やさしいラテン語

ラテン語をABCからはじめます。

341 第22章読本の(3)

2009-09-04 09:16:21 | Weblog
341 第22章読本の(3)



Flaccus se- vertit et domum rediit.
se- vertit  向きをかえる
se- 自分自身を
vertit:verto-(まわす)の完了verti-の3単
domum  家へ
rediit: redeo-(かえる)の完了redii-の3単
Flaccus turned and went back home.

ubi ad Circum adve-ne-runt, inge-ns turba aderat;
ubi = when
ad Circum (大)競技場へ
circum: circus(競技場、m)の対格
adve-ne-runt: advenio-(つく)の完了adve-ni-の3複
inge-ns  巨大な(f)
turba  群集(f)
aderat: adsum(其処に居る)の未完aderamの3単
When they arrived at the Circus, there was a huge crowd there;

multa mi-lia ci-vium, viri-, fe-minae, pueri- ad porta-s concurre-bant.
multa: multus(おおくの、m)の中性multumの複数
mi-lia: mille(1000)の複数(n)
ci-vium:  ci-vis(市民、m、f)の複数ci-ve-sの属格
viri-:  vir(男、m)の複数
fe-minae: fe-mina(女、f)の複数
pueri-: puer(少年、m)の複数(男女児たち)
ad porta-s  門のほうへ
porta-s: porta(門、f)の複数portaeの対格
concurre-bant:concurro-の未完concurre-bamの3複.
Many thousands of citizens, meny women and children, were gathering at the
gates.

Qui-ntus Marcusque intra-re vix poterant;
Marcusque = et Marcus
intra-re: intro-(はいる)の不定法
vix = scarcely, hardly
poterant: possum(できる)の未完poteramの3複
Quintus and Marcus could scarcely get in;

tandem loca vacua inve-ne-runt et se-de-runt.
tandem  さいごに
loca: locus(場所、m)の複数(n)。性が中性にわります。
vacua: vacuus(あいている、m)の中性vacuumの複数vacuaの対格
inve-ne-runt: invenio-(みつける)の完了inve-ni-の3複
se-de-runt: sedeo-(すわる)の完了se-di-の3複
At last they found empty places and sat down.

maxima pompa iam per circum contende-bat;
maxima: maximus(非常に大きい、m)の女性
pompa 行進(f)
iam  すでに
per circum 競技場を通って
  circum: circus(競技場、m)の対格
contende-bat: contendo-(すすむ)の未完contende-bamの3複
A very great procession was already marching through the Circus;

ti-bi-cine-s pompam du-ce-bant, deinde mi-lite-s imag-gine-s deo-rum fere-bant,
postre-mo- plu-rimi- agita-to-re-s curru-s quadriiugo-s lente- age-bant.
ti-bi-cine-s: ti-bi-cen(笛を吹く人、m)の複数
pompam: pompa(行進、f)の対格
du-ce-bant: du-co-(みちびく)の未完du-ce-bamの3複
deinde  それから
mi-lite-s:mi-les(兵士、m)の複数
imag-gine-s: ima-go-(像、f)の複数ima-gine-sの対格
deo-rum: deus(神、m)の複数dei-の属格
fere-bant: fe-ro-(はこぶ)の未完fe-re-bamの3複 
postre-mo-  さいごに
plu-rimi-: plu-rimus(非常に多くの、m)の複数
agita-to-re-s: agita-tor(戦車の御者、m)の複数
curru-s: currus(競争用馬車、m)の複数curru-sの対格
quadriiugo-s: quadrijugus(4頭だての、m)の複数quadrijugi-の対格
lente- ゆっくり
age-bant: ago-(すすめる)の未完age-bamの3複
Trumpeters led the procession, then soldiers were carrying images of the gods;
last very many charioteers slowly drove their four-horsed cahriots.



■図は、超満員の競技場です(第22章)。
pueri- intar-ve-runt sed loca specuta-to-ribus vacua vix invene-runt.



■本のなかのラテン語
この「商品」という語の主格形「メルクス」は古代ローマ人においては存在しました。
   merx(商品、f)、複数merce-s
ペトラルカ・ボッカチョ往復書簡、岩波文庫、2006年、382頁、900円
訳者・近藤恒一にはペトラルカ、カンパネッラなどの訳書あり。

340 第22章読本の(2)

2009-09-03 08:19:17 | Weblog
340 第22章読本の(2)




‘fe-riae sunt.
fe-riae  祝祭日、休日(f、pl)
‘it’s a holiday

hodie- ne-mo- ad lu-dum i-re de-bet.
hodie- 今日
ne-mo-  誰も~ない
ad lu-dum  学校へ
lu-dum: lu-dus(学校、m)の対格
i-re: eo-(いく)の不定法
de-bet: de-beo-(ねばならない)の3単現
Today no one should go to school.

