裏 RjpWiki

Julia ときどき R, Python によるコンピュータプログラム,コンピュータ・サイエンス,統計学

算額(その867)

2024年04月21日 | Julia

算額(その867)

奈良県橿原市木原町 耳成山口神社(天神社) 嘉永7年(1854)
http://www.wasan.jp/nara/miminasi.html

(3) 奈良県大和郡山市小泉町 耳成山口神社 嘉永7年(1854)
近畿数学史学会:近畿の算額「数学の絵馬を訪ねて」,平成4年5月16日 初版第一刷,大阪教育図書株式会社,大阪市.

牧下英世:数学教育を通して取り組んだ総合的な学習とその実証的な研究-算額を―算額を用いた課題学習とそのフィールドワークの実践から―,2002筑波大学附属駒場論集第42集
https://tsukuba.repo.nii.ac.jp/record/6466/files/13.pdf

外円内に甲円,乙円,丙円,丁円が互いに内接・外接して入っている。甲円,丁円の直径がそれぞれ 5 尺 2 寸,7 寸のとき,外円の直径はいかほどか。

外円の半径と中心座標を R, (0, 0)
甲円の半径と中心座標を r1, (0, R - r1)
乙円の半径と中心座標を r2, (0, r2 - R)
丙円の半径と中心座標を r3, (x3, y3)
丁円の半径と中心座標を r4, (x4, y4)
とおき,以下の連立方程式を解く。

eq0 は算法助術の公式55 であるが,この問題では r2 = R - r1 なので eq1 のように簡単になる。
なお,デカルトの円定理による条件式 eq00 を使うこともできるが SymPy では解けない(数値解を求めることはできる)。

include("julia-source.txt");

using SymPy
@syms R::positive, r1::positive, r2::positive, r3::positive, r4::positive,
     x3::positive, y3::negative, x4::positive, y4::negative,
     d1::positive, d2::positive, d3::positive, d4::positive

# (k1, k2, k3, k4) = 1.0 ./ (r1, r2, r3, -R)
# eq00 = 1/(-(k1 + k2 + k3) + 2sqrt(k1*k2 + k2*k3 + k3*k1)) - R

(r1, r4) = (52, 7) .// 2
r2 = R - r1
(d1, d2, d3, d4) = (R, r1, r2, r3)
eq0 = d1^2*d2^2*d3^2 + d1^2*d4^2*(d2 - d3)^2 + 2*d1*d2^2*d3^2*d4 - 2*d1*d2*d3*d4*(d1 - d4)*(d2 + d3) + d2^2*d3^2*d4^2
eq1 = -R^2*r1 + R^2*r3 + R*r1^2 - R*r1*r3 + r1^2*r3
eq2 = x3^2 + y3^2 - (R - r3)^2 |> expand
eq3 = x4^2 + y4^2 - (R - r4)^2 |> expand
eq4 = x3^2 + (r2 - R - y3)^2 - (r2 + r3)^2 |> expand
eq5 = x4^2 + (r2 - R - y4)^2 - (r2 + r4)^2 |> expand
eq6 = (x3 - x4)^2 + (y3 - y4)^2 - (r3 + r4)^2 |> expand
res = solve([eq1, eq2, eq3, eq4, eq5, eq6], (R, r3, x3, y3, x4, y4))

   1-element Vector{NTuple{6, Sym{PyCall.PyObject}}}:
    (13 + 13*sqrt(785)/15, 728/73, 1456/73, -13 - 221*sqrt(785)/1095, 14, -19*sqrt(785)/30 - 13)

甲円,丁円の直径がそれぞれ 5 尺 2 寸,7 寸のとき,外円の直径は 2(13 + 13√785/15) = 74.56427585055592 寸である。

2(13 + 13√785/15)

   74.56427585055592

その他のパラメータは以下のとおりである。

r1 = 26;  r4 = 3.5;  R = 37.2821;  r2 = 11.2821;  r3 = 9.9726;  x3 = 19.9452;  y3 = -18.6547;  x4 = 14;  y4 = -30.7446

function draw(more=false)
   pyplot(size=(500, 500), grid=false, aspectratio=1, label="", fontfamily="IPAMincho")
   (r1, r4) = (26, 3.5)
   (R, r3, x3, y3, x4, y4) = 13 .* (1 + √785/15, 56/73, 112/73, -1 - 17√785/1095, 14/13, -1 - 19√785/390)
   r2 = R - r1
   @printf("r1 = %g;  r4 = %g;  R = %g;  r2 = %g;  r3 = %g;  x3 = %g;  y3 = %g;  x4 = %g;  y4 = %g\n", r1, r4, R, r2, r3, x3, y3, x4, y4)
   plot()
   circle(0, 0, R)
   circle(0, R - r1, r1, :green)
   circle(0, r2 - R, r2, :magenta)
   circle2(x3, y3, r3, :blue)
   circle2(x4, y4, r4, :brown)
   if more
       delta = (fontheight = (ylims()[2]- ylims()[1]) / 500 * 10 * 2) /3  # size[2] * fontsize * 2
       hline!([0], color=:gray80, lw=0.5)
       vline!([0], color=:gray80, lw=0.5)
       point(0, R - r1, "甲円:r1,(0,R-r1)", :green, :center, delta=-delta/2)
       point(0, r2 - R, "乙円:r2,(0,r2-R)", :magenta, :center, delta=-delta/2)
       point(x3, y3, "丙円:r3,(x3,y3)", :blue, :center, delta=-delta/2)
       point(x4, y4, " 丁円:r4,(x4,y4)", :black, :left, :vcenter)
       point(R, 0, " R", :red, :left, :bottom, delta=delta/2)
   end
end;

コメント
  • X
  • Facebookでシェアする
  • はてなブックマークに追加する
  • LINEでシェアする

PVアクセスランキング にほんブログ村

PVアクセスランキング にほんブログ村