ma-ter ca-ra, Cincinna-tus vir fortis erat et bonus.
ma-ter  母(f)の呼格
ca-ra: ca-rus(親愛なる、m)の女性ca-raの呼格
Cincinna-tus は
vir  男(m)
fortis  勇敢な(m)
erat: sumの未完eramの3単
bonus 良い(m)
‘Mother dear, Cincinnatus was a brave man and good.

no-nne fe-minae quoque tantam virtu-tem praebue-runt?’
no-nne  ~ないか?
fe-minae: fe-mina(女性、f)の複数
quoque: もまた
tantam: tantus(このような、m)の女性tantaの対格
virtu-tem: virtu-s(勇気、f)の対格
praebue-runt: praebeo-(示す、みせる)の完了praebui-の3複
Haven’t women too show such great courage?’

Scintilla: ‘certe-, ca-ra fi-lia, multae fe-minae erant quae summam virtu-tem
praebue-runt, si-cut Cloelia.’
Scintilla は
certe- 確かに、疑いなく
ca-ra: ca-rus(親愛なる、m)の女性ca-raの呼格
fi-lia 娘(f)、呼格
multae: multus(多くの、m)の女性multaの複数
fe-minae: fe-mina(女性、f)の複数
erant: sumの未完eramの3複
quae:関係代名詞qui-の女性quaeの複数
summam: summus(最高の、最大の、m)の女性summaの対格
virtu-tem: virtu-s(勇気、f)の対格
praebue-runt: praebeo-(示す)の完了praebui-の3複
si-cut  ~のように
Cloelia クロエリア(f)
Scintilla replied: ‘Certainly, dear daughter, there were many women who showed the
greatest courage, like Cloelia.’

Hora-tia: ‘na-rra- mihi de- Cloelia-, si- vi-s.’
Hora-tia は
na-rra-:na-rro-(語る)の命令
mihi 私に;  ego, mei-, mihi, me-, me-
de- +奪格 ~について
Cloelia-:奪格
si- もし
vi-s: volo-(欲する)の2単現
  volo-, vi-s, vult, volumus, vultis, volunt
Horatia says, ‘Tell me , please (if you will) about Cloelia.’

Scintilla: ‘audi-, Hora-tia.
Scintilla は
audi-:audio-(きく)の命令
Hora-tia 呼格
Scintilla says, ‘Listen, Horatia.

ego tibi na-rra-bo- de- virtu-te Cloeliae.’
ego  私は
tibi  お前に、貴女に、与格;  tu-, tui-, tibi, te-, et-
na-rra-bo-: na-rro- (語る)の未来、1単
de- +奪格 ~について
virtu-te: virtu-s(勇気、f)の奪格
Cloeliae 属格;  Cloelia, ae, ae, am, a-
I will tell you about the courage of Cloelia.



■ ラテン語名句解体
 Ple-nus venter no-n studet libenter.
ple-nus 充満した、いっぱいの
venter  腹(m)
no-n  否定詞
studet: studeo-(学問する)の3単現
libenter 喜んで、快く、すすんで
満てる腹は好んで学ばず。
満腹は、学びに励もうとしない。


258 第16章漫画

2009-05-26 08:33:59 | Weblog
258 第16章漫画

[今日のポイント]
virtu-s 勇気(f)
flu-men 川(n)
tra-no- 泳ぎ渡る
valde- 非常に
foedus 同盟、契約(n)

_________________________
■ Cloelia fe-mina-s ad Tiberim du-cit.
 クロエリアは女性たちをテベリス川へみちびきます。
______________________


Cloelia fe-mina-s ad Tiberim du-cit flu-menque tra-nat..
Cloelia  は
fe-mina-s: fe-mina(女性、f)の複数fe-minaeの対格
ad +対格 ~の方へ
Tiberim: Tiberis(川の名前、m)の対格
du-cit: du-co-(みちびく)の3単
flu-men: flu-men(川、n)の対格
-que = and
tra-nat: tra-no-(=transno-、泳ぎ渡る)の3単
Coelia leads the women to the Tiber and swims across the river.

