goo blog サービス終了のお知らせ 

数学

数学全般

センター入試(数学Ⅱ・B)の解説(第4問)

2011-01-23 00:00:00 | 大学受験
<第4問>
四角錐OABCD において、三角形OBC と 三角形OAD は合同で、OB = 1、BC = 2、OC = √3 であり。
底面の四角形ABCD は長方形である。
AB = 2r とおき、OA = aOB = bOC = cとおく。

<条件より>
△OBC ≡ △OAD より
OA = OB = 1
OC = OD = √3

長方形ABCDより
AD = BC = 2
AB = CD = 2r

OD を、abc を用いて表すと
OD = OB + BD
OD = OB + BA + BC
OD = OB + (OA - OB) + (OC - OB)
OD = OA - OB + OC
OD = a - b + c ・・・(ア・イ)
である。

OD を 1 : 2 に内分する点をL とすると
OL = OD/3 = a/3 - b/3 + c/3

AL = OL - OA
AL = (a/3 - b/3 + c/3) - a
AL = -2a/3 - b/3 + c/3 ・・・(ウ・エ・オ・カ)
となる。


さらに辺OB の中点をM、3点A、L、M の定める平面をαとし、平面α と辺OC との交点を N とする。
OM = b/2

点N は平面α上にあることから、AN は実数s、t を用いてAN = sAL + tAM と表されるので、
AN = sAL + tAM
⇔ (ON - OA) = s(OL - OA) + t(OM - OA)
ON = OA + sOL - sOA + tOM - tOA
ON = a + s(a/3 - b/3 + c/3) - sa + tb/2 - ta
ON = (1 - 2s/3 - t)a + (-s/3 + t/2)b + sc/3 ・・・(キ・ク・ケ・コ・サ・シ)
となる。

一方、点N は辺OC 上にある。
これらから、ON = (1 - 2s/3 - t)a + (-s/3 + t/2)b + sc/3 
1 - 2s/3 - t = 0 ⇔ 3 - 2s - 3t = 0 ・・・①
-s/3 + t/2 ⇔ -2s + 3t = 0 ・・・②
① + ② より
3 - 4s = 0 ⇔ s = 3/4
より
ON = (3/4)・(c/3) = c/4 = (1/4)c ・・・(ス・セ)
となる。

また、
|AB|2 = (2r)2
⇔ |OB - OA|2 = 4r2
⇔ |OB|2 - 2OBOA + |OA|2 = 4r2
⇔ 1 - 2ab + 1 = 4r2
⇔ 2ab = 2 - 4r2
ab = 1 - 2r2 ・・・(ソ・タ)

|BC|2 = 22
⇔ |OC - OB|2 = 4
⇔ |OC|2 - 2OCOB + |OB|2 = 4
⇔ 3 - 2bc + 1 = 4
⇔ 2ab = 0
ab = 0 ・・・(チ)

|CA|2 = (√((2r)2 + 22)2
⇔ |OA - OC|2 = 4r2 + 4
⇔ |OA|2 - 2OAOC + |OC|2 = 4r2 + 4
⇔ 1 - 2ac + 3 = 4r2 + 4
⇔ 2ab = -4r2
ab = -2r2 ・・・(ツ・テ)
である。

よって、AMMNを計算すると
AMMN = (OM - OA)・(ON - OM)
AMMN = (b/2 - a)・(c/4 - b/2)
AMMN = (1/8)・(b - 2a)・(c - 2b)
AMMN = (1/8)・(bc - 2|b|2 - 2ac - 4ab)
AMMN = (1/8)・(0 - 2 + 4r2 + (4 - 8r2))
AMMN = (1/8)・(2 - 4r2)

AMMN = 0 より
2 - 4r2 = 0 ⇔ r2 = 1/2
r > 0 より r = 1/(√2)
AB = 2r = 2/(√2) = √2 ・・・(ト)
のとき、直線AM と直線MN は垂直になることがわかる。