veni- me-cum ad Circum Maximum.
veni-: venio-(くる)の命令
me-cum  僕と一緒に
ad Circum Maximum 大競技場へ
circum: circus・きルクス(競技場、m)の対格
maximum: maximus(最大の、m)の対格
Come with me to the Circus Maximus.

praetor lu-do-s magnifico-s populo- dat.’
praetor  指揮者、かしら(m)
lu-do-s: lu-dus(ゲーム、m)の複数lu-di-の対格
magnifico-s: magnificus(豪華な、m)の複数magnifici-の対格
populo-: populus(民衆、m)の与格
dat: do-(あたえる)の3単現
The praeter is giving magnificent games to the people.’

Qui-ntus, qui- lu-do-s circense-s numquam vi-derat, Marco- pa-re-re vole-bat, sed
pater cautus erat;
qui- = who(m)
lu-do-s: lu-dus(ゲーム、m)の複数lu-di-の対格
circense-s: circensis(circusの形容詞、m)の複数circense-sの対格
numquam = never
vi-derat: video-(みる)の過去完了vi-deramの3単
Marco-  与格
pa-re-re: pa-reo-(従う、服従する)の不定法。目的語は与格
vole-bat:  volo-(欲する)の未完vole-bamの3単
sed  しかし
pater  父(m)
cautus  用心深い、慎重な(m)
erat: sumの未完eramの3単
Quintus, who had never seen the Circus games, was willing to obey Marcus, but
his father was cautious;

‘multi- scelesti-’ inquit ‘ta-libus lu-di-s adsunt.
multi-: multus(多くの、m)の複数
scelesti-: scelestus・スけレストゥス(悪人、m)の複数
ta-libus: ta-lis(このような、m)の複数ta-le-sの与格
lu-di-s: lu-dus(ゲーム、m)の複数lu-di-の与格
adsunt: adsum(其処に在る、居る)の3複現
‘There are lots of criminals at such games.

peri-culo-sum est.’
peri-culo-sum: peri-culo-sus(危険な、m)の中性
It’s dangerous.’

sed Marcus Qui-ntum tra-ns forum iam duce-bat.
sed  しかし
Qui-ntum 対格
tra-ns forum  広場を通って
forum: forum(ひろば、n)の対格
iam  すでに
duce-bat: du-co-(みちびく)の未完du-ce-bamの3単
But Marcus was already leading Quintus across the forum.



■図は、大競技場へ行く2人です(第22章)。
pauci-s posr die-bus Marcus Qui-ntum a- foro- ad Circum Maximum du-xit.



■本のなかのラテン語
etc etc etc……
et = and
ce-tera・けーテラ: ce-terus(他の、m)の中性ce-terumの複数ce-tera
  名詞的用法で 「その他のこと、もの」。 エトセトラ、など
庄司 薫:赤頭巾ちゃん気をつけて、中公文庫、1973年、159頁、200円
1937年東京生まれ、東大卒(法学部),作家。夫人は中村紘子。





‘fe-riae sunt.
fe-riae  祝祭日、休日(f、pl)
‘it’s a holiday

hodie- ne-mo- ad lu-dum i-re de-bet.
hodie- 今日
ne-mo-  誰も~ない
ad lu-dum  学校へ
lu-dum: lu-dus(学校、m)の対格
i-re: eo-(いく)の不定法
de-bet: de-beo-(ねばならない)の3単現
Today no one should go to school.

veni- me-cum ad Circum Maximum.
veni-: venio-(くる)の命令
me-cum  僕と一緒に
ad Circum Maximum 大競技場へ
circum: circus・きルクス(競技場、m)の対格
maximum: maximus(最大の、m)の対格
Come with me to the Circus Maximus.

praetor lu-do-s magnifico-s populo- dat.’
praetor  指揮者、かしら(m)
lu-do-s: lu-dus(ゲーム、m)の複数lu-di-の対格
magnifico-s: magnificus(豪華な、m)の複数magnifici-の対格
populo-: populus(民衆、m)の与格
dat: do-(あたえる)の3単現
The praeter is giving magnificent games to the people.’