Porsinna valde- i-ra-tus est.
Porsinna 王の名前(m)
valde-  非常に
i-ra-tus 怒れる(m)
est: sumの3単現
Porsinna is extremely angry.

Ro-ma-ni-s di-cit:
Ro-ma-ni-s: Ro-ma-nus(ローマ人、m)の複数Ro-ma-ni-の与格
di-cit: di-co-(いう)の3単現
he says to the Romans:

‘vo-s 貴方たちは
foedus: foedus(契約、同盟、n)の対格
rumpitis: rumpo-(破る、犯す)の2複現
‘You are breaking the treaty.

Cloeliam mihi statim tra-dite.
Cloeliam 対格、~を
mihi 私に; ego, mei-, mihi, me-, me-
statim  ただちに、すぐに
tra-dite: tra-do-(手渡す)の命令
Hand over Cloelia to me at once.’

Ro-ma-ni- Cloeliam Porsinnae tra-dunt, quae ad castra hostium redit.
Ro-ma-ni-: Ro-ma-nus(ローマ人、m)の複数
Cloeliam  対格、~を
Porsinnae  与格、~に
tra-dunt: tra-do-(手渡す)の3複現
quae: 関係代名詞who、qui-の女性
ad +対格 ~へ
castra 陣営(n、pl)の対格
hostium: hostis(敵、c)の複数hoste-sの属格、~の
redit: redeo-(もどる)の3単現.
The Romans hand Cloelia over to Porsinna, who returns to the camp of the enemy.

Ro-ma-ni- virtu-tem Cloeliae hono-re i-nsigni- commemorant;
Ro-ma-ni-: Ro-ma-nus(ローマ人、m)の複数
virtu-tem: virtu-s(勇気、f)の対格、~を
Cloeliae 属格、~の;  Cloelia, ae, ae, am, a-
hono-re: honor(名誉、m)の奪格
i-nsigni-: i-nsignis(顕著な、m)の奪格
  i-nsignis, i-nsignis, i-nsigne
男i-nsignis, is, i-, em, i-
commemorant: commemoro-(思い出す)の3複現
The Romans commemorate Cloelia’s courage by an outstanding hoour;

nam statuam eius in equo- i-nsidentis in Sacra- via- po-nunt.
nam  というのは
statuam: statua(像、f)の対格、~を
eius: is(彼)の女性eaの属格
 ▲ 田中、国原、田中改訂版辞典ではe-iusと長音。
  Glare辞典にはeiusもe-iusも出ています。この教科書では短音。
in +奪格 ~のうえに
equo-: equus(馬、m)の奪格
i-nsidentis: insideo-(すわっている)の現在分詞i-nside-nsの属格
in +奪格 ~のうえに、~のなかに
Sacra- via-: 「サクラ通り」という固有名詞です。ローマの幹線道路
  sacra: sacer(神聖な、m)の女性sacraの奪格
  via-: via(道、f)の奪格
po-nunt: po-no-(置く、設置する)の3複現
For in the sacred Way they set up a statue of her sitting on horseback.



■ 福音書のなかのラテン語
 Quaerite, et invenie-tis. (Luke 11:9)
quaerite: quaero-(さがす)の命令
et = and
  探しなさい、そうすれば
invenie-tis:  invenio-(見つける)の未来inveniamの2複現
  見つかる
Seek, and you will find.



■ 図は、畠で働いている父です(第3章)。
 Flaccus est colo-nus Ro-ma-nus. in agro- labo-rat.

257 第15章読本の(8)

2009-05-25 07:48:20 | Weblog
257 第15章読本の(8)

[今日のポイント]
de-po-no- 捨てる
fi-nis 境界/ fi-ne-s領土(m) 
arma 武器(n、pl)
abeo- 立ち去る
ru-rsus ふたたび、iterum
gaudeo- 喜ぶ

___________
■ arma de-po-nunt.
彼らは武器を放棄します。
___________


arma de-po-nunt et ad fi-ne-s suo-s abeunt..
arma  武器(n, pl)
de-po-nunt:  de-po-no-(捨てる)の3複現
ad +対格 ~へ
fi-ne-s: fi-nis(境界、m)の複数fi-ne-s(領土)の対格
suo-s: suus(自身の、m)の複数sui-の対格
abeunt: abeo-(立ち去る)の3複現
They lay down their arms and depart to their own territory.

