円周に内接する正n角形の外周の長さを f(n) とすると、
内接正n角形の面積
= 二等辺三角形の面積×n
= ({(f(n)/n) √(r^2 - (f(n)/(2n))^2)}/2)×n
= { f(n) √(r^2 - (f(n)/(2n))^2)}/2
= (f(n)/2) √(r^2 - (f(n)/(2n))^2)
外接正n角形は、
内接正n角形を r/√(r^2 - (f(n)/(2n))^2) 倍に拡大したものだから、
外接正n角形の面積
= 内接正n角形の面積×{r/√(r^2 - (f(n)/(2n))^2)}^2
= {(f(n)/2) √(r^2 - (f(n)/(2n))^2)}×{r/√(r^2 - (f(n)/(2n))^2)}^2
= (f(n)/2) (r^2/√(r^2 - (f(n)/(2n))^2))
曲線を折れ線で近似したときの折れ線の長さの、
折る箇所を無限に増やしたときの極限値が、曲線の長さだから、
lim[n→∞]f(n) = 2πr
lim[n→∞]内接正n角形の面積
= lim[n→∞]{( f(n) /2) √(r^2 - (f(n)/(2n))^2)}
= ((2πr)/2) √(r^2 - 0 ^2)
= πr √(r^2)
= πr ・ r
= πr^2
lim[n→∞]外接正n角形の面積
= lim[n→∞]{( f(n) /2) (r^2/√(r^2 - (f(n)/(2n))^2))}
= ((2πr)/2) (r^2/√(r^2 - 0 ^2))
= πr (r^2/√(r^2))
= πr (r^2/ r )
= πr ・ r
= πr^2
内接正n角形の面積<円の面積< 外接正n角形の面積
lim[n→∞]内接正n角形の面積≦円の面積≦lim[n→∞]外接正n角形の面積
πr^2≦円の面積≦πr^2
円の面積 = πr^2
tan(2θ)
= tan(θ+θ)
= (tanθ + tanθ)/(1 - tanθtanθ)
= (2 tanθ)/(1 - (tanθ)^2)
tan(2 arctan(1/5))
= (2 tan(arctan(1/5)))/(1 - (tan(arctan(1/5)))^2)
= (2 (1/5)))/(1 - (1/5)^2)
= (2・5)/(5^2 - 1)
= 10/(25 - 1)
= 10/24
= 5/12
tan(4 arctan(1/5))
= tan(2 (2 arctan(1/5)))
= (2 tan(2 arctan(1/5)))/(1 - (tan(2 arctan(1/5)))^2)
= (2 (5/12))/(1 - (5/12)^2)
= (2・5・12)/(12^2 - 5^2)
= 120/(144 - 25)
= 120/119
tan(4 arctan(1/5) - arctan(1/239))
= tan(4 arctan(1/5) + (- arctan(1/239)))
= (tan(4 arctan(1/5)) + tan(- arctan(1/239)))
/(1 - tan(4 arctan(1/5)) tan(- arctan(1/239)))
= (tan(4 arctan(1/5)) - tan(arctan(1/239)))
/(1 + tan(4 arctan(1/5)) tan(arctan(1/239)))
= (120/119 - 1/239)/(1 + (120/119) (1/239))
= (120・239 - 1・119)/(1・119・239 + 120・1)
= (28680 - 119)/(28441 + 120)
= 28561/28561
= 1
よって、
4 arctan(1/5) - arctan(1/239) = π/4 + πn (n は整数)
arctan(1) = π/4 より、
0 < arctan(1/5) < π/4 , - π/4 < - arctan(1/239) < 0 だから
- π/4 < 4 arctan(1/5) - arctan(1/239) < π なので、
4 arctan(1/5) - arctan(1/239) = π/4
16 arctan(1/5) - 4 arctan(1/239)
= 4 (4 arctan(1/5) - arctan(1/239))
= 4 (π/4)
= π
