![](https://article-image-ix.nikkei.com/https%3A%2F%2Fimgix-proxy.n8s.jp%2FDSXZQO4953941011062024000000-1.jpg?ixlib=js-3.8.0&w=638&h=399&auto=format%2Ccompress&fit=crop&bg=FFFFFF&s=e7382f2b5ab03cfe4a1ec0cc5e23e971)
半導体生産を担う企業の裾野は広い(電子回路が刻まれたウエハー)
半導体株は10年間で全体の時価総額がおよそ5倍になった。実際に半導体産業のどの分野が成長しているのか。
「素材」「製造装置」「製品」の3分野で分析すると、黒子ともいえる製造装置がけん引していることが分かった。
<picture class="picture_p166dhyf"><source srcset="https://article-image-ix.nikkei.com/https%3A%2F%2Fimgix-proxy.n8s.jp%2FDSXZQO4981077018062024000000-1.jpg?ixlib=js-3.8.0&w=319&h=405&auto=format%2Ccompress&fit=crop&bg=FFFFFF&s=bb6d9d2f338431f878e9fb7f89b661d0 1x, https://article-image-ix.nikkei.com/https%3A%2F%2Fimgix-proxy.n8s.jp%2FDSXZQO4981077018062024000000-1.jpg?ixlib=js-3.8.0&w=638&h=810&auto=format%2Ccompress&fit=crop&bg=FFFFFF&s=ea52a5786381669b7781f026ca9b1950 2x" media="(min-width: 1232px)" /><source srcset="https://article-image-ix.nikkei.com/https%3A%2F%2Fimgix-proxy.n8s.jp%2FDSXZQO4981077018062024000000-1.jpg?ixlib=js-3.8.0&w=319&h=405&auto=format%2Ccompress&fit=crop&bg=FFFFFF&s=bb6d9d2f338431f878e9fb7f89b661d0 1x, https://article-image-ix.nikkei.com/https%3A%2F%2Fimgix-proxy.n8s.jp%2FDSXZQO4981077018062024000000-1.jpg?ixlib=js-3.8.0&w=638&h=810&auto=format%2Ccompress&fit=crop&bg=FFFFFF&s=ea52a5786381669b7781f026ca9b1950 2x" media="(min-width: 992px)" /><source srcset="https://article-image-ix.nikkei.com/https%3A%2F%2Fimgix-proxy.n8s.jp%2FDSXZQO4981077018062024000000-1.jpg?ixlib=js-3.8.0&w=319&h=405&auto=format%2Ccompress&fit=crop&bg=FFFFFF&s=bb6d9d2f338431f878e9fb7f89b661d0 1x, https://article-image-ix.nikkei.com/https%3A%2F%2Fimgix-proxy.n8s.jp%2FDSXZQO4981077018062024000000-1.jpg?ixlib=js-3.8.0&w=638&h=810&auto=format%2Ccompress&fit=crop&bg=FFFFFF&s=ea52a5786381669b7781f026ca9b1950 2x" media="(min-width: 752px)" /><source srcset="https://article-image-ix.nikkei.com/https%3A%2F%2Fimgix-proxy.n8s.jp%2FDSXZQO4981077018062024000000-1.jpg?ixlib=js-3.8.0&w=319&h=405&auto=format%2Ccompress&fit=crop&bg=FFFFFF&s=bb6d9d2f338431f878e9fb7f89b661d0 1x, https://article-image-ix.nikkei.com/https%3A%2F%2Fimgix-proxy.n8s.jp%2FDSXZQO4981077018062024000000-1.jpg?ixlib=js-3.8.0&w=638&h=810&auto=format%2Ccompress&fit=crop&bg=FFFFFF&s=ea52a5786381669b7781f026ca9b1950 2x" media="(min-width: 316px)" /><source srcset="https://article-image-ix.nikkei.com/https%3A%2F%2Fimgix-proxy.n8s.jp%2FDSXZQO4981077018062024000000-1.jpg?ixlib=js-3.8.0&w=319&h=405&auto=format%2Ccompress&fit=crop&bg=FFFFFF&s=bb6d9d2f338431f878e9fb7f89b661d0 1x, https://article-image-ix.nikkei.com/https%3A%2F%2Fimgix-proxy.n8s.jp%2FDSXZQO4981077018062024000000-1.jpg?ixlib=js-3.8.0&w=638&h=810&auto=format%2Ccompress&fit=crop&bg=FFFFFF&s=ea52a5786381669b7781f026ca9b1950 2x" media="(min-width: 0px)" />
![](https://article-image-ix.nikkei.com/https%3A%2F%2Fimgix-proxy.n8s.jp%2FDSXZQO4981077018062024000000-1.jpg?ixlib=js-3.8.0&w=319&h=405&auto=format%2Ccompress&fit=crop&bg=FFFFFF&s=bb6d9d2f338431f878e9fb7f89b661d0)
</picture>
半導体株には投資マネーが集まり続けている。主要な半導体関連銘柄で構成するフィラデルフィア半導体株指数(SOX)は最高値圏で推移する。
世界半導体市場統計(WSTS)によると、2024年の半導体の市場規模は世界全体で前年比16%増の6112億ドル(約96兆円)となり、過去最高を2年ぶりに更新する見込みだ。
