算額(その2022)
(3) 大阪府茨木市大字総持寺 総持寺 弘化3年(1846)
近畿数学史学会:近畿の算額「数学の絵馬を訪ねて」,平成4年5月16日 初版第一刷,大阪教育図書株式会社,大阪市.
キーワード:円4個,四分円4個,楕円
楕円の中に円 1 個,等円 4 個,四分円 4 個を容れる。楕円の短径が 58 寸のとき,等円の直径はいかほどか。
注:楕円の長径に関しては何の定義もない(何でも良い)。四分円は円と同じ半径を持つ円の 1/4 である。
楕円の短半径を b,等円の半径を r とおく。
方程式を立てるまでもなく,等円の半径 r は短半径 b の (2 - √2)/2 倍である。
短径が 58 寸のとき,等円の直径は 16.98780669118024 寸である。
include("julia-source.txt");
using SymPy
@syms b
r = (b/√Sym(2) - b/2)*√Sym(2) |> simplify
r |> println
r(b => 58/2).evalf() |> println
b*(2 - sqrt(2))/2
8.49390334559012
function draw(b, more=false)
pyplot(size=(500, 500), grid=false, aspectratio=1, label="", fontfamily="IPAMincho")
a = 60
r = b*(2 - √2)/2
plot()
ellipse(0, 0, a, b)
circle4((b - r)/√2, (b - r)/√2, r)
circle(0, 0, b, :blue)
circle(b, b, b, :green, beginangle=180, endangle=270)
circle(-b, b, b, :green, beginangle=270, endangle=360)
circle(-b, -b, b, :green, beginangle=0, endangle=90)
circle(b, -b, b, :green, beginangle=90, endangle=180)
if more
delta = (fontheight = (ylims()[2]- ylims()[1]) / 500 * 10 * 2) /3 # size[2] * fontsize * 2
hline!([0], color=:gray80, lw=0.5)
vline!([0], color=:gray80, lw=0.5)
point(0, b, "b", :green, :center, :bottom, delta=delta)
point((b - r)/√2, (b - r)/√2, "等円:r,((b-r)/√2,(b-r)/√2)", :red, :left, :bottom, delta=delta, deltax=-7delta)
point(b, b, " 四分円:b,(b,b)", :green, :left, :vcenter)
end
end;
draw(58/2, true)
※コメント投稿者のブログIDはブログ作成者のみに通知されます