f(x) = arctan(x) - (x - x^3/3 + x^5/5 - ‥‥ - (-1)^n (x^(2n-1)/(2n-1)))
とすると、
f'(x)
= d/dx (arctan(x) - x + x^3/3 - x^5/5 + ‥‥ + (-1)^n (x^(2n-1)/(2n-1)))
= 1/(1 + x^2) - 1 + x^2 - x^4 + ‥‥ + (-1)^n x^(2n-2)
= (1/(1 + x^2)){1 + (1 + x^2)(- 1 + x^2 - x^4 + ‥‥ + (-1)^n x^(2n-2)}
= (1/(1 + x^2)){1 - 1 - x^2 + x^2 + x^4 - x^4 - x^6 + ‥‥
+ (-1)^n x^(2n-2) + (-1)^n x^(2n)}
= (1/(1 + x^2)) (-1)^n x^(2n)
= (-1)^n (x^(2n)/(1 + x^2))
nが偶数の場合、
f'(x) = x^(2n)/(1 + x^2)
x≧0 のとき f'(x)≧0 より f(x) は横這いか増加だから、
x≧0 のとき f(x)≧f(0) = arctan(0) - 0 = 0 ‥‥‥ (1)
g(x) = x^(2n+1)/(2n+1) - f(x) とすると、
g'(x) = x^(2n) - f'(x) = x^(2n) - x^(2n)/(1 + x^2) = x^(2n+2)/(1 + x^2)
x≧0 のとき g'(x)≧0 より g(x) は横這いか増加だから、
x≧0 のとき g(x)≧g(0) = 0 - f(0) = 0 - (arctan(0) - 0) = 0
すなわち、x^(2n+1)/(2n+1)≧f(x) ‥‥‥‥‥‥‥‥ (2)
(1)(2)より、x≧0 のとき 0≦f(x)≦x^(2n+1)/(2n+1)
nが奇数の場合、
f'(x) = - x^(2n)/(1 + x^2)
x≧0 のとき f'(x)≦0 より f(x) は横這いか減少だから、
x≧0 のとき f(x)≦f(0) = arctan(0) - 0 = 0 ‥‥‥ (3)
h(x) = - x^(2n+1)/(2n+1) - f(x) とすると、
h'(x) = - x^(2n) - f'(x) = - x^(2n) + x^(2n)/(1 + x^2) = - x^(2n+2)/(1 + x^2)
x≧0 のとき h'(x)≦0 より h(x) は横這いか減少だから、
x≧0 のとき h(x)≦h(0) = - 0 - f(0) = - 0 - (arctan(0) - 0) = 0
すなわち、- x^(2n+1)/(2n+1)≦f(x) ‥‥‥‥‥‥‥ (4)
(3)(4)より、x≧0 のとき - x^(2n+1)/(2n+1)≦f(x)≦0
整理すると、x≧0 のとき、
nが偶数の場合、0≦f(x)≦x^(2n+1)/(2n+1)
nが奇数の場合、- x^(2n+1)/(2n+1)≦f(x)≦0
統合すると、x≧0 のとき、
- x^(2n+1)/(2n+1)≦f(x)≦x^(2n+1)/(2n+1)
すわなち、|f(x)|≦x^(2n+1)/(2n+1)
0≦x<1 のとき、
lim[n→∞]|f(x)|≦lim[n→∞](x^(2n+1)/(2n+1)) = 0 より、
lim[n→∞]|f(x)| = 0 となり、誤差は 0 に収束する。
これが、
arctan(x) が x - x^3/3 + x^5/5 - ‥‥ - (-1)^n (x^(2n-1)/(2n-1))
で近似できる理由。
そのとき誤差は x^(2n+1)/(2n+1) 以下。
f(x) = arctan(x), g(x) = tan(x) とすると、
d/dx arctan(x)
= f'(x)
= 1/g'(f(x)) (∵ g(f(x)) = x のとき、f'(x) = 1/g'(f(x)) )
= 1/( 1 /(cos(f(x)))^2)
= 1/(((cos(f(x)))^2 + (sin(f(x)))^2)/(cos(f(x)))^2)
= 1/( 1 + (sin(f(x))/cos(f(x)))^2)
= 1/( 1 + (tan(f(x)) )^2)
= 1/( 1 + (tan(arctan(x)))^2)
= 1/( 1 + x ^2)
f(x) = sin(x), g(x) = cos(x) とすると、