この10年間の半導体産業はどの分野がけん引しているのか。QUICK・ファクトセットのデータを基に世界の半導体株を素材、製造装置、製品の3分野に分け、「時価総額」「売上高」「純利益」を10年前と比べると、すべての項目で伸び率トップが製造装置だった。
5月末時点の製造装置の時価総額は合計で1兆3796億ドル(約217兆円)と、2014年5月末(1652億ドル)から8.3倍となった。直近の会計年度の売上高の合計は同3.3倍の2146億ドル、純利益は17.9倍の352億ドルだった。
かつて家電など製造業では企画・開発や部品など「川上」事業の収益性が高く、加工や組み立てのような「川中」事業はそれが低下し、販売など「川下」事業では再び高まる点を指摘された。その形状から「スマイルカーブ」と呼ばれた。
産業モデルは異なるものの、半導体の3分野では川中にあたる製造装置の成長が最も大きい「逆スマイルカーブ」が浮かび上がった。それはなぜか。岩井コスモ証券の斎藤和嘉シニアアナリストは「半導体の精密化・微細化のカギを握り、技術革新を先導しているため」と指摘する。
<picture class="picture_p166dhyf"><source srcset="https://article-image-ix.nikkei.com/https%3A%2F%2Fimgix-proxy.n8s.jp%2FDSXZQO4954183011062024000000-3.jpg?ixlib=js-3.8.0&w=319&h=295&auto=format%2Ccompress&fit=crop&bg=FFFFFF&s=60400943e0f85596dd52dfc1da4c9cfe 1x, https://article-image-ix.nikkei.com/https%3A%2F%2Fimgix-proxy.n8s.jp%2FDSXZQO4954183011062024000000-3.jpg?ixlib=js-3.8.0&w=638&h=590&auto=format%2Ccompress&fit=crop&bg=FFFFFF&s=e9153ad874420fe229fd9b17aca77848 2x" media="(min-width: 1232px)" /><source srcset="https://article-image-ix.nikkei.com/https%3A%2F%2Fimgix-proxy.n8s.jp%2FDSXZQO4954183011062024000000-3.jpg?ixlib=js-3.8.0&w=319&h=295&auto=format%2Ccompress&fit=crop&bg=FFFFFF&s=60400943e0f85596dd52dfc1da4c9cfe 1x, https://article-image-ix.nikkei.com/https%3A%2F%2Fimgix-proxy.n8s.jp%2FDSXZQO4954183011062024000000-3.jpg?ixlib=js-3.8.0&w=638&h=590&auto=format%2Ccompress&fit=crop&bg=FFFFFF&s=e9153ad874420fe229fd9b17aca77848 2x" media="(min-width: 992px)" /><source srcset="https://article-image-ix.nikkei.com/https%3A%2F%2Fimgix-proxy.n8s.jp%2FDSXZQO4954183011062024000000-3.jpg?ixlib=js-3.8.0&w=319&h=295&auto=format%2Ccompress&fit=crop&bg=FFFFFF&s=60400943e0f85596dd52dfc1da4c9cfe 1x, https://article-image-ix.nikkei.com/https%3A%2F%2Fimgix-proxy.n8s.jp%2FDSXZQO4954183011062024000000-3.jpg?ixlib=js-3.8.0&w=638&h=590&auto=format%2Ccompress&fit=crop&bg=FFFFFF&s=e9153ad874420fe229fd9b17aca77848 2x" media="(min-width: 752px)" /><source srcset="https://article-image-ix.nikkei.com/https%3A%2F%2Fimgix-proxy.n8s.jp%2FDSXZQO4954183011062024000000-3.jpg?ixlib=js-3.8.0&w=319&h=295&auto=format%2Ccompress&fit=crop&bg=FFFFFF&s=60400943e0f85596dd52dfc1da4c9cfe 1x, https://article-image-ix.nikkei.com/https%3A%2F%2Fimgix-proxy.n8s.jp%2FDSXZQO4954183011062024000000-3.jpg?ixlib=js-3.8.0&w=638&h=590&auto=format%2Ccompress&fit=crop&bg=FFFFFF&s=e9153ad874420fe229fd9b17aca77848 2x" media="(min-width: 316px)" /><source srcset="https://article-image-ix.nikkei.com/https%3A%2F%2Fimgix-proxy.n8s.jp%2FDSXZQO4954183011062024000000-3.jpg?ixlib=js-3.8.0&w=319&h=295&auto=format%2Ccompress&fit=crop&bg=FFFFFF&s=60400943e0f85596dd52dfc1da4c9cfe 1x, https://article-image-ix.nikkei.com/https%3A%2F%2Fimgix-proxy.n8s.jp%2FDSXZQO4954183011062024000000-3.jpg?ixlib=js-3.8.0&w=638&h=590&auto=format%2Ccompress&fit=crop&bg=FFFFFF&s=e9153ad874420fe229fd9b17aca77848 2x" media="(min-width: 0px)" />
![](https://article-image-ix.nikkei.com/https%3A%2F%2Fimgix-proxy.n8s.jp%2FDSXZQO4954183011062024000000-3.jpg?ixlib=js-3.8.0&w=319&h=295&auto=format%2Ccompress&fit=crop&bg=FFFFFF&s=60400943e0f85596dd52dfc1da4c9cfe)
</picture>