裏 RjpWiki

Julia ときどき R, Python によるコンピュータプログラム,コンピュータ・サイエンス,統計学

算額(その441)

2023年09月21日 | Julia

算額(その441)

東都下谷稲荷社 寛政元年己酉3月(1624)
黒川喜兵衛盛榮

藤田貞資(1789):神壁算法巻上
http://www.wasan.jp/jinpeki/jinpekisanpo1.pdf

円弧の中に甲円 1 個,乙円 2 個,丙円 2 個があり,それぞれの円は隣同士は概説し,円弧を構成する外円には内接し,弦に接している。
甲円,丙円の直径がそれぞれ 12 寸,3 寸のとき,乙円の直径はいかほどか。

以下のように記号を定め方程式を解く。

外円の中心を原点とする。
外円の半径,中心座標を r0, (0, 0)
甲円の半径,中心座標を r1, (0, a + r1)
乙円の半径,中心座標を r2, (x2, a + r2)
丙円の半径,中心座標を r3, (x3, a + r3)
弦が y 軸と交わる座標を (0, a)
として,以下の連立方程式を解く。

include("julia-source.txt");

using SymPy

@syms r0::positive, a::positive,
     r1::positive, r2::positive, x2::positive,
     r3::positive, x3::positive;

eq1 = x2^2 + (r1 - r2)^2 - (r1 + r2)^2
eq2 = (x2 - x3)^2 + (r2 - r3)^2 - (r2 + r3)^2
eq3 = x2^2 + (a + r2)^2 - (r0 -r2)^2
eq4 = x3^2 + (a + r3)^2 - (r0 -r3)^2
eq5 = a + 2r1 - r0

res = solve([eq1, eq2, eq3, eq4, eq5], (a, r0, r2, x2, x3))

   2-element Vector{NTuple{5, Sym}}:
    ((-2*r1^(3/2)*sqrt(r3) - r1^2 + 3*r1*r3)/(r1 - r3), (-2*r1^(3/2)*sqrt(r3) + r1^2 + r1*r3)/(r1 - r3), 2*(-r1^(7/2)*sqrt(r3) + 2*r1^(5/2)*r3^(3/2) - r1^(3/2)*r3^(5/2) - r1^3*r3 + 2*r1^2*r3^2 - r1*r3^3)/(r1^3 - 3*r1^2*r3 + 3*r1*r3^2 - r3^3), -2*sqrt(2)*r1^(3/2)*sqrt(r3)/sqrt(-r1^(3/2)*sqrt(r3) + r1*r3), sqrt(-8*r1^(3/2)*sqrt(r3) + 8*r1*r3))
    ((2*r1^(3/2)*sqrt(r3) - r1^2 + 3*r1*r3)/(r1 - r3), (2*r1^(3/2)*sqrt(r3) + r1^2 + r1*r3)/(r1 - r3), 2*(r1^(7/2)*sqrt(r3) - 2*r1^(5/2)*r3^(3/2) + r1^(3/2)*r3^(5/2) - r1^3*r3 + 2*r1^2*r3^2 - r1*r3^3)/(r1^3 - 3*r1^2*r3 + 3*r1*r3^2 - r3^3), 2*sqrt(2)*r1^(3/2)*sqrt(r3)/sqrt(r1^(3/2)*sqrt(r3) + r1*r3), sqrt(8*r1^(3/2)*sqrt(r3) + 8*r1*r3))

2 番めのものが適解である。

names = ("a", "r0", "r2", "x2", "x3")
for (i, name) in enumerate(names)
   @printf("%s = %g;  ", name, res[2][i](r1 => 6, r3 => 1.5).evalf())
end

   a = 6;  r0 = 18;  r2 = 4;  x2 = 9.79796;  x3 = 14.6969;  

甲円,丙円の直径が 12 寸,3 寸のとき,乙円の直径は 8 寸である。

using Plots

function draw(more)
    pyplot(size=(500, 500), grid=false, aspectratio=1, label="", fontfamily="IPAMincho")
   (r1, r3) =(12, 3) ./ 2
   (a, r0, r2, x2, x3) = ((2*r1^(3/2)*sqrt(r3) - r1^2 + 3*r1*r3)/(r1 - r3), (2*r1^(3/2)*sqrt(r3) + r1^2 + r1*r3)/(r1 - r3), 2*(r1^(7/2)*sqrt(r3) - 2*r1^(5/2)*r3^(3/2) + r1^(3/2)*r3^(5/2) - r1^3*r3 + 2*r1^2*r3^2 - r1*r3^3)/(r1^3 - 3*r1^2*r3 + 3*r1*r3^2 - r3^3), 2*sqrt(2)*r1^(3/2)*sqrt(r3)/sqrt(r1^(3/2)*sqrt(r3) + r1*r3), sqrt(8*r1^(3/2)*sqrt(r3) + 8*r1*r3))
   @printf("r1 = %g; r3 = %g\n", r1, r3)
   @printf("a = %g;  r0 = %g;  r2 = %g;  x2 = %g;  x3 = %g\n", a, r0, r2, x2, x3)
   @printf("乙円の直径 = %g\n", 2r2)
   plot()
   circle(0, 0, r0, :green)
   circle(0, a + r1, r1, :magenta)
   circle(x2, a + r2, r2, :blue)
   circle(-x2, a + r2, r2, :blue)
   circle(x3, a + r3, r3, :red)
   circle(-x3, a + r3, r3, :red)
   b = sqrt(r0^2 - a^2)
   segment(-b, a, b, a, :orange)
   if more == true
       delta = (fontheight = (ylims()[2]- ylims()[1]) / 500 * 10 * 2) /  3  # size[2] * fontsize * 2
       point(0, r0, " r0", :green, :left, :bottom, delta=delta/2)
       point(0, a, " a", :orange, :left, :top, delta=-delta/2)
       point(0, a + r1, "甲円:r1,(0,a+r1)", :magenta, :center, delta=-delta/2)
       point(x2, a + r2, "乙円:r2,(x2,a+r2)", :black, :center, delta=-delta/2)
       point(x3, a + r3, "丙円:r3,(x3,a+r3)", :black, :center, delta=-delta/2)
       hline!([0], color=:black, lw=0.5)
       vline!([0], color=:black, lw=0.5)
       plot!(ylims=(-3, r0 + 0.5))
   else
      plot!(showaxis=false)
   end
end;


コメント    この記事についてブログを書く
  • Twitterでシェアする
  • Facebookでシェアする
  • はてなブックマークに追加する
  • LINEでシェアする
« 算額(その440) | トップ | 算額(その442) »
最新の画像もっと見る

コメントを投稿

Julia」カテゴリの最新記事