d/dx tan(x)
= d/dx (sin(x)/cos(x))
= d/dx (f(x)/g(x))
= ( f'(x) g(x) - f(x) g'(x) )/( g(x))^2
= (cos(x) cos(x) - sin(x) (- sin(x)))/(cos(x))^2
= ((cos(x))^2 + (sin(x))^2 )/(cos(x))^2
= 1 /(cos(x))^2
f(y) = sin(y), g(x) = x + π/2 とすると、
d/dx cos(x)
= d/dx sin(x + π/2)
= d/dx sin(g(x))
= d/dx f(g(x))
= f’(g(x)) g'(x) (∵ d/dx f(g(x)) = f'(g(x)) g'(x) )
= cos(g(x)) g'(x)
= cos(x + π/2)・1
= - sin(x)
sin(α+β) - sin(α-β)
= sin(α+β) - sin(α+(-β))
= (sinα cosβ + cosα sinβ) - (sinα cos(-β) + cosα sin(-β))
= (sinα cosβ + cosα sinβ) - (sinα cosβ - cosα sinβ )
= 2 cosα sinβ
0<θ<π/2 のとき、
θ≦tanθ
θ≦sinθ/cosθ
cosθ≦sinθ/θ
sinθ≦θより、sinθ/θ≦1 だから、
cosθ≦sinθ/θ≦1
lim[θ→0]cosθ ≦lim[θ→0](sinθ/θ)≦lim[θ→0] 1
cos(0)≦lim[θ→0](sinθ/θ)≦ 1
1 ≦lim[θ→0](sinθ/θ)≦ 1
lim[θ→0](sinθ/θ)=1
d/dx sin(x)
= lim[ h→0]((sin(x + h) - sin(x))/h)
= lim[ h→0]((sin((x + h/2) + h/2) - sin((x + h/2) - h/2))/h)
= lim[ h→0]((2 cos(x + h/2) sin(h/2))/h)
(∵ sin(α+β) - sin(α-β) = 2 cosα sinβ )
= lim[ h→0]((cos(x + h/2) sin(h/2))/(h/2))
= lim[θ→0]((cos(x + θ) sinθ)/θ )
= lim[θ→0]( cos(x + θ) (sinθ/θ))
= cos(x + 0)・1 (∵ lim[θ→0](sinθ/θ)=1 )
= cos(x)
h =sinθ/n とすると、
中心が (0,0) の円弧 (1,0)-(cosθ,sinθ) の長さは、
折れ線で近似したときの折れ線の長さの、折る箇所を無限に増やしたときの
極限値だから、
θ
=lim[n→∞]∑[k=1,n]√(h^2 + {√(1-((k-1)h)^2) - √(1-(kh)^2)}^2)
k≧1 のとき、
√(1-((k-1)h)^2) - √(1-(kh)^2)
={(1-((k-1)h)^2) - (1-(kh)^2)}/{√(1-((k-1)h)^2) + √(1-(kh)^2)}
={ - ((k-1)h)^2 + (kh)^2 }/{√(1-((k-1)h)^2) + √(1-(kh)^2)}
=(2k-1) h^2/{√(1-((k-1)h)^2) + √(1-(kh)^2)}
≦ 2k h^2/{√(1-( k h)^2) + √(1-(kh)^2)} (∵ k≧1 )
= 2k h^2/{2 √(1-(kh)^2)}
= k h^2/ √(1-(kh)^2)
√(1-((k-1)h)^2) - √(1-(kh)^2) ≧ 0 より、
{√(1-((k-1)h)^2) - √(1-(kh)^2)}^2 ≦ {k h^2/√(1-(kh)^2)}^2
よって、
θ
=lim[n→∞]∑[k=1,n]√(h^2 + {√(1-((k-1)h)^2) - √(1-(kh)^2)}^2)
≦lim[n→∞]∑[k=1,n]√(h^2 + {k h^2/√(1-(kh)^2)}^2)
=lim[n→∞]∑[k=1,n]√(h^2 + k^2 h^4/(1-(kh)^2))
=lim[n→∞]∑[k=1,n]{h √(1 + k^2 h^2/(1-(kh)^2))}