Cincinna-tus mi-lite-s Ro-ma-no-s ad urbem redu-cit.
Cincinna-tus は
mi-lite-s: mi-les(兵士、m)の複数mi-lite-sの対格
Ro-ma-no-s: Ro-ma-nus(ローマの、ローマ人の、m)の複数Ro-ma-ni-の対格
ad +対格 ~へ
urbem: urbs(町、f)の対格。urbsの発音はurps
redu-cit: redu-co-(連れ戻す)の3単現
Cincinnatus leads the Roman soldiers back to the city.

parte-s eum in urbem du-cunt triumphantem.
parte-s:  pater(元老院議員、m)の複数
eum: is(彼)の対格
in +対格 ~のなかへ
urbem: urbs(町、f)の対格
du-cunt: du-co-(みちびく)の3複現
triumphantem: triumpho-(凱旋する)の現在分詞triumpha-nsの複数対格
The fathers lead him into the city in triumph.

omne-s ci-ve-s gaudent et epula-s faciunt.
omne-s: omnis(すべての、m)の複数
ci-ve-s: ci-vis(市民、c)の複数
gaudent: gaudeo-(喜ぶ)の3複現
epula-s: epu-lae(大ごちそう、f、pl)の対格 
faciunt: facio-(つくる、する)の3複現
All the citizens rejoice and hold a feast,

si-c Cincinna-tus urbem servat.
si-c このように
Cincinna-tus は
urbem:  urbs(町、f)の対格
servat: servo-(救う)の3単現
So Cincinnatus saves the city.

sed mox domum redit, togam de-po-nit, in agro- ru-rsus labo-rat.
sed しかし
mox すぐ、やがて、まもなく
domum  家へ
redit: redeo-(かえる)の3単現
togam: toga(f)の対格
de-po-nit: de-po-no-(ぬぐ)の3単現
in +対格 ~へ
agro-: ager(耕地、m)の対格
ru-rsus  ふたたび、iterum
labo-rat: labo-ro-(働く)の3単現
But he soon returns home, takes off his toga, and works again in his field.
第15章が終わりました。



■ 図は、ホラーティアに挨拶している飼い犬のアルグスです(第2章)。
 Argus casam intrat et Hora-tiam salu-tat.


■福音書のなかのラテン語
 Respocite vola-tilia caeli-, quoniam no-n serunt neque metunt neque congregant in horrea. (Matthew 6:26)
respocite: respicio-(見回す)の命令
vola-tilia: vola-tile(鳥、n)の複数vola-tiliaの対格
caeli-: caelum(空、n)の属格
  空の 鳥を よく見なさい
quoniam なんとなれば、~だから 
no-n 否定詞
serunt: sero-(タネをまく)の3複現
  種も 蒔かず
neque = et no-n
metunt: meto-(刈りいれる)の3複現
  刈り入れも せず
congregant: congrego-(集める)の3複現
in+対格 ~のなかへ
horrea: horreum(納屋、穀物倉、n)の複数horreaの対格
  倉に 納めも しない
Look at the birds of the air, for they neither sow nor reap nor gather into barns.

256 第15章読本の(7)

2009-05-24 08:16:44 | Weblog
256 第15章読本の(7)

[今日のポイント]
deinde それから
mi-les/mi-lite-s 兵士(m)
iubeo-circumvenio- とり囲む
cla-mor 大声、叫声(m)
tollo- あげる

