算額(その361)
山形県山形市旅篭町 湯殿山神社
山形算額勝負-湯殿山神社を目指せ-
https://www.sci.yamagata-u.ac.jp/wasan/pdf/20180711SSEP.pdf
正方形の内部に 2 本の斜線と大円,中円,小円,甲円,乙円がある。中円の直径が与えられたときに甲円の直径を求めよ。
大円の半径と中心座標を r0, (0, r0)
中円の半径と中心座標を r1, (0, r1)
小円の半径と中心座標を r2, (x2, y2)
甲円の半径と中心座標を r3, (x3, y3) および (x5, y5)
乙円の半径と中心座標を r4, (r0 - r4, r4)
正方形の一辺の長さは 2r0 である。斜線と正方形の下辺の交点の x 座標を a とする。
r1 = 1 として,以下の連立方程式を立て,nlsolve() で数値解を求める。
include("julia-source.txt");
using SymPy
@syms r0::positive, a::positive, r1::positive,
r2::positive, x2::positive, y2::positive,
r3::positive, x3::positive, y3::positive,
r4::positive, x5::positive, y5::positive;
r1 = 1
eq1 = x2^2 + (y2 - r0)^2 - (r0 - r2)^2
eq2 = x3^2 + (y3 - r0)^2 - (r0 - r3)^2
eq3 = (x2 - x3)^2 + (y2 - y3)^2 - (r2 + r3)^2
eq4 = 2(r0 - r4)^2 - (r0 +r4)^2
eq5 = r1^2*(4r0^2 + a^2) - a^2*(2r0 - r1)^2
eq6 = 2r0*(y2 - r0) - a*x2
eq7 = (r0 - 2r2)*(2r0 - r1) - r1*r0
eq8 = distance(0, 2r0, a, 0, r0 - r4, r4) - r4^2
eq9 = distance(0, 2r0, a, 0, x3, y3) - r3^2;
eq10 = x5^2 + (y5 - r0)^2 - (r0 -r3)^2
eq11 = distance(0, 2r0, a, 0, x5, y5) - r3^2;
# solve([eq1, eq2, eq3, eq4, eq5, eq6, eq7, eq8, eq9])
using NLsolve
function nls(func, params...; ini = [0.0])
if typeof(ini) <: Number
r = nlsolve((vout, vin) -> vout[1] = func(vin[1], params..., [ini]), ftol=1e-14)
v = r.zero[1]
else
r = nlsolve((vout, vin)->vout .= func(vin, params...), ini, ftol=1e-14)
v = r.zero
end
return v, r.f_converged
end;
function H(u)
(r0, a, r2, x2, y2, r3, x3, y3, r4, x5, y5) = u
return [
x2^2 + (-r0 + y2)^2 - (r0 - r2)^2, # eq1
x3^2 + (-r0 + y3)^2 - (r0 - r3)^2, # eq2
-(r2 + r3)^2 + (x2 - x3)^2 + (y2 - y3)^2, # eq3
2*(r0 - r4)^2 - (r0 + r4)^2, # eq4
-a^2*(2*r0 - 1)^2 + a^2 + 4*r0^2, # eq5
-a*x2 + 2*r0*(-r0 + y2), # eq6
-r0 + (r0 - 2*r2)*(2*r0 - 1), # eq7
-r4^2 + (-2*r0*(a^2 - a*r0 + a*r4 + 2*r0*r4)/(a^2 + 4*r0^2) + r4)^2 + (-a*(a*r0 - a*r4 + 4*r0^2 - 2*r0*r4)/(a^2 + 4*r0^2) + r0 - r4)^2, # eq8
-r3^2 + (-a*(a*x3 + 4*r0^2 - 2*r0*y3)/(a^2 + 4*r0^2) + x3)^2 + (-2*r0*(a^2 - a*x3 + 2*r0*y3)/(a^2 + 4*r0^2) + y3)^2, # eq9
x5^2 + (-r0 + y5)^2 - (r0 - r3)^2, # eq10
-r3^2 + (-a*(a*x5 + 4*r0^2 - 2*r0*y5)/(a^2 + 4*r0^2) + x5)^2 + (-2*r0*(a^2 - a*x5 + 2*r0*y5)/(a^2 + 4*r0^2) + y5)^2, # eq11
]
end;
iniv = [big"2.1", 1.41, 0.67, 1.26, 2.44, 0.44, 1.41, 1.34, 0.34, 0.68, 3.4]
res = nls(H, ini=iniv);
println(res);
(BigFloat[2.000000000000000000000000000320970390259289336928171646885307055660835194112333, 1.414213562373095048801688724010844988825749298548807658294693530490981696954068, 0.6666666666666666666666666668515396947153689160851700548263921689551120494197228, 1.257078722109417821157056643922483726053671707035922941395627750409082770279752, 2.444444444444444444444444444692495891824273215136865120549810095106586884337016, 0.4444444444444444444444444445433658437202953697363922783119495000794485144891305, 1.410452971059059754400848547640885881999130012137408290274003768454414456979157, 1.343969891811035677909661427194763924578403051134536294523138065736756827990007, 0.3431457505076198047932451032161729608070508078480639448376432554356357666557888, 0.6846782324566366141942458588087396030640151534840055426317378671228636978868817, 3.396770848929705062831079314009928699095283423608233263143025331890301809943354], true)
r0 = 2; a = 1.41421; r2 = 0.666667; x2 = 1.25708; y2 = 2.44444; r3 = 0.444444; x3 = 1.41045; y3 = 1.34397; r4 = 0.343146; x5 = 0.684678; y5 = 3.39677
中円の直径が1のとき,甲円の直径は 0.4444(4/9) である。
using Plots
function draw(more)
pyplot(size=(500, 500), grid=false, aspectratio=1, label="", fontfamily="IPAMincho")
r1 = 1
(r0, a, r2, x2, y2, r3, x3, y3, r4, x5, y5) = res[1]
@printf("r0 = %g; a = %g; r2 = %g; x2 = %g; y2 = %g; r3 = %g; x3 = %g; y3 = %g; r4 = %g; x5 = %g; y5 = %g\n", r0, a, r2, x2, y2, r3, x3, y3, r4, x5, y5)
#@printf("甲円の直径が %g 寸のとき,乙円の直径は %g 寸\n", 2r1, 2r2)
plot([r0, r0, -r0, -r0, r0], [0, 2r0, 2r0, 0, 0], color=:black, lw=0.5)
circle(0, r0, r0)
circle(0, r1, r1, :brown)
circle(x2, y2, r2, :blue)
circle(x3, y3, r3, :magenta)
circle(x5, y5, r3, :magenta)
circle(r0 - r4, r4, r4, :green)
plot!([a, 0, -a], [0, 2r0, 0], color=:black, lw=0.5)
if more
point(0, r0, " r0", :red, :left, :bottom)
point(0, r1, " r1", :brown)
point(x2, y2, "(x2,y2)")
point(x3, y3, "(x3,y3)", :magenta)
point(x5, y5, "(x5,y5)", :magenta)
point(r0 - r4, r4, "(r0-r4,r4)")
point(a, 0, "a ", :black, :right, :bottom)
point(r0, 0, " r0", :black, :left, :bottom)
point(0, 2r0, " 2r0", :black, :left, :bottom)
delta = (fontheight = (ylims()[2]- ylims()[1]) / 500 * 10 * 2) /3 # size[2] * fontsize * 2
hline!([0], color=:black, lw=0.5)
vline!([0], color=:black, lw=0.5)
else
plot!(showaxis=false)
end
end;
※コメント投稿者のブログIDはブログ作成者のみに通知されます