Qui-ntus, qui- lu-do-s circense-s numquam vi-derat, Marco- pa-re-re vole-bat, sed
pater cautus erat;
qui- = who(m)
lu-do-s: lu-dus(ゲーム、m)の複数lu-di-の対格
circense-s: circensis(circusの形容詞、m)の複数circense-sの対格
numquam = never
vi-derat: video-(みる)の過去完了vi-deramの3単
Marco-  与格
pa-re-re: pa-reo-(従う、服従する)の不定法。目的語は与格
vole-bat:  volo-(欲する)の未完vole-bamの3単
sed  しかし
pater  父(m)
cautus  用心深い、慎重な(m)
erat: sumの未完eramの3単
Quintus, who had never seen the Circus games, was willing to obey Marcus, but
his father was cautious;

‘multi- scelesti-’ inquit ‘ta-libus lu-di-s adsunt.
multi-: multus(多くの、m)の複数
scelesti-: scelestus・スけレストゥス(悪人、m)の複数
ta-libus: ta-lis(このような、m)の複数ta-le-sの与格
lu-di-s: lu-dus(ゲーム、m)の複数lu-di-の与格
adsunt: adsum(其処に在る、居る)の3複現
‘There are lots of criminals at such games.

peri-culo-sum est.’
peri-culo-sum: peri-culo-sus(危険な、m)の中性
It’s dangerous.’

sed Marcus Qui-ntum tra-ns forum iam duce-bat.
sed  しかし
Qui-ntum 対格
tra-ns forum  広場を通って
forum: forum(ひろば、n)の対格
iam  すでに
duce-bat: du-co-(みちびく)の未完du-ce-bamの3単
But Marcus was already leading Quintus across the forum.



■図は、大競技場へ行く2人です(第22章)。
pauci-s posr die-bus Marcus Qui-ntum a- foro- ad Circum Maximum du-xit.



■本のなかのラテン語
etc etc etc……
et = and
ce-tera・けーテラ: ce-terus(他の、m)の中性ce-terumの複数ce-tera
  名詞的用法で 「その他のこと、もの」。 エトセトラ、など
庄司 薫:赤頭巾ちゃん気をつけて、中公文庫、1973年、159頁、200円
1937年東京生まれ、東大卒(法学部),作家。夫人は中村紘子。

339 第22章漫画の(2)、読本の(1)

2009-09-02 09:50:30 | Weblog
339 第22章漫画の(2)、読本の(1)




continuo- e- carceribus e-vola-ve-runt equi-. 
continuo-  ただちに
e- carceribus  出発ケージから
carceribus: carcer・かルケル(競争路の出発点、m)の複数carcere-sの奪格
e-vola-ve-runt: e-volo-(不意に飛び出る)の完了e-vola-vi-の3複
equi-: equus(うま、m)の複数 
At once the horses flew out of the starting cages.



読本 Lu-di- circe-nse-s
The Circus games

pauci-s post die-bus Qui-ntus cum patre ad lu-dum Orbilii- ambula-bat;
pauci-s: paucus(すこしの、m)の複数pauci-の奪格
post  副詞:あとで
die-bus: die-s(日、m)の複数die-sの「時の奪格」
cum patre  父と共に
patre: pater(父、m)の奪格; pater, patris, i-, em, e
ad lu-dum Orbilii-  オルビリウスの学校へ
lu-dum: lu-dus(学校、m)の対格
Orbilii-: Orbiliusの属格
ambula-bat: ambulo-(あるく)の未完ambula-bamの3単
A few days later Quintus was walking to the school of Orbilius with his father;

iam ad forum adve-nerat cum aliquem se- vocantem audi-vit.
iam すでに
ad forum  広場へ
forum: forum(広場、n)の対格
adve-nerat: advenio-(つく)の過去完了adve-neramの3単
cum = when
aliquem  誰かある人(m)
se-  彼自身を
vocantem: voco-(よぶ)の現在分詞voca-nsの対格
audi-vit: audio-(きく)の完了audi-vi-の3単
He had already reached the forum when he heard someone calling him.

respe-xit et Marcum vi-dit ad se- currentem.
respe-xit: respicio-(振り返る、みまわす)の完了respe-xi-の3単
Marcum  対格(対格主語。マルクスが 走ってくる)
vi-dit: video-(みる)の完了vi-di-の3単
ad se-  彼自身の方へ
se- 対格
currentem: curro-(はしる)の現在分詞curre-nsの対格
He looked back and saw Marcus running towards him.

ille, ubi accessit, ‘quo- i-s, Qui-nte?’ inquit.
ille 彼は
ubi = when
accessit:  acce-do-(ちかづく)の完了accessi-の3単
quo-  どこへ
i-s: eo-(いく)の2単現
Qui-nte 呼格
When he dreww near, he said, ‘Where are you going, Quintus?’

Qui-ntus ‘ad lu-dum ni-mi-rum festi-no-.’
ad lu-dum  学校へ
lu-dum: lu-dus(学校、m)の対格
ni-mi-rum  もちろん
festi-no- ぼくは急ぐ
Quintus said, ‘I’m hurrying to school of course.’