_______________________________
■ deinde mi-lite-s iubet hoste-s circumveni-re.
それから彼は兵士たちに敵を取り囲むように命じる。
_____________________________


deinde mi-lite-s iubet hoste-s circumveni-re magno-sque cla-mo-re-s tollere.
deinde  それから
mi-lite-s: mi-les(兵士、m)の複数
iubet: iubeo-(言う、命じる)の3単現。目的語は対格
hoste-s: hostis(敵、c)の複数hoste-sの対格
circumveni-re: circumvenio-(とり囲む)の不定法
magno-s: magnus(大きい、m)の複数magni-の対格
-que = and
cla-mo-re-s: cla-mor(大声、歓声、m)の複数cla-mo-re-sの対格
tollere: tollo-(あげる)の不定法
Then he orders his soldiers to surround the enemy and raise loud shouts.

et hoste-s et co-nsulis exercitus cla-mo-re-s audiunt.
et…et… = both…and…
hoste-s: hostis(敵、c)の複数
co-nsulis: co-nsul(執政官、m)の属格
exercitus  軍隊(m)
cla-mo-re-s: cla-mor(歓声、大声、m)の複数cla-mo-re-sの対格
audiunt: audio-(きく)の3複現
Both the enemy and the consul’s army hear

co-nsul ‘audi-te, mi-lite-s,’ inquit, ‘illo-s cla-mo-re-s.
co-nsul 執政官(m)
audi-te: audio-(きく)の命令
mi-lite-s: mi-les兵士、m)の複数mi-lite-sの呼格
inquit ~という
illo-s: ille(あの、m)の複数illi-の対格
cla-mo-re-s: cla-mor(大歓声、m)の複数cla-mo-re-sの対格
The consul says, ‘Listen to those shouts, soldiers.

Ro-ma-ni- auxilium ferunt hoste-sque iam oppugnant.
Ro-ma-ni-: Ro-ma-nus(ローマ人、m)の複数
auxilium: auxilium(援助、n)の対格
ferunt: fero-(もたらす、もってくる)の3複現
hoste-s: hostis(敵、c)の複数hoste-sの対格
-que = and
iam  すでに
oppugnant: oppugano-(攻撃する)の3複現
The Romans are bringing help and already attacking the enemy.

e-rumpite et hoste-s ipsi- oppugna-te.’
e-rumpite: e-rumpo-(飛び出す)の命令
hoste-s: hostis(敵、c)の複数hoste-sの対格
ipsi-: ipse(自身)の複数
oppugna-te: oppugno-(攻撃する)の命令
Break out of the camp and attack the enemy yourselves.’

si-c di-cit mi-lite-sque in proelium du-cit.
si-c  このように
di-cit: di-co-(いう)の3単現
mi-lite-s:mi-les(兵士、m)の複数mi-lite-sの対格
-que = and
in +対格 ~のなかへ
proelium: proelium(戦い、n)の対格
du-cit: du-co-(みちびく)の3単現
So he says, and leads his soldiers into battle.

iam Ro-ma-ni- hoste-s ex utra-que parte oppugnant.
iam  すでに
Ro-ma-ni-: Ro-ma-nus(ローマ人、m)の複数
hoste-s: hostis(敵、c)の複数hoste-sの対格
ex utra-que parte 両側から
  ex+奪格 ~から
  utra-que 両側に、両側で
  parte: pars(部分、f)の奪格
oppugnant: oppugno-(攻撃する)の3複現
Now the Romans are attacking the enemy from both sides.

illi- territi- sunt.
illi-  彼らは
territi-: territus(こわがる、m)の複数
sunt: sumの3複現
They are terrified.

de-spe-rant et mox se- de-dunt.
de-spe-rant: de-spero-(絶望する)の3複現
mox  やがて、まもなく
se- 自らを
de-dunt: de-do-(委ねる、明け渡す)の3複現
They despair and soon surrender.



■福音書のラテン語
Esto-te ergo- pru-dente-s si-cut serpente-s et simplice-s si-cut columbae.
(Matthew 10:16)
esto-te: sumの未来・命令。汝らは~であれ
ergo-  それ故に
pru-dente-s: pru-de-ns(注意深い、聡明な、m)の複数
si-cut ~のように
serpente-s: serpens(蛇、m, f)の複数
 蛇 のように 聡く あれ
simplice-s: simplex(単純な、率直な、m)の複数
columbae: columba(はと、f)の複数
 鳩 のように 素直で(あれ)
Therefore be wise as serpents and harmless as doves.

