PMEG から拾った「誤りまたは避けるべき表現。複雑な文法事項の一部分だけをとりだしているので分かりにくいこともあります。詳しいことは PMEG に直接当たって頂ければと思います。
関係詞 kiu が導く従属文は、それが係る語の直後に置くのが普通であるが、文頭に来るなどそうでない場合もある。この時、従属文を tiu で受ける、または従属文の前に tiu を置くのが普通である。
Kiun malgxojo ne turmentis, tiu gxojon ne sentas. = Tiu, kiun malgxojo ne turmentis, ne sentas gxojon.
この場合、ties の後ろに kiu-節が来ることはない。
★ Ties hejmo, kiu helpis nin, estis detruita de la soldatoj.
> La hejmo de tiu, kiu helpis nin, estis detruita de la soldatoj.
★ Cxi tiu domo estas ties, kiu helpis nin.
> Cxi tiu domo apartenas al tiu, kiu helpis nin.
関係詞 kies は de kiu の意味のみで、el kiu, al kiu の意味はない。民族語によっては似た関係詞が様々な意味を持つことがある。
★ En la cxambro estis tri personoj, kies unu levigxis renkonte al Marta.
> En la cxambro estis tri personoj, el kiuj unu levigxis...
★ Nia asocio, kies ne apartenas tiuj personoj, ne havas ian ajn respondecon pri iliaj agoj.
> Nia asocio, al kiu ne apartenas tiuj personoj, ne havas...
関係詞 kia は動詞を持つ従属文を導く。動詞を持たない部分を導く場合は kiel を使う。
★ Li vizitis (tiajn) urbojn kia Parizo.
> Li vizitis urbojn kiel Parizo.
kial も関係詞として使うことが出来るが、kauxzo, motivo などのみにかかる。kial-従属文はそれ自体で原因・動機を示すことはなく、その場合は cxar を使う。
★ Ili foriris tial, kial mi foriris.
> Ili foriris pro la sama kaŭzo, kial mi foriris.
> Ili foriris pro la sama kaŭzo, pro kiu mi foriris.
> Ili foriris, cxar mi foriris.
写真はネパールにて