=lim[n→∞]∑[k=1,n]{h √({(1-(kh)^2) + k^2 h^2}/(1-(kh)^2))}
=lim[n→∞]∑[k=1,n]{h √( 1 /(1-(kh)^2))}
=lim[n→∞]∑[k=1,n]{h /√(1 - (k h )^2)}
≦lim[n→∞]∑[k=1,n]{h /√(1 - (n h )^2)}
=lim[n→∞]{n h /√(1 - (n h )^2)}
=lim[n→∞]{n(sinθ/n)/√(1 - (n(sinθ/n))^2)}
=lim[n→∞]{ sinθ /√(1 - sinθ ^2)}
= sinθ /√(1 - sinθ ^2)
= sinθ /√((cosθ)^2)
= sinθ / cosθ
= tanθ
tan(α+β)
= sin(α+β)/cos(α+β)
= ( sinα cosβ + cosα sinβ )/(cosαcosβ - sinαsinβ)
= ((sinα cosβ + cosα sinβ)/(cosαcosβ))/(1 - (sinαsinβ)/(cosαcosβ))
= ( sinα/cosα + sinβ/cosβ )/(1 - (sinα/cosα)(sinβ/cosβ))
= ( tanα + tanβ )/(1 - tanα tanβ )
sin(α+β)
= cos((α+β)-π/2)
= cos((α-π/2)+β)
= cos(α-π/2)cosβ - sin( α-π/2 )sinβ
= cos(α-π/2)cosβ + sin((α-π/2)+π)sinβ
= cos(α-π/2)cosβ + sin( α+π/2 )sinβ
= sin α cosβ + cos α sinβ
0<α-β<π/2 のとき、
図形に着目すると、
AB^2
= HA^2 + HB^2
= HA^2 + (OB - OH)^2
= (sin(α-β))^2 + (1 - cos(α-β))^2
= (sin(α-β))^2 + (1 - 2 cos(α-β) + (cos(α-β))^2)
= ((sin(α-β))^2 + (cos(α-β))^2) + 1 - 2 cos(α-β)
= 1 + 1 - 2 cos(α-β)
= 2 - 2 cos(α-β) ‥‥‥ (1)
座標に着目すると、
AB^2
= (cosα - cosβ)^2 + (sinα - sinβ)^2
= ((cosα)^2 - 2 cosαcosβ + (cosβ)^2) + ((sinα)^2 - 2 sinαsinβ + (sinβ)^2)
= ((cosα)^2 + (sinα)^2) + ((cosβ)^2 + (sinβ)^2) - 2 (cosαcosβ + sinαsinβ)
= 1 + 1 - 2 (cosαcosβ + sinαsinβ)
= 2 - 2 (cosαcosβ + sinαsinβ) ‥‥‥ (2)
(1)(2)より、
2 - 2 cos(α-β) = 2 - 2 (cosαcosβ + sinαsinβ)
よって、
0<α-β<π/2 のとき、cos(α-β) = cosαcosβ + sinαsinβ ‥‥‥ (3)
α-β = 0 のとき、
cos(α-β)
= cos(0)
= 1
= (cosα)^2 + (sinα)^2
= cosαcosα + sinαsinα
= cosαcos(β+(α-β)) + sinαsin(β+(α-β))
= cosαcos(β+ 0 ) + sinαsin(β+ 0 ) (∵ α-β = 0 )
= cosαcosβ + sinαsinβ ‥‥‥ (4)
α-β = π/2 のとき、
cos(α-β)
= cos(π/2)
= 0
= cosαsin α - cosα sin α
= cosαsin α - sinα cos α
= cosαsin(β+(α-β)) - sinα cos(β+(α-β))
= cosαsin(β+ π/2 ) - sinα cos(β+ π/2 ) (∵ α-β = π/2 )
= cosαcosβ - sinα(- sin β )
= cosαcosβ + sinα sin β ‥‥‥ (5)
(3)(4)(5)を統合すると、
0≦α-β≦π/2 のとき、cos(α-β) = cosαcosβ + sinαsinβ ‥‥‥ (6)
π/2≦α-β≦π のとき、
cos(α-β)