255  第15章読本の(6)

2009-05-23 09:03:52 | Weblog
255  第15章読本の(6)

[今日のポイント]
servo- 救う
creo- 選出する、任命する
peri-culum 危険(n)
exercitus 軍隊(m)
venio- くる

________________________________________________________
■ ad urbem acce-dit, patre-s obviam ei- veniunt.
彼が町へ近づくときに、元老院議員たちは彼に会いに来ます。
______________________________________________________


ubi ad urbem acce-dit, patre-s obviam ei- veniunt et in sena0-tum du-cunt.
ubi = when
ad urbem acce-dit  町へ近づく
  urbem: urbs(町、f)の対格
  acce-dit: acce-do-(近づく)の3単現
patre-s: pater(元老院議員、m)の複数
obviam ei- veniunt  彼に会いに来る
  obviam+与格  行く手に、途中に、行き会うように
  ei-: is(彼)の与格; is, e-ius, ei-, eum, eo-
  veniunt: venio-(くる)の3複現
in sena-tum du-cunt  元老院へみちびく
  in+対格 ~のなかへ
  sena-tum: sena-tus(元老院、m)の対格
  du-cunt: du-co-(みちびく)の3複現
When he approaches the city, the fathers come to meet him and lead him into the
senate.

ibi ‘tu- so-lus,’ inquiunt ‘urbem serva-re potes.
ibi 其処で
tu- so-lus 貴方だけが
  so-lus 一人の、単独の
inquiunt ~という
urbem serva-re potes 町を救える
  urbem: urbs(町、f)の対格
  serva-re: servo-(救う)の不定法
  potes:possum(できる)の2単現
‘You alone can save the city.

itaque te- dicta-torem crea-mus.
itaque だから
te- dicta-torem crea-mus 貴方を独裁官に任命する.
  te-: tu-(あなた)の対格
  dicta-torem: dicta-tor(独裁官、m)の対格
  crea-mus: creo-(選出する、任命する)の1複現
And so we appoint you dictator.

exercitum in hoste-s du-c urbemque nostram e- magno- peri-culo- serva-.’
exercitum in hoste-s du-c 軍隊を敵の中へみちびけ
  exercitum: exercitus(軍隊、m)の対格
  in+対格 ~のなかへ
  ■ これでも分かりますが、このinはagainst(~に刃向かって)の意味です。
  hoste-s: hostis(c)の複数hoste-sの対格
  du-c: du-co-(みちびく)の命令
urbemque nostram そしてわれわれの町を
  urbem: urbs(町、f)の対格
  -que = and
nostram:noster(われわれの、m)の女性nostraの対格
e- magno- peri-culo- serva- 大きい危険から救え
e- +奪格 ~から
  magno-: magnus(大きい、m)の中性magumの奪格
  peri-culo-:peri-culum(危険、n)の奪格
  serva-: servo-(救う)の命令
Lead the army against the enemy and save the city from great danger.



読本2 Cincinna-tus Ro-mam servat
Cincinnatus saves Rome

postri-die- Cincinna-tus exercitum in hoste-s du-cit.
postri-die- 翌日、次の日
Cincinna-tus は
exercitum in hoste-s du-cit 軍隊を敵に向ってみちびく
exercitum: exercitus(軍隊、m)の対格
in = against
hoste-s: hostis(敵、c)の複数hoste-sの対格
du-cit:du-co-(みちびく)の3単現
The next day Cincinnatus leads the army against the enemy.

media- nocte ad castra hostium acce-dit.
media- nocte 真夜中に
media-: media-nus(中央の、m)の女性mediaの奪格」
nocte: nox(夜、f)の「時の奪格」
ad castra  陣営へ
castra: castra(陣営、n、pl)の対格
hostium acce-dit 敵に近づく.
hostium: hostis(敵、c)の複数hoste-sの対格
acce-dit: acce-do-(近づく)の3単現。目的語は対格
At midnight he draws near the camp of the enemy.



