算額(その490)
新潟県長岡市上岩井 根立寺 嘉永2年(1849)
http://www.wasan.jp/niigata/konryuji.html
涌田和芳,外川一仁: 三島根立寺の算額,長岡工業高等専門学校研究紀要,第53巻(2017)
https://kinpoku.nagaoka-ct.ac.jp/lib/kiyo/vol_53/53_17wakuta.pdf
正方形内に 2 本の斜線で分割された領域に大円 1 個,小円 3 個が入っている。
大円の直径が 10 寸のとき,小円の直径はいかほどか。
正方形の左下隅を原点とし,正方形の一辺の長さを a とする
大円の半径と中心座標を r1, (x1, r1)
小円の半径と中心座標を r2, (r2, a - r2), (r2, a - 3r2), (a - r2, a - r2)
とおき,以下の連立方程式の数値解を求める。
include("julia-source.txt");
using SymPy
@syms a::positive, b::positive, r1::positive,
x1::positive, r2::positive;
eq1 = distance(0, 0, b, a, r2, a - 3r2) - r2^2
eq2 = distance(0, 0, b, a, x1, r1) - r1^2
eq3 = distance(a, 0, b, a, a - r2, a - r2) - r2^2
eq4 = distance(a, 0, b, a, x1, r1) - r1^2;
# res = solve([eq1, eq2, eq3, eq4], (b, r1, x1, r2))
using NLsolve
function nls(func, params...; ini = [0.0])
if typeof(ini) <: Number
r = nlsolve((vout, vin) -> vout[1] = func(vin[1], params..., [ini]), ftol=big"1e-40")
v = r.zero[1]
else
r = nlsolve((vout, vin)->vout .= func(vin, params...), ini, ftol=big"1e-40")
v = r.zero
end
return v, r.f_converged
end;
function H(u)
(b, r1, x1, r2) = u
return [
-r2^2 + (-b*(a^2 - 3*a*r2 + b*r2)/(a^2 + b^2) + r2)^2 + (a - a*(a^2 - 3*a*r2 + b*r2)/(a^2 + b^2) - 3*r2)^2, # eq1
-r1^2 + (-a*(a*r1 + b*x1)/(a^2 + b^2) + r1)^2 + (-b*(a*r1 + b*x1)/(a^2 + b^2) + x1)^2, # eq2
-r2^2 + (a - r2 - (a^3 - a^2*b + a*b^2 + a*b*r2 - b^2*r2)/(2*a^2 - 2*a*b + b^2))^2 + (-a*(a^2 - b*r2)/(2*a^2 - 2*a*b + b^2) + a - r2)^2, # eq3
-r1^2 + (x1 - (a*(a^2 - a*r1 - a*x1 + b*r1) + x1*(2*a^2 - 2*a*b + b^2))/(2*a^2 - 2*a*b + b^2))^2 + (-a*(a^2 - a*b + a*r1 - a*x1 + b*x1)/(2*a^2 - 2*a*b + b^2) + r1)^2, # eq4
]
end;
a = 1
iniv = BigFloat[0.61, 0.3, 0.57, 0.14]
res = nls(H, ini=iniv)
(BigFloat[0.6234898018587335305250048840042398106322575229856815465655969032398117579169351, 0.3079785283699041303721851029979308598027401532891747156054051562155987534336586, 0.5549581320873711914221948710064104810672818660788279185605428752567220611398606, 0.1539892641849520651860925514989654299013683741434972076685407572160588959569412], true)
a = 1; b = 0.62349; r1 = 0.307979; x1 = 0.554958; r2 = 0.153989
小円の直径は大円の直径の 1/2 である。
大円の直径が 10 寸のとき,小円の直径は 5 寸である。
res[1][4]/res[1][2] # r2/r1
0.4999999999999999999999999999999999999999944720136849757617152696086889978777665
using Plots
function draw(more)
pyplot(size=(500, 500), grid=false, aspectratio=1, label="", fontfamily="IPAMincho")
a = 1
(b, r1, x1, r2) = res[1]
@printf("a = %g; b = %g; r1 = %g; x1 = %g; r2 = %g\n", a, b, r1, x1, r2)
@printf("大円の直径が 10 寸のとき,小円の直径は %g 寸である\n", 10r2/r1)
plot([0, a, a, 0, 0], [0, 0, a, a, 0], color=:black, lw=0.5)
circle(x1, r1, r1, :red)
circle(r2, a - 3r2, r2, :green)
circle(r2, a - r2, r2, :green)
circle(a - r2, a - r2, r2, :green)
plot!([0, b, a], [0, a, 0], color=:blue, lw=0.5)
if more
delta = (fontheight = (ylims()[2]- ylims()[1]) / 500 * 10 * 2) /3 # size[2] * fontsize * 2
hline!([0], color=:black, lw=0.5)
vline!([0], color=:black, lw=0.5)
point(x1, r1, "大円:r1,(x1,r1)", :red, :center, delta=-delta)
point(r2, a - r2, "小円:r2,(r2,a-r2)", :green, :center, delta=-delta)
point(r2, a - 3r2, "小円:r2,(r2,a-3r2)", :green, :center, delta=-delta)
point(a - r2, a - r2, "小円:r2,(a-r2,a-r2)", :green, :center, delta=-delta)
point(b, a, "(b,a)", :black, :center, :bottom, delta=delta/2)
point(a, 0, " a", :black, :left, :bottom, delta=delta/2)
point(0, a, " a", :black, :left, :bottom, delta=delta/2)
else
plot!(showaxis=false)
end
end;
※コメント投稿者のブログIDはブログ作成者のみに通知されます