= cos( β-α )
= - cos((β-α)+π)
= - cos((β+π)-α)
= - (cos(β+π)cosα + sin(β+π)sinα) (∵ 0≦(β+π)-α≦π/2 )
= - ((- cosβ )cosα + (- sinβ )sinα)
= - (- cosβ cosα - sinβ sinα)
= cosβ cosα + sinβ sinα
= cosαcosβ + sinαsinβ ‥‥‥ (7)
(6)(7)を統合すると、
0≦α-β≦π のとき、cos(α-β) = cosαcosβ + sinαsinβ ‥‥‥ (8)
π≦α-β≦2π のとき、
cos(α-β)
= cos( β-α )
= cos((β-α)+2π)
= cos((β+2π)-α)
= cos(β+2π)cosα + sin(β+2π)sinα (∵ 0≦(β+2π)-α≦π )
= cos β cosα + sin β sinα
= cosαcosβ + sinαsinβ ‥‥‥ (9)
(8)(9)を統合すると、
0≦α-β≦2π のとき、cos(α-β) = cosαcosβ + sinαsinβ ‥‥‥ (8)
nを整数とすると、
2πn≦α-β≦2π(n+1) のとき、
cos(α-β)
= cos((α-β)-2πn)
= cos((α-2πn)-β)
= cos(α-2πn)cosβ + sin(α-2πn)sinβ (∵ 0≦(α-2πn)-β≦2π )
= cos α cosβ + sin α sinβ
すべての n について統合すると、
α-βがどんな値のときも、cos(α-β) = cosαcosβ + sinαsinβ
cos(α+β)
= cos(α-(-β))
= cosαcos(-β) + sinαsin(-β)
= cosαcos β - sinαsin β
PB = QC = RD = SA = a ,
BQ = CR = DS = AP = b ,
PQ = QR = RS = SP = c
とすると、
正方形ABCDの面積 = 正方形PQRSの面積 + 直角三角形の面積×4 だから、
(a + b)^2 = c^2 + (ab/2) ×4
よって、
a^2 + b^2 = c^2
f(t) = F'(t) とすると、
∫[g(a)→g(b)] f (t) dt
= ∫[g(a)→g(b)] F'(t) dt
= F(g(b)) - F(g(a))
= ∫[a→b] (d/du F(g(u))) du
= ∫[a→b] F'(g(u)) g'(u) du
= ∫[a→b] f (g(u)) g'(u) du
d/dx (f(x)/g(x))
= lim[h→0]((f(x+h)/g(x+h) - f(x)/g(x) )/ h )
= lim[h→0]((f(x+h) g(x) - f(x) g(x+h) )/(h g(x+h) g(x)))
= lim[h→0]((f(x+h) g(x) - f(x) g(x) - f(x) g(x+h) + f(x) g(x) )/(h g(x+h) g(x)))
= lim[h→0]((( f(x+h) - f(x)) g(x) - f(x) ( g(x+h) - g(x)) )/(h g(x+h) g(x)))
= lim[h→0]((((f(x+h) - f(x))/h) g(x) - f(x) ((g(x+h) - g(x))/h))/(g(x+h) g(x)))
= ( f'(x) g(x) - f(x) g'(x) )/(g(x+0) g(x))
= ( f'(x) g(x) - f(x) g'(x) )/(g(x))^2
d/dx (f(x) g(x))
= lim[h→0]((f(x+h) g(x+h) - f(x) g(x))/h)
= lim[h→0]((f(x+h) g(x+h) - f(x) g(x+h) + f(x) g(x+h) - f(x) g(x))/h)
= lim[h→0](((f(x+h) - f(x)) g(x+h) + f(x) (g(x+h) - g(x)) )/h)
= lim[h→0](((f(x+h) - f(x))/h) g(x+h) + f(x) ((g(x+h) - g(x))/h) )
= f'(x) g(x+0) + f(x) g'(x)
= f'(x) g(x ) + f(x) g'(x)