■ 図は、母に挨拶するホラーティアです(第2章)。


 
■ ラテン語名句解体
Littera-rum ra-di-ce-s ama-rae sunt, fru-ctu-s ju-cundio-re-s.
littera-rum: littera(文字、f)の複数litterae(学問)の属格
ra-di-ce-s: ra-dix(根、f)の複数
ama-rae: ama-rus(苦い、m)の女性ama-raの複数
sunt: sumの3複現
  学問の 根は 苦い (しかし、それだけに)
fru-ctu-s: fru-ctus(果実、m)の複数
ju-cundio-re-s: ju-cundus(快い、楽しい、m)の比較級ju-cundiorの複数
 あとにsuntが略されています。
 (学問の)成果は 快い



****************************************************************************
Extracts from the Oxford Latin Course by Maurice Balme & James Morwood ,
OUP, 1996), pyright Oxford University Press 1996, used by permission of
Oxford University Press.
****************************************************************************

254 第15章読本の(5)

2009-05-22 08:29:01 | Weblog
254 第15章読本の(5)

[今日のポイント]
creo- 選出する、任命する
statim すぐに
arcesso- 招く、呼び寄せる
itaque このようにして、だから
nu-ntius 使者(m)

__________________________
■ eum dicta-to-rem crea-re de-be-mus.
われわれは彼を独裁官に選ばねばなりません。
_________________________


eum dicta-to-rem crea-re de-be-mus.
eum: is(彼)の対格
dicta-to-rem: dicta-tor(独裁官、m)の対格
crea-re: creo-(任命する)の不定法
de-be-mus: de-beo-(ねばならない)の1複現
We must appoint him dictator.

Cincinna-tum ad urbem statim arcessite.’
Cincinna-tum 対格
ad +対格 ~の方へ
urbem: urbs(町、f)の対格
statim  ただちに
arcessite: arcessso-(呼び寄せる、招く)の命令
Summon Cincinnatus to the city at once.

itaque parte-s nu-ntio-s ad Cinccina-tum inveniunt qui- in agro- suo- labo-rat.
itaque こうして
parte-s: pater(元老院議員、m)の複数
nu-ntio-s: nu-ntius(使者、m)の複数nu-ntii-の対格
ad +対格 ~へ
Cinccina-tum 対格
inveniunt
qui-: 関係代名詞who(m)
in +奪格 ~のなかで
agro-: ager(耕地、m)の奪格
suo-: suus(自分自身の、m)奪格
labo-rat: labo-ro-(働く)の3単現
And so the fathers send messengers to Cinccinatus.

nu-ntii- ad eum acce-dunt, et ‘Cincinna-te,’ inquiunt, ‘parte-s te- iubent ad sena-tum
statim veni-re.’
nu-ntii-: nu-ntius(使者、m)の複数
ad +対格 ~へ
eum: is(彼)の対格
acce-dunt: acce-do-(近づく)の3複現
Cincinna-te 呼格
inquiunt ~という、3複現
parte-s: pater(元老院議員、m)の複数
te-:tu-(あなた)の対格
iubent: iubeo-(命じる)の3複現、目的語は対格
ad +対格 ~へ
sena-tum: senatum(元老院、n)の対格
statim すぐに
veni-re: venio(くる)の不定法
The messengers appproach him and say, ‘Cincinnatus, the fathers bid you come to the
senate at once.’

ille attonitus est sed patrum imperia neglegere no-n potest.
ille 彼は
attonitus 驚いた(m)
est: sumの3単現
sed  しかし
patrum: pater(元老院議員、m)の複数patre-sの属格
imperia: imperium(命令、n)の複数imperiaの対格
neglegere: neglego-(無視する)の不定法
no-n 否定詞
potest: possumできる)の3単現.



■図は、母親です(第2章)。
 Scintilla in casa- labo-rat; ce-nam parat.



■ラテン語名句解体
 Intra-te per angustam portam. (Matthew 7:13)
intra-te: intero-(入る)の命令
per  ~を通って。対格支配
angustam: angustus(狭い、m)の女性angustaの対格
portam: porta(門、f)の対格
Enter by the narrow gate.