Marcus ‘no-li- nu-ga-s na-rra-re,’ inquit;
no-li-: no-lo-(望まない)の命令 → ~するな!
nu-ga-s: nu-gae(ナンセンス、f、pl)の対格
na-rra-re: na-rro-(いう)の不定法
‘Don’t talk nonsense,’ said Marcus



■図は、ムチをもつオルビリウスです(第20章)。
Orbilius barbam longam habe-bat vultumque seve-rum;
in manu- ferulam gere-bat.



■本のなかのラテン語
(…) per capita incomes well below the national average.  
per 対格支配
capita: caput(あたま、n)の複数capitaの対格
1人当たりの
Bill Clinton: My Life, Hutchinson, 2004年, 957頁

338 第21章讀本2の(4)

2009-09-01 10:33:27 | Weblog
338 第21章讀本2の(4)




puer re- ve-ra- ingenio-sus es.
puer (m)少年  
re- ve-ra- = re-ve-ra- = re- 本当に、まことに、実際に
  re-: re-s(事、物、f)の奪格; re-s, rei-, rei-, rem, re-
  ve-ra-:  ve-rus(真実の、m)の女性ve-raの奪格、名詞的用法
ingenio-sus 賢明な(m)  
es: sumの3単現
you really are a clever boy.

si- vi-s, tibi licet libro-s meo-s i-nspicere.
si-  もし
vi-s: volo-(望む)の2単現; volo-, vi-s, vult, volumus, vultis, volunt
tibi: tu-(君)の与格;  tu, tui-, tibi, te-, te-
licet  自由である、~に許されている、差し支えない、してもよい。非人称動詞
libro-s: liber(本、m)の複数libri-の対格
meo-s: meus(私の、m)の複数mei-の対格
i-nspicere: i-nspicio-(中をじっと覗きこむ、吟味する)の不定法
If you like, you may look at my books.

Marce, du-c Qui-ntum ad bibliothe-cam.’
Marce 呼格  
du-c: du-co-(導く、連れて行く)の命令
Qui-ntum  対格  
ad bibliothe-cam 書庫へ
bibliothe-cam: bibliothe-ca(書庫、f)の対格
Marcus, take Quintus to the library.’

第21章が終わりました。



第22章漫画の(1)
Ludi circenses; The Circus games

pauci-s post die-bus Marcus Qui-ntum a- foro- ad Circum Maximum du-xit.
pauci-s post die-bus  数日後に
pauci-s: paucus(すこしの、m)の複数pauci-の奪格
post = 副詞・afterwards
die-bus: die-s(日、m)の複数die-sの「時の奪格」
Qui-ntum 対格
a- foro-  広場から
foro-: forum(広場、m)の奪格
ad Circum Maximum  「大競技場」へ
  circum: circus・きルクス(競技会、m)の対格
  maximum: maximus(最大の、m)の対格
du-xit: du-co-(みちびく)の完了du-xi-の3単.
A few days later Marcus led Quintus from the forum to the Circus Maximus.

pueri- intra-ve-runt sed loca specuta-to-ribus vacua vix inve-ne-runt.
pueri-:  puer(少年、m)の複数
intra-ve-runt: intro-(はいる)の完了intra-vi-の3複
sed  しかし
loca vacua  空席を
loca: locus(ばしょ、m)の複数loca(中性になります)の対格:
vacua: vacuus(あいている、m)の中性vacuumの複数vacuaの対格
specuta-to-ribus: specta-tor(観客、m)の複数specta-tori-の奪格
vix = carcely, hardly
inve-ne-runt: invenio-(みつける)の完了inve-ni-の3複
The boys entered the Circus but could scarcely find places empty of spectators.

praetor solio- surre-xit signumque dedit.
praetor  指導者、頭領(m)
solio-: solium(王座、ひじかけいす、n)の奪格。~から 
surre-xit: surgo-(たちあがる)の完了surrexi-の3単
signumque = et signum
signum:  signium(合図、n)の対格
dedit: do-(あたえる)の完了dedi-の3単
The praetor rose from his chair and gave the signal.



■図は、やっとローマに着いた父子です(第18章)。
no-no- die- Flaccus moenia urbis co-nspexit.
decem die-bus Ro-mam adve-ne-runt.



■本のなかのラテン語
デモクラシー
de-mocratia 民主制(f)← ギリシア語
副島隆彦・植草一秀: 売国者たちの末路 私たちは国家の暴力と闘う、
祥伝社、2009年、252頁、1600円
副島氏はぼくが医学部を出た1928年の生まれ、早稲田の法学部卒。恐ろしいことを
書く人ですが、納得のいくハナシが多く、愛読しています。
植草氏は1960年生まれ、東大卒(経済),早稲田の教授など歴任。セクハラ事件は
婦人警官を使っての謀略だというのが副島説。